Yeyiphi imizekelo yobukrelekrele obuyikristale kwaye yintoni umahluko phakathi kobukrelekrele obukhazimlisiweyo kunye nolwelo?
Ubukrelekrele obucwebekileyo kunye nolwelo ziphakathi kweethiyori ezininzi zobukrelekrele kufundo lwengqondo. Ngelixa ubukrelekrele bolwelo bungaphezulu kokuba namandla okucinga ngokuguquguqukayo, ubukrelekrele obuyikristale bubandakanya ukuqokelelwa kolwazi kunye nezakhono.
Ulwazi, izibakala, kunye nezakhono umntu aziqokelele kubomi bakhe bonke.
Ubukrelekrele obuyiCrystallised ngamava umntu athe wawafumana kwixesha elidlulileyo kwaye baya kusebenzisa ezi zibakala okanye izakhono xa kukho imfuneko yoko.
Ngomzuzwana siza kujonga ubukrelekrele obulwelo kunye nobucwebe ngemizekelo embalwa.
Yintoni iCrystallized Intelligence?
ICrystallized intelligence ichaza ukuqokelelwa kolwazi, izibakala kunye nobuchule obufunyenwe kubo bonke ubomi. Isekelwe kwiinyaniso eziqokelelweyo nakulwazi oluqokelelweyo olufunyenwe kubomi bonke.
Sifunda izinto ezintsha yonke imihla njengoko sikhula kwaye okukhona sifumana ulwazi olutsha kunye nokuqonda, kokukhona siqina ubukrelekrele bekristale.
Oku kuchaza isizathu sokuba sizuze ulwazi olungakumbi njengoko sikhula, kwaye sibe nobulumko ngakumbi ekwenzeni izigqibo ezifanelekileyo. Nangona kunjalo, ezinye iiphononongo zibonisa ukuba ubukrelekrele obuyikristale buya kufikelela kwindawo yokuzinza.
Oku kungenxa yokuba izinga lokukhumbula lilingana nesantya sokulibala into eyaziwayo.
Ubukrelekrele beCrystallized bunokulinganiswa ngeemviwo okanye iikhwizi ngokuvavanya ukuqonda.
I-Crystallized intelligence inokulinganiswa kunye ne-Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS). Abantu basebenzisa ubukrelekrele obuyikristale kuyo nayiphi na imeko apho kufuneka basebenzise amava abo aqokelelweyo kakuhle.
Umzekelo, ubukrelekrele obuyikristale bubalulekile kwimpumelelo yezifundo kumaziko emfundo. Kukwabalulekile emsebenzini ukuba abasebenzi bakhumbule imisebenzi yabo yemihla ngemihla.
Funda kwakhona: I-10 loLwakhiwo lweNtlalo yoKhubazeko (Iingcebiso kubafundi)
Ulwelo Vs. Ubukrelekrele obukhazimlisiweyo
Isazi ngengqondo saseBhritani-Amerika uRaymond Bernard Cattell wayeyingcali yengqondo yokuqala ukucebisa ithiyori yolwelo vs. crystallized intelligence.
Ithiyori kaRaymond Cattell icebisa ukuba ubukrelekrele benziwe bubuchule obuhlukeneyo obudibanisa ukusebenza ngokudibeneyo ukuvelisa ubukrelekrele bomntu wonke.
Ngelixa uninzi lwabantu lunokuthi ubukrelekrele babo buyawohloka njengoko bekhula, uphando lwanamhlanje luya kuthetha ngenye indlela.
Uphando lwangoku lucebisa ukuba ubukrelekrele bolwelo buqala ukuncipha emva kokuba umntu edlulile ebutsheni, ubukrelekrele obuyikristale kwelinye icala buya kuqhubeka bukhula kubo bonke abantu abadala.
Fluid Intelligence
Ngokutsho kwesazi ngengqondo saseBhritane-Amerika uRaymond Cattell, ubukrelekrele bolwelo “kukukwazi ukubona ubudlelwane obungaxhomekekanga kuqheliselo oluthile lwangaphambili okanye umyalelo malunga nobo budlelwane”.
Ubukrelekrele be-Fluid bubandakanya ukukwazi ukolula ingqondo ukuqiqa ngokuguquguqukayo kunye nokubonelela ngezisombululo malunga neengxaki.
Ukuba ukwimeko apho ungenako ukusombulula iingxaki ngolwazi lwakho oluqokelelweyo, ekuphela kwesisombululo kukuxhomekeka kubukrelekrele bolwelo.
Imizekelo yobukrelekrele be-fluid ibandakanya ukusombulula iipuzzle okanye iingxaki ezingabonakaliyo, ukuqiqa ngefilosofi, ukuvela ngezicwangciso zokusombulula iingxaki, kunye nokutolika izibalo.
