Yiziphi izibonelo ze-crystallized intelligence futhi yini umehluko phakathi kobuhlakani obucwebezelayo nobuketshezi?
I-Crystallized intelligence kanye ne-fluid intelligence iphakathi kwemibono eminingana yobuhlakani ocwaningweni lwe-psychology. Nakuba ubuhlakani obuwuketshezi bungaphezu kokuba nekhono lokucabanga ngendlela eguquguqukayo, ubuhlakani obucwebezelayo buhilela ukuqoqwa kolwazi namakhono.
Ulwazi, amaqiniso, namakhono umuntu awaqongelele kukho konke ukuphila kwakhe.
I-Crystallized intelligence isipiliyoni umuntu asithole esikhathini esidlule futhi bazosebenzisa lawa maqiniso noma amakhono lapho kunesidingo sakho.
Maduze nje sizobe sibheka ubuhlakani obuwuketshezi nobucwebezelayo ngezibonelo ezimbalwa.
Iyini I-Crystallized Intelligence?
I-Crystallized intelligence ichaza ukuqoqwa kolwazi, amaqiniso, namakhono atholwa kukho konke ukuphila. Isekelwe phezu kwamaqiniso anqwabelene nolwazi oluqoqiwe olutholwe kukho konke ukuphila.
Sifunda izinto ezintsha nsuku zonke njengoba sikhula futhi lapho sithola ulwazi olusha nokuqonda, ubuhlakani obucwebezelayo buba namandla.
Lokhu kuchaza ukuthi kungani sizuza ulwazi olwengeziwe njengoba sikhula, futhi sihlakanipha ukwenza izinqumo ezifanele. Kodwa-ke, ezinye izifundo ziphakamisa ukuthi ubuhlakani obucwebezelayo buzofinyelela iphuzu lokuzinza.
Lokhu kungenxa yokuthi izinga lokukhumbula ngekhanda lilingana nezinga lokukhohlwa okwaziwayo.
Ubuhlakani obucwebezelayo bungalinganiswa ngezivivinyo noma ngemibuzo ngokuhlola ukuqonda.
I-Crystallized intelligence ingakalwa nge-Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS). Abantu basebenzisa ubuhlakani obucwebezelayo kunoma yisiphi isimo lapho bedinga ukusebenzisa ulwazi lwabo abaluqongelele ngendlela efanele.
Isibonelo, ubuhlakani obucwebezelayo bubalulekile empumelelweni yezemfundo ezikhungweni zemfundo. Kubalulekile futhi emsebenzini ukuthi abasebenzi bakhumbule imisebenzi yabo yansuku zonke.
Funda futhi: 10 Ukwakhiwa Komphakathi Kokukhubazeka (Amathiphu Wabafundi)
Uketshezi Vs. I-Crystallized Intelligence
Isazi sokusebenza kwengqondo saseBrithani-America u-Raymond Bernard Cattell ube nguchwepheshe wezengqondo wokuqala ukuphakamisa ithiyori yoketshezi iqhathaniswa nobuhlakani obucwebezelayo.
Ithiyori kaRaymond Cattell iphakamisa ukuthi ukuhlakanipha kwakhiwe amakhono ahlukene ahlangana ukuze asebenze ndawonye ukuze akhiqize ubuhlakani bomuntu ngamunye.
Nakuba abantu abaningi bengathi ukuhlakanipha kwabo kuyawohloka njengoba bekhula, ucwaningo lwanamuhla lungasho okuhlukile.
Ucwaningo lwanamuhla lusikisela ukuthi ubuhlakani obuwuketshezi buqala ukuncipha ngemva kokuba umuntu esekhulile, ubuhlakani obucwebezelayo ngakolunye uhlangothi buzoqhubeka bukhula phakathi naso sonke isikhathi sokuba umuntu omdala.
I-Fluid Intelligence
Ngokusho kwesazi sokusebenza kwengqondo saseBrithani-America uRaymond Cattell, ubuhlakani obuketshezi “ikhono lokubona ubudlelwano obungancike kumkhuba othile wangaphambilini noma iziyalezo eziphathelene nalobo budlelwano”.
I-Fluid intelligence ihlanganisa ikhono lokwelula ingqondo ukuze ucabange ngendlela eguquguqukayo futhi unikeze izixazululo mayelana nezinkinga.
Uma usesimweni lapho ungakwazi ukuxazulula izinkinga ngolwazi lwakho oluqoqiwe, okuwukuphela kwekhambi ukuthembela kubuhlakani obusamanzi.
Izibonelo zobuhlakani obunoketshezi zifaka phakathi ukuxazulula izindida noma izinkinga ezingabonakali, ukucabanga kwefilosofi, ukuvela ngamasu okuxazulula izinkinga, kanye nezibalo zokuhumusha.
