Í þessari grein munum við skoða nokkur af algengustu neikvæðu staðalímyndadæmunum.
Neikvæðar staðalmyndir eru einfaldaðar og oft rangar hugmyndir um mismunandi hópa fólks. Þeir geta valdið skaða með því að láta fólk koma fram við aðra ósanngjarna, dæma þá ósanngjarnt og eitthvað sem kallast „staðalímyndaógn“.
Þessar staðalmyndir segja að konur geti ekki leitt vel og karlar séu ekki góðir.
Staðalmyndir eru erfiðar vegna þess að þær segja að allir í hópnum hegði sér eins. Þeir fá fólk til að dæma aðra á ósanngjarnan hátt, jafnvel án þess að þekkja þá.
Þeir valda fordómum, þar sem fólk hefur neikvæðar tilfinningar til annarra út frá þessum rangu hugmyndum. Stundum áttar fólk sig ekki einu sinni á því að það er ósanngjarnt vegna þess að þessar hugmyndir eru í huga þess án þess að vita það.
Til dæmis, ef einhverjum finnst allir unglingar vera dónalegir, gæti hann komið illa fram við alla unglinga, jafnvel þó að þeir sem þeir hitta séu kurteisir og góðir. Staðalmyndir fá fólk til að dæma aðra áður en það gefur þeim tækifæri og það er ekki sanngjarnt.
10 Dæmi um neikvæða staðalímynd
1. Hugmyndin um að fátækt fólk sé latur
Eitt algengasta neikvæða staðalímyndadæmið er að fátækt fólk er latur. Þessi trú stafar af nokkrum þáttum. Sumt fólk gæti hugsað svona vegna þess að það hefur aldrei upplifað fátækt sjálft, svo það skilur ekki áskoranirnar sem þeir sem búa við fátækt standa frammi fyrir.
Það er líka þessi hugmynd að ef einhver leggur sig nægilega fram, þá geti þeir lyft sér upp úr fátækt. Þetta hugarfar lítur framhjá flóknum veruleika sem margir standa frammi fyrir vegna ýmissa aðstæðna. Oft leggja fjölmiðlar sitt af mörkum til þessarar skynjunar með því að draga fram árangurssögur einstaklinga frekar en að taka á stærri málefnum eins og fátækt.
En sannleikurinn? Margir fátækir einstaklingar vinna sleitulaust en eiga samt í erfiðleikum með að mæta grunnþörfum sínum. Fátækt snýst ekki eingöngu um leti; það er undir áhrifum frá þáttum sem eru óviðráðanleg. Tökum til dæmis flutninga. Að vera ekki með bíl getur gert það erfitt að ferðast til vinnu eða mæta í atvinnuviðtöl, sem hindrar framfarir þrátt fyrir mikla vinnu.
Að auki getur takmarkaður aðgangur að auðlindum, menntunarmöguleikum eða fullnægjandi heilbrigðisþjónustu viðhaldið hringrás fátæktar enn frekar. Þetta snýst ekki bara um að vinna meira; þetta snýst um að hafa burði og tækifæri til að losna við það. Skilningur á þessum margbreytileika hjálpar til við að afsanna þá of einfölduðu trú að leti sé undirrót fátæktar.
2. Hugmyndin um að Frakkar séu hrokafullir
Sú trú að allir Frakkar eru hrokafullir er staðalímynd. Það kemur frá því að halda að Frakkar meti fína hluti eins og gott vín og list frá löngu liðnum tíma. Einnig er mjög erfitt að læra frönsku og sumum frönskum líkar kannski ekki að tala ensku vegna þess að þeir telja hana ekki sterka. Þetta fær sumt fólk sem talar ensku til að halda að Frakkar séu fastir.
En hér er málið: ekki öll staðalímynd er sönn. Það væri ekki sanngjarnt að ákveða að heilt land sé ákveðin leið bara vegna fárra manna. Frakkland hefur fullt af mismunandi fólki með alls kyns persónuleika, rétt eins og annars staðar. Sumir gætu elskað fína hluti á meðan aðrir gætu verið algjörlega jarðbundnir.
