Yiziphi izibonelo zesimo se-quo? I-status quo isho ukuthi izinto zinjani njengamanje noma indlela izinto ezikhona njengamanje. Kwezombusazwe, umthetho, kanye nenhlalakahle yabantu, limele ukusethwa kwamanje kwezenhlalo noma kwezepolitiki.
Kufana nesifinyezo sokuthi izinto zinjani ngesikhathi esithile. Abantu bayisebenzisa ezimeni zomthetho lapho befuna ukugcina imithetho nezinhlelo ezikhona njengoba zinjalo, okungenani isikhashana, kuze kube yilapho bekwazi ukwenza izinguquko.
Ngokuvamile, labo abaphethe noma abaphethe bancamela isimo esikhona. Bakholelwa ukuthi igcina izinto zizinzile futhi zibikezelwe. Bangase bathi ukushintsha izinto kungase kubangele izinkinga. Kodwa abanye abafuna ushintsho bacabanga ngendlela ehlukile. Baphikisa ngokuthi izinqubomgomo ezintsha noma izinhlelo zingase zisebenze kangcono kuwo wonke umuntu.
Ngezinye izikhathi, isimo se-quo singafana nesithiyo sokushintsha. Kungenza kube nzima ukuthi imibono emisha noma intuthuko yenzeke ngoba abanye abantu abafuni izinto zehluke. Bafuna izinto zihlale njengoba zinjalo. Kodwa-ke, ushintsho lungaba yinto enhle, ikakhulukazi uma lusiza ukwenza impilo ibe ngcono kubantu abaningi.
Izibonelo Zesimo Esikhona
1. Emhlabeni Wezindaba
Imithombo yezindaba yendabuko, njengamaphephandaba kanye ne-TV esakazwayo, imelela isimo esikhona sendlela ulwazi lwabiwa ngayo. Nokho, ngokwanda kwemithombo yezokuxhumana, izinto ziyashintsha. Inkundla yezokuxhumana, izinkundla zokusakaza, nemithombo yezindaba eku-inthanethi iba nomthelela omkhulu, ishintsha indlela abantu abafinyelela ngayo futhi bahlanganyele ngayo nezindaba. Lolu shintsho lugqamisa ukuthi isimo se-quo singashintsha kanjani ngenxa yenqubekelaphambili yezobuchwepheshe.
Lezi zinguquko azigcini nje mayelana namathuluzi asetshenziswa ukusabalalisa ulwazi; ziphinde zibe nomthelela ekutheni izethameli zizibandakanya kanjani nezindaba. Isibonelo, inkundla yezokuxhumana ivumela ukusebenzelana nokwabelana ngokushesha, kube nomthelela endleleni izindaba ezixoxwa futhi ezicatshangwa ngayo. Ngokufanayo, imithombo yezindaba eku-inthanethi inikeza ukufinyelela emibonweni eyahlukahlukene kanye nezibuyekezo zesikhathi sangempela, inselele umjikelezo wezindaba ovamile.
Lokhu kushintsha kusuka kumidiya yendabuko kuye kwedijithali inselele ezindleleni ezimisiwe zokwabelana ngolwazi. Akulona nje ushintsho kubuchwepheshe kodwa nendlela abantu abasebenzisana ngayo futhi bathembe ngayo imithombo yabezindaba. Igcizelela ukuvela kwemvelo yesimo se-quo nokuthi izinkundla ezintsha zilolonga kanjani ikusasa labezindaba.
2. Ukwahlukaniswa Kobulili Kwezemidlalo
Ukuhlukaniswa kobulili kwezemidlalo kungenye yezibonelo ezivame kakhulu zesimo esikhona. Kwezemidlalo, indlela evamile yokuhlela abasubathi ihlanganisa ukuhlukanisa imiqhudelwano ngokusekelwe ebulilini, enezigaba ezihlukene zabesilisa nabesifazane. Kodwa-ke, izingxoxo eziqhubekayo mayelana nabasubathi be-transgender nabangewona kanambambili ziyanyakazisa leli lungiselelo lesikhathi eside.