I-Crystallized Intelligence
I-Crystallized intelligence ichaza ukuqoqwa kolwazi, amaqiniso, namakhono atholwa kukho konke ukuphila. Isekelwe phezu kwamaqiniso anqwabelene nolwazi oluqoqiwe olutholwe kukho konke ukuphila.
Izibonelo ezimbalwa zobuhlakani obucwebezelayo zifaka phakathi ukukhumbula indlela yokulungisa izinto noma ukuqedela imisebenzi ethile, ukukhumbula izinsuku nezindawo, ukubamba imibhalo ngekhanda, nokubamba amagama ngekhanda.
Lolu hlobo lobuhlakani luzokhula njengoba sikhula.
Funda futhi: Izibonelo Eziyi-10 Zobudoda (Amathiphu Wabafundi)
Izibonelo Ze-Crystallized Intelligence
Njengoba ufunda futhi uthola ulwazi oluthe xaxa, uthuthukisa ubuhlakani bakho obucwebezelayo.
Abantu basebenzisa ubuhlakani obucwebezelayo lapho kudingekile ukukhumbula amaqiniso, amakhono, nolwazi olutholwe esikhathini esidlule.
UFlora ube ngumpheki ochwepheshe kule minyaka engamashumi amane edlule. Kuyo yonke leyo minyaka ekhangisa ngaso sonke isikhathi umzuzu awuchithe epheka, akadingi zincwadi zokupheka ngoba unamaresiphi amaningana okupheka awabambe ngekhanda.
UJerry ufunde i-Mahabharata izikhathi ezingenakubalwa, ngakho angacaphuna wonke amavesi abalulekile futhi akhumbule izenzakalo eziyinhloko ngokunembile.
UMcConaughey angaba umsakazi webhola lezinyawo waseMelika omuhle kakhulu ngoba muhle ekukhumbuleni amaphuzu nezimo cishe zayo yonke imidlalo kule minyaka engamashumi amabili edlule.
UWinston nabangane bakhe bahambe umzila we-Appalachia izikhathi eziningi kangangokuthi abadingi imephu yokuhamba.
Izingane eziningi zifunde ukufunda ngokushesha ngoba zikwazi ukukhumbula kalula ifonimu yazo zonke izinhlamvu.
U-Yelena ungumthandi womlando waseYurophu. Ubambe ngekhanda zonke izinsuku ezibalulekile kanye nezibalo zomlando zeNkathi Ephakathi, inkathi yeRenaissance, kanye neYurophu yanamuhla.
Noma nini lapho abakwa-Anthony befuna ukuthengela izihlobo zabo ezingamashumi amabili nesikhombisa izipho zokuzalwa, bahlala bethintana nendodana yabo. Indodana iyalwazi usuku lokuzalwa kwawo wonke umuntu kanye nesipho abasithandayo seminyaka emihlanu edlule.
UPedro wabamba ngekhanda ithebula lezikhathi lapho esebangeni lesithathu futhi angabona ngeso lengqondo ukwakheka kwamangqamuzana ezakhi ezingu-118.
Nakuba uFrancis engeyena umshushisi oqeqeshiwe, inkampani yabameli amsebenzelayo iyamvumela ukuba ahileleke emacaleni amaningana asenkantolo ngoba unenkumbulo enhle kakhulu yomthetho wamacala.
Ezinye izifundo ze-Crystallized Intelligence
I-Crystallized intelligence ibalulekile ukuze abantu basebenze ezikhundleni ezithile lapho kudingeka khona amakhono nolwazi. Izifundo ezimbalwa zezenzakalo zobuhlakani obucwebezelayo zihlanganisa;
Udokotela Wokunakekela Okuyisisekelo (PCP)
Udokotela wokunakekelwa okuyisisekelo unguchwepheshe wezempilo umuntu aphendukela kuye ukuze athole iseluleko sezokwelapha futhi ahlole. Lolu wuhlobo lochwepheshe bezokunakekelwa kwempilo abanolwazi lokubhekana nezindaba ezimbalwa zokunakekelwa kwezempilo.
Noma nini lapho umuntu enenkinga yezokwelapha, udokotela oyinhloko uchwepheshe wezokwelapha okufanele abonane naye. I-PCP izoxilonga noma iyiphi inkinga yezokwelapha bese iqondisa isiguli kuchwepheshe.
Ngenkathi abanye abantu bezodlulisela udokotela osemusha, kukhona labo abazizwa bekhululeke kakhudlwana ukuhlangana nodokotela onolwazi ngeminyaka yokuhlangenwe nakho.
Laba dokotela sebechithe amashumi eminyaka belapha iziguli eziningana ezinezinkinga zempilo. Njengoba sebeneminyaka engaphezu kweshumi benolwazi emkhakheni wezokwelapha, laba dokotela bangabona kalula noma iyiphi inkinga yezokwelapha ekhona.