Staðalmyndir geta verið eins og að giska á einhvern áður en þú hittir hann. Þeir passa kannski ekki við hver manneskjan er í raun og veru. Svo það er mikilvægt að hafa opinn huga og ekki dæma alla frá einum stað út frá því sem fáir gera.
Einnig lesið: 15 Dæmi um þemu í bókmenntum
3. Hugmyndin um að ríkt fólk sé hjartalaust
Staðalmyndir um að ríkt fólk sé hjartalaust eru nokkur af neikvæðu staðalímyndadæmunum sem hafa verið til í langan tíma. Þessar staðalmyndir segja að ríkt fólk geti ekki skilið eða sama um þá sem minna mega sín. Þeir gætu hafa byrjað á miðöldum þegar litið var á hina ríku sem aðskildan, betur settan hóp.
Sumt ríkt fólk gæti virst ótengdur baráttu þeirra sem minna mega sín. En það er mikilvægt að vita að margir þeirra gefa í raun mikið til að hjálpa öðrum. Tökum Bill Gates og Warren Buffet sem dæmi. Þeir byrjuðu á The Giving Pledge. Þessi hugmynd snýst um að sannfæra milljarðamæringa um að gefa helming auðs síns til góðgerðarmála. Fólk eins og Mark Zuckerberg og Elon Musk tóku líka þátt.
Þó að þetta sýni að sumir auðmenn eru gjafmildir, halda aðrir því fram að það sé ekki nóg. Þeir telja að miðað við hversu miklar þjáningar eru í heiminum ætti að gera meira.
Þessar staðalmyndir horfa oft framhjá þeim fjölbreyttu hætti sem ríkt fólk tekur þátt í samfélagsmálum. Sumir taka mikinn þátt í gerð jákvæðar breytingar, á meðan aðrir eru kannski ekki eins tengdir baráttu þeirra sem minna mega sín. Það er mikilvægt að muna að gjörðir fólks geta verið mismunandi, óháð auðæfum þess.
4. Hugmyndin um að minnihlutahópar fái störf vegna minnihlutastöðu sinnar.
Það er ný staðalímynd sem hefur komið fram, sérstaklega eftir að jákvæð mismunun vakti athygli. Það bendir til þess að allir minnihlutahópar, sérstaklega konur og litað fólk, noti stöðu sína sem minnihlutahópa til að fá vinnu.
Þessi staðalímynd er skaðleg vegna þess að hún stimplar alla minnihlutahópa ranglega sem lata og ekki nógu góða fyrir þau störf sem þeir fá. Það dreifir líka þeirri ósönnu trú að minnihlutahópar geti ekki náð árangri án hjálpar frá forritum eins og jákvæðri mismunun.
Sannleikurinn er sá, að áætlanir um jákvæða aðgerð miða að því að gera hlutina sanngjarna fyrir minnihlutahópa sem hafa áður sætt mismunun og óréttlátri meðferð. Án þessara forrita væri enn erfiðara fyrir þessa hópa að finna tækifæri í starfi.
Þessi forrit gefa ekki bara út störf byggð á bakgrunni einhvers. Þeir reyna að skapa jöfn tækifæri fyrir alla, gefa minnihlutahópum möguleika á störfum sem þeir gætu hafa misst af vegna fyrri ósanngirni.
5. Hugmyndin um að karlar séu betri í stærðfræði en konur
Fólk hefur lengi trúað því að karlar séu betri í stærðfræði en konur. Þessi hugmynd er sár vegna þess að hún leiðir til ójafnra tækifæra fyrir bæði stærðfræði- og náttúrufræðistörf. Það kemur á óvart að rannsóknir sýna að karlar og konur standa sig svipað í stærðfræði. Það er fullt af konum sem rokka líka í stærðfræði og náttúrufræði!
Stundum gætu strákar fengið hærri stærðfræðieinkunnir en stúlkur, en það snýst ekki bara um getu. Menningarhugmyndir gegna líka hlutverki. Sumir menningarheimar segja stelpum að stærðfræði sé ekki fyrir þær, sem hefur áhrif á áhuga þeirra og frammistöðu.