Njengoba ukuqonda komphakathi ngobulili kwanda kwaba ngaphezulu uketshezi nokwamukela, umphakathi wezemidlalo ubhekene nenselelo yokwamukela lezi zinguquko ngaphakathi kwezinhlelo ezimisiwe. Lezi zingxoxo zivuse izinkulumo-mpikiswano mayelana nendlela yokugcina ukulunga nokulingana emidlalweni eqhudelanayo kuyilapho kuhlanganiswa ukukhonjwa kobulili okuhlukahlukene. Lokhu kuziphendukela kwemvelo kubekela inselele izinkambiso ezimisiwe, okuholela ezingxoxweni eziqhubekayo mayelana nokuchaza kabusha ukuhlukana kobulili kwezokusubatha.
3. Izinkambiso Zobulili
Emiphakathini eminingi, izinkambiso zobulili zendabuko zisungula izindima ezithile zabesilisa nabesifazane. Lokhu kuvame ukubandakanya amadoda aphethe kanye nabesifazane abathatha imisebenzi yasekhaya. Lolu hlelo, olwaziwa ngokuthi i-patriarchy, bekulokhu kuyisimo esikhona isikhathi eside emasikweni ahlukahlukene. Kodwa-ke, namuhla, kunezinhlangano ezikhuthaza ukulingana ngokobulili futhi ezibekela le mikhuba inselele.
Izinhlangano ezilwela amalungelo abantu besifazane zisebenzela ekuguquleni izimo zengqondo nezinqubomgomo zomphakathi ukuze zinikeze amathuba alinganayo kubo bonke ubulili. Ngokukhuthaza izingxoxo kanye nokuguqula imikhuba emisiwe, kwenziwa inqubekelaphambili ebheke emphakathini olingana kakhudlwana, ekhuthaza ukulunga nokubandakanywa kwawo wonke umuntu ngaphandle kokubheka ubulili.
4. Izakhiwo Zezigaba Zomphakathi
Emphakathini, isimo se-quo ngokuvamile sihlanganisa ukuhlukana kwezigaba zomphakathi ezihlukanisa abantu ngengcebo yabo, imisebenzi, noma imfundo. Lezi zinhlelo zamakilasi zidala ukulandelana phakathi kwemiphakathi. Kodwa-ke, ukunyakaza okuhlukahlukene okumela ukwenzelela kanye nokubandakanya konke kusibekela inselele lesi simo esikhona.
Imizamo ehloselwe ukunciphisa izikhala zomnotho kanye nokugqugquzela ukuhlanganiswa komphakathi igqamisa imizamo eqhubekayo yokuguqula lezi zinhlaka zomphakathi ezimisiwe. Izinhlangano ezilwela ukusatshalaliswa ngendlela efanele kwezinsiza namathuba zibalulekile ekuchazeni kabusha imikhuba yomphakathi ehlobene nokuhlukaniswa kwezigaba.
5. Amandla Omhlaba
Kwezombangazwe zomhlaba, isimo se-quo sivame ukusho ukubusa kwamazwe ambalwa aziwa ngokuthi amandla amakhulu. Lezi zizwe, njenge-United States, i-Russia, ne-China, ngokomlando zibe nethonya elikhulu lezombangazwe. Kodwa-ke, ukuvela kwamandla amasha ezomnotho kuguqula lokhu kulinganisa.
Amazwe afana India, Brazil, naseNingizimu Afrika ziya ngokuya zithola ukuvelela esiteji somhlaba, zibumba kabusha izakhiwo zamandla ezikhona futhi ziphonsela inselelo uhlelo olumisiwe. Lolu shintsho lubonisa isimo esishintshayo ebudlelwaneni bamazwe ngamazwe, njengoba abadlali abasha beqala ukuba nomthelela ekuthathweni kwezinqumo emhlabeni wonke kanye nemibuso emikhulu yendabuko.