Ubukrelekrele obukhazimlisiweyo
ICrystallized intelligence ichaza ukuqokelelwa kolwazi, izibakala kunye nobuchule obufunyenwe kubo bonke ubomi. Isekelwe kwiinyaniso eziqokelelweyo nakulwazi oluqokelelweyo olufunyenwe kubomi bonke.
Imizekelo embalwa yobukrelekrele obuyikristale ibandakanya ukukhumbula indlela yokulungisa izinto okanye ukugqiba imisebenzi ethile, ukukhumbula imihla kunye neendawo, iitekisi zokunkqaya, kunye nesigama esinkqaya.
Olu hlobo lobukrelekrele luya kwanda njengoko sikhula.
Funda kwakhona: Imizekelo eli-10 yobudoda (Iingcebiso kubafundi)
Imizekeliso yobukrelekrele obuyikristale
Njengoko ufunda kwaye ufumana amava amaninzi, uphuhlisa ubukrelekrele bakho obuqaqambileyo.
Abantu basebenzisa ubukrelekrele obuyikristale xa kuyimfuneko ukukhumbula iinyani, izakhono kunye namava afunyenwe kwixesha elidlulileyo.
UFlora ube ngumpheki oyingcali kwisithuba seminyaka engamashumi amane edlulileyo. Kuyo yonke loo minyaka, umzuzu ngamnye awuchithe epheka, akafuni naziphi na iincwadi zokupheka kuba uneendlela zokupheka ezininzi azinkqayeyo.
UJerry ufunde i-Mahabharata izihlandlo ezingenakubalwa, ngoko unokucaphula yonke isicatshulwa esibalulekileyo kwaye akhumbule iziganeko eziphambili ngokuchanekileyo.
UMcConaughey unokuba ngumdlali webhola ekhatywayo obalaseleyo waseMelika kuba uyakwazi ukukhumbula amanqaku kunye neemeko phantse kuwo wonke umdlalo kule minyaka ingamashumi amabini idlulileyo.
UWinston kunye nabahlobo bakhe bakhwele i-Appalachia trail izihlandlo ezininzi kangangokuba abayidingi mephu yokuhamba.
Abantwana abaninzi baye bafunda ukulesa ngokukhawuleza kuba kulula ukuyikhumbula iphoneme ngonobumba ngamnye.
UYelena ungumthandi wembali yaseYurophu. Ubambe ngentloko yonke imihla ebalulekileyo kunye nembali yamaXesha Aphakathi, ixesha leRenaissance, kunye neYurophu yanamhlanje.
Nanini na xa oo-Anthony befuna ukuthengela izalamane zabo ezingamashumi amabini anesixhenxe izipho zomhla wokuzalwa, bahlala bebonisana nonyana wabo. Unyana uyawazi umhla wokuzalwa komntu wonke kunye nesipho sakhe sokuzalwa asithandayo kwiminyaka emihlanu edlulileyo.
UPedro wayicengceleza iperiodic table ngoxa wayekwibanga lesithathu yaye unokuba nomfanekiso-ngqondweni wesakhiwo seemolekyuli zezinto ezili-118.
Nangona uFrancis engengommangaleli ofanelekileyo, ifemu yamagqwetha amsebenzelayo iyamvumela ukuba abandakanyeke kumatyala amaninzi asenkundleni kuba unenkumbulo ebalaseleyo yomthetho wamatyala.
Ezinye izifundo zeCrystallized Intelligence
Ubukrelekrele beCrystallized buyimfuneko ukuze abantu basebenze kwizikhundla ezithile apho kufuneka izakhono kunye namava. Izifundo ezimbalwa zeemeko zobukrelekrele obukhazimlisiweyo zibandakanya;
UGqirha woNonophelo oluPhambili (PCP)
Ugqirha wokhathalelo oluphambili yingcali yokhathalelo lwempilo ukuba umntu ajike ukuze afumane iingcebiso zonyango kunye nokukhangela. Olu luhlobo lobuchwephesha bokhathalelo lwempilo obunobuchule bokuhoya imiba emininzi yezempilo.
Nanini na xa umntu enengxaki yonyango, ugqirha wokhathalelo oluphambili yingcaphephe yezonyango ekufuneka idibane nayo. I-PCP iya kuxilonga nawuphi na umba wonyango ize ikhuphe isigulana kwingcali.
Ngelixa abanye abantu beza kuthumela ugqirha omncinci, kukho abo baziva bekhululekile ngakumbi ukudibana nogqirha onamava kunye namava eminyaka.
Aba gqirha bachithe amashumi eminyaka benyanga abaguli abaliqela abaneengxaki zonyango. Ngaphezulu kweminyaka elishumi yamava kwicandelo lezonyango, aba gqirha banokuwubona ngokulula nawuphi na umbandela wonyango okhoyo.
Funda kwakhona: Ziziphi iiNgcaciso zeNtlalo? (Iingcebiso zaBafundi)
Ulawulo lweprokjekthi
Ulawulo lweprojekthi lubandakanya ukukhokela iqela labasebenzi ukuze bafezekise imida eyahlukeneyo kwishedyuli.