Staðalmyndin passar ekki við raunveruleikann. Bæði kynin eiga möguleika á stórleik í stærðfræði. Þegar allir fá sanngjarnt tækifæri geta hæfileikar skínað, sama hvort þú ert strákur eða stelpa.
Einnig lesið: Dæmi um athugunarrannsóknir (Ábendingar fyrir nemendur)
6. Hugmyndin um að gamalt fólk gleymir miklu
Margir halda að allt gamalt fólk sé gleymt. En það á ekki við um alla. Sumt eldra fólk er mjög skarpt, jafnvel þegar það eldist.
Það er ekki sanngjarnt að segja að allt eldra fólk sé gleymt. Þessi trú getur gert lífið erfiðara fyrir eldra fólk sem vill enn vinna. Sumum er ýtt til að hætta störfum jafnvel þegar þeir eru ekki tilbúnir.
Það sem er villt er að þessi trú getur í raun gert minnið verra! Þegar fólk í kringum eldra fólk gerir ráð fyrir að það sé gleymt, byrjar það að koma fram við það eins og það muni ekki hlutina. Þannig að eldra fólk fær ekki tækifæri til að æfa minnið, sem getur í raun gert það gleymnari.
Svo, stundum verður þessi staðalímynd raunveruleg vegna þess hvernig fólk kemur fram við eldra fólk, ekki vegna þess að það er satt. Þetta er eins og hringrás - að trúa því að það gerist!
7. Hugmyndin um að krakkar séu sóðalegir og óhreinir
Stundum finnst fólki krakkar vera sóðalegir og líkar ekki við að halda hlutunum hreinum þar sem þetta er orðið eitt algengasta neikvæða staðalímyndadæmið.
Þessi hugmynd gefur til kynna að allir krakkar séu á sama hátt, en það á ekki við um alla. Sumir krakkar líkar vel við hlutina snyrtilega og skipulagða! Það er mikilvægt að muna að allir eru mismunandi og ekki allir krakkar passa við þessa staðalímynd.
Það eru krakkar sem hafa gaman af hreinlæti og hugsa vel um umhverfi sitt. Staðalmyndir, eins og þessi, mála oft alla með sama penslinum, en í raun er fólk einstakt. Það er allt í lagi að hafa óskir um hvernig þér líkar við hlutina, hvort sem þú ert strákur eða stelpa.
8. Hugmyndin um að stelpur séu ekki góðar í íþróttum
Hugmyndin um að stelpur séu ekki góðar í íþróttum er staðalímynd. Það er trú að stúlkur geti ekki staðið sig vel í íþróttum miðað við stráka. Staðalmyndir eins og þessar geta verið skaðlegar vegna þess að þær gætu komið í veg fyrir að stúlkur stundi íþróttir eða trúi á hæfileika sína.
Margar stúlkur elska íþróttir og skara fram úr í þeim. En þegar fólk trúir þessari staðalímynd getur það haft áhrif á hvernig komið er fram við stelpur í íþróttahópum eða jafnvel í líkamsræktartímum. Þeir fá kannski ekki sömu möguleika og strákar, sem er ekki sanngjarnt.
Það er nauðsynlegt að ögra þessum staðalímyndum. Stúlkur geta verið jafn duglegar og áhugasamar um íþróttir og strákar. Þegar þeir fá tækifæri og stuðning geta þeir náð frábærum árangri í hvaða íþrótt sem þeir kjósa.
Þjálfarar, kennarar og foreldrar gegna hér mikilvægu hlutverki. Að hvetja stúlkur til að taka þátt í íþróttum og veita jöfn tækifæri getur hjálpað til við að brjóta þessar staðalmyndir. Þegar allir fá sanngjarnt tækifæri sýnir það að færni og ástríða skipta meira máli en kyn.
Með því að afhjúpa þessa staðalímynd búum við til umhverfi fyrir alla þar sem allir finna vald til að sinna áhugamálum sínum og hæfileikum í íþróttum, óháð kyni
9. Hugmyndin um að allir unglingar séu uppreisnarmenn
Hugmyndin um að allir unglingar séu uppreisnarmenn er staðalímynd. Staðalmyndir eru einfaldaðar, oft rangar skoðanir um hópa fólks. Þessi segir að sérhver unglingur sé vandræðagemlingur, sem á ekki við um alla.