Funda futhi: Izibonelo Eziyi-100 Zezimiso Zomphakathi (Amathiphu Wabafundi)
6. Okulindelwe Ubulili
Ngaphakathi kokulindelwe ngumphakathi, kunemikhuba yakudala ebeka izindima nokuziphatha okusekelwe ebulilini. Lezi zinkambiso zendabuko zinquma izenzo ezithile kanye nezibopho zabantu ngabanye ngokusekelwe kubunikazi babo bobulili. Kodwa-ke, izingxoxo zamanje mayelana nokulingana kobulili nokuhlukahluka zibekela inselele le mithetho emisiwe.
Ngokulwela amalungelo alinganayo namathuba kungakhathaliseki ukuthi ubulili buni, kanye nokukhuthazwa kokwamukelwa kobunikazi obuhlukahlukene, ingxoxo yomphakathi iyathuthuka. Inhloso wukwakha indawo lapho abantu benganqunyelwe khona noma benganqunywanga ngokwemithetho yendabuko yobulili kodwa bekhuthazwa ukuba baziveze ngokuyiqiniso nangokulinganayo kuzo zonke izici zokuphila.
7. Izakhiwo Zomndeni
Umndeni wendabuko wenuzi, owakhiwa abazali kanye nezingane zabo, ubulokhu uyisakhiwo somndeni esijwayelekile emiphakathini eminingi. Kodwa-ke, lesi simo esinesikhathi eside sikhona manje sihlangabezana nezinselelo ezivela ekwakhiweni kwemindeni ehlukahlukene, okuhlanganisa imindeni enomzali oyedwa, imindeni eholwa abantu bobulili obufanayo, kanye nemindeni exubile.
Lawa mayunithi omndeni ahlukahlukene athola ukuqashelwa, abekela inselele imikhuba yomphakathi futhi alolonge kabusha umbono walokho okwakha umndeni. Njengoba ukwamukelwa nokwamukelwa kwalezi zakhiwo ezehlukene kukhula, isimo esake saqiniswa somndeni we-nuclear siyaguquka.
8. Ukuhlolwa Okujwayelekile Kwezemfundo
Ngaphakathi kwezinhlelo zemfundo, izivivinyo ezijwayelekile sekuyisikhathi eside kuyindlela ejwayelekile yokuhlola ulwazi lwabafundi namakhono emfundo. Lezi zivivinyo zidlala indima ebalulekile ekulinganiseni inqubekelaphambili yomfundi. Nokho, kunengxoxo ekhulayo ebekela le ndlela inselele. Abanye bakholelwa ukuthi ukugxila kuphela ezivivinyweni ezijwayelekile kungase kungathathi ububanzi obugcwele bamakhono omfundi.
Abagqugquzeli boshintsho baphakamisa ukuthi kuhlanganiswe izindlela zokuhlola ezihlukene neziphelele ukuze kuqondwe kangcono amakhono omfundi namakhono angaphezu kwalokho okungavezwa ukuhlolwa okujwayelekile. Lokhu kuguquguquka kombono kuhlose ukudala ukuhlaziya okuphelele okubhekelela izitayela namandla ahlukene okufunda.
Funda futhi: Izibonelo Ezinhle Kakhulu Zamasiko Ezingu-20 (Amathiphu Wabafundi)
9. Isijeziso Ngobulungiswa
Ekusingatheni ubugebengu, indlela evamile ihilela ukuthumela izephula-mthetho ejele njengendlela yokujezisa neyokuvimbela. Kodwa-ke, kunezicelo ezikhulayo zoshintsho ohlelweni lwezobulungiswa bobugebengu. Abameli baphikisa ngokuthi ukuthembela ekuboshweni kuphela kungase kungaxazululi umsuka wobugebengu. Esikhundleni salokho, baphakamisa ezinye izindlela ezifana nezinhlelo zokubuyisela esimweni, ubulungiswa bokubuyisela esimweni, noma umsebenzi womphakathi.
Lezi zindlela zihlose ukusiza izephula-mthetho ukuba zakhe kabusha izimpilo zazo, zilungise izenzo zazo, futhi zinqande ukuziphatha kobugebengu esikhathini esizayo ngokubhekana nezinkinga eziwumsuka. Ukugxila kuyasuka ekujezisweni kuphela kuye ekukhuthazeni ukukhula komuntu siqu kanye nokubuyiselwa komphakathi.