Funda futhi: Iyini Imiqondo Yezenhlalo? (Amathiphu kubafundi)
Ukuphatha iphrojekthi
Ukuphathwa kwephrojekthi kuhilela ukuhola ithimba labasebenzi ukufeza iziqongo ezahlukahlukene ngesikhathi esimisiwe.
Amakhono adingekayo ukuze kuzuzwe imiphumela ekuphathweni kwephrojekthi ahlanganisa ukuxhumana nokuthuthukiswa kweqembu. Ukubeka umphathi wephrojekthi onolwazi aphathe kusho ukuthi umuntu uyazi ukuthi umsebenzi udingani nezinto okufanele azigweme.
Umphathi wephrojekthi onolwazi uzokwazi ukuthi amamethrikhi abaluleke kakhulu futhi angabalulekile kangako. Ulwazi olujwayelekile luvumela umuntu ukuthi azi ukuthi athini ngesikhathi esifanele.
Nakuba ubuhlakani obuketshezi ngezinye izikhathi budingeka ukuze kuxazululwe izinkinga eziyisisekelo, ubuhlakani obucwebezelayo buqinisekisa ukuthi umholi weqembu emsebenzini angenza ngamasu ahlolwe futhi aqinisekiswa ngokuhamba kwesikhathi.
Ukaputeni Womkhumbi
Nganoma imuphi umzuzu emhlabeni wonke, uzothola imikhumbi yokuhamba ngezinyawo nemikhumbi ethwala impahla ethutha abantu nezimpahla.
Ukuhamba ngomkhumbi eminye yemikhumbi emikhulukazi emhlabeni kudinga ilayisense njenge-Marine Master. Ukuthola amakhono e-Marine Master kuthatha iminyaka eminingana ukuyifeza.
Ukuzulazula olwandle kungaba yinselele impela futhi iphutha elincane lingaholela ekulahlekelweni kwezimpilo kanye nezimpahla.
Esimweni esinjengalesi, ubuhlakani obucwebezelayo buba bubaluleke kakhulu.
imibuzo ejwayelekile ukubuzwa
Ngezansi kukhona imibuzo evame ukubuzwa mayelana nezibonelo zobuhlakani obucwebezelayo.
Funda futhi: 7 Ubuhle kanye Nebubi be-Bodily-Kinesthetic Intelligence
Yini i-crystallized intelligence?
I-Crystallized intelligence ichaza ukuqoqwa kolwazi, amaqiniso, namakhono atholwa kukho konke ukuphila. Kuyikhono eliyingqayizivele lokubuyisa ulwazi oluqoqwe enkumbulweni yomuntu.
Iyini i-fluid intelligence?
I-Fluid intelligence ihlanganisa ikhono lokwelula ingqondo ukuze ucabange ngendlela eguquguqukayo futhi unikeze izixazululo mayelana nezinkinga.
Yisiphi isibonelo sobuhlakani obucwebezelwe?
Isibonelo sobuhlakani obucwebezelayo sihlanganisa ukukhumbula indlela yokulungisa izinto noma ukuqedela imisebenzi ethile, ukukhumbula izinsuku nezindawo, ukubamba imibhalo ngekhanda, nokubamba amagama ngekhanda.
Yisiphi isibonelo se-fluid intelligence?
Izibonelo ze-Fluid intelligence zihlanganisa ukuxazulula izindida noma izinkinga ezingabonakali, ukucabanga kwefilosofi, ukuvela ngamasu okuxazulula izinkinga, kanye nezibalo zokuhumusha.
Isiphetho
Ubuhlakani obucwebezelayo bubaluleke kakhulu njengoba budingeka ukuze umuntu asebenze ezikhundleni ezibalulekile. Amaqiniso, amakhono, kanye nokuhlangenwe nakho okuvame ukukhula ngokuya ngeminyaka.
Ngakolunye uhlangothi, i-Fluid intelligence ihlanganisa ikhono lokucabanga ngendlela eguquguqukayo ukuze uxazulule izinkinga. Izibonelo zifaka phakathi ukuxazulula izindida, ukucabanga kwefilosofi, noma izibalo zokuhumusha.
Izincomo
- Izibonelo Zobandlululo Lwesikhungo (Amathiphu Wabafundi)
- Izibonelo zamasheke namabhalansi (Amathiphu kubafundi)
- Abantu baseFrance abayi-10 Izimpawu Nezici Zomzimba
- Izibonelo ezingama-20 Zokuziphatha Nezimiso Zokuhle (Amathiphu Wabafundi)
- 45 Izibonelo Zamakhono Angcono Kakhulu (Amathiphu kubafundi)
Okubhekwayo
- Usolwazi Owusizo: Izibonelo Eziyi-Crystallised Intelligence
- Study.com: I-Crystallized Intelligence
- I-SpringerLink: I-Crystallized Intelligence
- I-Mindvalley: Iyini I-Crystallized Intelligence Futhi Ungayithuthukisa Kanjani?
- VerywellMind: I-Fluid vs. Crystallized Intelligence
shiya impendulo