Staðalmyndir sem þessar geta verið skaðlegar. Þeir láta fólk halda að allir unglingar séu vandræði, sem er ekki sanngjarnt. Sumir unglingar fylgja reglum og bera ábyrgð. Þegar aðrir trúa þessari staðalímynd getur það haft áhrif á hvernig þeir koma fram við unglinga. Þeir gætu búist við vandræðum og ekki gefið þeim sanngjarnt tækifæri.
Það er mikilvægt að muna að hver einstaklingur er öðruvísi. Staðalmyndir hunsa þetta og setja alla í sama reitinn. Unglingar gætu fundið fyrir þrýstingi til að vera uppreisnargjarnir vegna þessarar staðalímyndar, jafnvel þótt þeir séu ekki þannig.
Í raun og veru eru unglingar fjölbreyttur hópur með mismunandi persónuleika og hegðun. Sumir kunna að gera uppreisn, en margir fylgja reglum og sýna virðingu. Staðalmyndir um unglinga takmarka hvernig aðrir sjá þá og geta haft áhrif á hvernig þeir eru meðhöndlaðir.
10. Hugmyndin um að öll börn hafi ekki gaman af hollum mat
Margir halda að allir krakkar séu ekki hrifnir af hollum mat. Þessi hugmynd á ekki við um öll börn. Sum börn hafa í raun gaman af því að borða ávexti, grænmeti og annan næringarríkan mat. Það er mikilvægt að gera ekki ráð fyrir að hverju barni líkar ekki við heilbrigða valkosti. Sumir gætu frekar kosið þá!
Ein ástæða fyrir þessari staðalímynd er sú að sum börn gætu upphaflega hafnað nýjum eða ókunnugum mat. En með tímanum, þolinmæði og útsetningu gætu þeir vaxið og líkað við þá. Auk þess sýna auglýsingar oft að krakkar njóta sykurs eða skyndibita, sem getur styrkt þessa staðalímynd.
Foreldrar og umönnunaraðilar geta aðstoðað með því að kynna ýmsan hollan mat á skemmtilegan og grípandi hátt. Að taka börn með í máltíðarundirbúning eða leyfa þeim að velja heilsusamlega valkosti stundum gæti hvatt þau til að prófa nýjan mat. Auk þess að sýna að fullorðnir hafa líka gaman af og meta heilbrigð matvæli getur skipt miklu máli.
Mundu að ekki öllum krökkum líkar ekki hollan mat. Staðalímyndir um matarval barna geta takmarkað val þeirra og tækifæri til að þróa hollar matarvenjur. Að hvetja til könnunar og veita jákvæða matarupplifun getur hjálpað til við að brjóta þessa staðalímynd.
Ályktun:
Þessi neikvæðu staðalímynd dæmi sem fjallað er um í þessari grein eru hugmyndir sem eru ekki sannar og snúast um hópa fólks. Þeir gerast venjulega í upphafi þess að hitta einhvern og byggjast á tvennu: hversu vingjarnlegur einhver virðist og hversu góður hann virðist í hlutum.
Vandamálið við staðalmyndir er að þeir sjá fólk ekki einstakt. Þeir hópa alla saman út frá einum hlut, eins og kyni eða kynþætti. Þetta getur valdið því að fólk komi fram við aðra ósanngjarna eða hatursfulla. Það er mikilvægt að vita að staðalmyndir eru ekki alltaf réttar. Hver manneskja er öðruvísi og ætti að dæma eftir því hver hún er, ekki af hópnum sem hún tilheyrir.
Þessar staðalmyndir valda vandamálum vegna þess að þær geta gert það að verkum að fólk kemur illa fram við aðra. Þeir gætu ekki gefið einhverjum tækifæri vegna þess að þeir trúa hlutum sem eru ekki sannir. Þessi ósanngjarna meðferð er hvers vegna það er svo mikilvægt að skilja að allir eru einstaklingar, ekki bara hluti af hópi.
Skildu eftir skilaboð