10. Izakhiwo Zomsebenzi Wezinkampani
Ezindaweni zokusebenza, imisebenzi evamile yasehhovisi enezikhathi ezimisiwe kanye nezindawo zokusebenza zomzimba bekuyinto evamile isikhathi eside. Izisebenzi zivame ukuya ehhovisi nsuku zonke ngenxa yemisebenzi yazo. Kodwa-ke, ukuthambekela okukhulayo mayelana nezinhlelo zokusebenza eziguquguqukayo, ikakhulukazi umsebenzi wasekhaya noma wasekhaya, kuwubekela inselele lo mkhuba ojwayelekile.
Lolu shintsho lunamandla okuchaza kabusha izivumelwano zobungcweti, lunikeze ibhalansi ethuthukisiwe yokuphila komsebenzi futhi lunikeze amathuba ezisebenzi eziningi, kungakhathaliseki ukuthi zikuphi indawo yazo noma izimo zomuntu siqu. Ukuzijwayeza emsebenzini okude kusho ukusuka okuphawulekayo esimisweni sehhovisi esivamile, okudala ukuthi kuhlolwe kabusha indlela umsebenzi owenziwa ngayo kanye nenani elibekwe ekuzilawuleni nasekukhiqizeni ngaphezu kokuba khona ngokomzimba endaweni emaphakathi yehhovisi.
11. Imibandela Yokuphromotha Emisiwe
Ezindaweni zokusebenza, umkhuba wendabuko wokubheka isikhundla esiphezulu njengento eyinhloko yokukhushulwa sekuyisikhathi eside sikhona. Inkolelo iwukuthi lapho isisebenzi sisichitha iminyaka eminingi enkampanini, ayanda amathuba aso okuthuthuka. Kodwa-ke, inhlangano ekhulayo ikhuthaza ukukhushulwa okusekelwe kokufanele, lapho ukusebenza okukhethekile ithatha indawo yokuqala esikhundleni sokuhlala.
Le ndlela ikhuthaza abasebenzi ukuthi bagxile eqophelweni eliphezulu lomsebenzi wabo nasezinzuzweni zabo, iphonsele inselelo inkambiso ekhona yokubeka kuqala isikhathi sokuhlala ngaphezu kwamakhono nekhono. Ikhuthaza isimo somsebenzi esinokuncintisana kakhulu futhi esigxile ekusebenzeni, sikhuthaza abasebenzi ukuthi baphumelele kunokuthembela kuphela esikhathini abasinikezwa endimeni.
Isiphetho
Ukuqonda izibonelo zesimo esikhona kulesi sihloko kanye nendlela izinto ezivamise ukwenziwa ngayo emphakathini wethu kusinika ukuqonda kokuthi izingxenye ezihlukene zomhlaba wethu zisebenza kanjani. Kungakhathaliseki ukuthi kungokwezombangazwe, kwezamabhizinisi, emithethweni yezenhlalo, noma indlela ubuchwepheshe obusetshenziswa ngayo, lezi zindlela zokwenza izinto zibizwa ngokuthi “isimo esikhona.” Izibonelo esizihlolile zibonisa ukuthi isimo samanje singathinta kanjani izingxenye eziningi zempilo yethu.
Kubalulekile ukwazi ukuthi noma isimo se-quo singaba namandla, asimisiwe. Ingashintsha. Abantu namaqembu bangaphonsela inselelo indlela izinto eziyiyo futhi benze intuthuko. Lokhu kungaholela emibonweni emisha nezindlela ezingcono zokwenza izinto.
Ukubona ubukhona nomthelela wesimo samanje kusisiza siqonde ukuthi umphakathi wethu usebenza kanjani. Kusisiza futhi ukuthi sibone lapho izinguquko zingadingeka khona ukuze senze izinto zibe ngcono kuwo wonke umuntu. Ngakho, ukwazi ngesimo samanje kuyasisiza ukuthi siye phambili futhi senze umhlaba ube indawo engcono.
shiya impendulo