Izakhono ezifunekayo ukufezekisa iziphumo kulawulo lweprojekthi ziquka unxibelelwano kunye nophuhliso lweqela. Ukubeka umphathi weprojekthi onamava olawulayo kuthetha ukuba umntu uyazi ukuba umsebenzi ufuna ntoni kunye nezinto anokuziphepha.
Umphathi weprojekthi onamava uya kwazi ukuba iimetriki zibaluleke kakhulu kwaye zingabalulekanga kangako. Ulwazi oluqhelekileyo luvumela umntu ukuba azi into amakayithethe ngexesha elifanelekileyo.
Nangona ubukrelekrele be-fluid bufuneka ngamanye amaxesha ukusombulula iingxaki ezisisiseko, ubukrelekrele obuyikristale buqinisekisa ukuba inkokeli yeqela kwindawo yokusebenzela inokuqhuba ngeendlela ezivavanyiweyo kwaye ziqinisekiswe ngokuhamba kwexesha.
Umphathi wenqanawa
Ngawuphi na umzuzu kwihlabathi liphela, uya kufumana iinqanawa zokuhamba ngenqanawa kunye neenqanawa zemithwalo ezithutha abantu kunye neempahla.
Ukuhamba ngesikhephe ezinye zeenqanawa ezinkulu kwihlabathi kufuna ilayisenisi njengeNgcweti yaseLwandle. Ukufumana izakhono ze-Marine Master kuthatha iminyaka eliqela ukuyifeza.
Ukuhamba elwandle kunokuba ngumceli mngeni kwaye eyona mpazamo incinci inokukhokelela ekuphulukaneni nobomi kunye nempahla.
Kwimeko efana nale, ubukrelekrele obuyikristale bubaluleke kakhulu.
Imibuzo ebuzwa qho
Apha ngezantsi kukho imibuzo esoloko ibuzwa malunga nemizekelo yobuntlola esulungekileyo.
Funda kwakhona: 7 IiPros and Cons of Bodily-Kinesthetic Intelligence
Yintoni ubukrelekrele obuyikristale?
ICrystallized intelligence ichaza ukuqokelelwa kolwazi, izibakala kunye nobuchule obufunyenwe kubo bonke ubomi. Bubuchule obukhethekileyo bokufumana kwakhona ulwazi oluqokelelwe kwinkumbulo yomntu.
Yintoni i-fluid intelligence?
Ubukrelekrele be-Fluid bubandakanya ukukwazi ukolula ingqondo ukuqiqa ngokuguquguqukayo kunye nokubonelela ngezisombululo malunga neengxaki.
Ngowuphi umzekelo wobukrelekrele obukhazimlisiweyo?
Umzekelo wobukrelekrele obukhazimlisiweyo ubandakanya ukukhumbula indlela yokulungisa izinto okanye ukugqiba imisebenzi ethile, ukukhumbula imihla kunye neendawo, ukukhumbula iitekisi, kunye nesigama ngentloko.
Nguwuphi umzekelo wobukrelekrele bolwelo?
Imizekelo ye-Fluid intelligence ibandakanya ukusombulula iipuzzle okanye iingxaki ezingabonakaliyo, ukucinga ngefilosofi, ukuvela ngezicwangciso zokusombulula iingxaki, kunye nokutolika izibalo.
isiphelo
Ubukrelekrele beCrystallized bubaluleke kakhulu njengoko bufuneka ukuze umntu asebenze kwizikhundla ezibalulekileyo. Ziinyani, izakhono, kunye namava athanda ukwanda ngokukhula.
Ubukrelekrele bolwelo kwelinye icala bubandakanya ukukwazi ukuqiqa ngokulula ukusombulula iingxaki. Imizekelo ibandakanya ukusombulula iipuzzle, ukucinga ngefilosofi, okanye ukutolika amanani.
izindululo
- Imizekelo yobuhlanga kumaZiko (Iingcebiso kubafundi)
- Iitshekhi kunye neMizekeliso yokulinganisa (Iingcebiso kubafundi)
- I-10 yabantu baseFransi Iimpawu zoMzimba kunye neempawu
- Imizekelo engama-20 yokuziphatha kunye neeNdlela zokuziphatha (Iingcebiso kubafundi)
- Imizekelo engama-45 eBalaseleyo yeetalente (Iingcebiso kubafundi)
Ucaphulo
- UNjingalwazi oluncedo: 15 iMizekeliso yobukrelekrele obukhazimlisiweyo
- Study.com: Ubukrelekrele obukhazimlisiweyo
- SpringerLink: Ubukrelekrele obukhazimlisiweyo
- Mindvalley: Yintoni iCrystallized Intelligence kunye nendlela yokuyiphucula?
- WellwellMind: Fluid vs. Crystallized Intelligence
Shiya iMpendulo