Ukungalingani kwezenhlalakahle bekulokhu kukhathaza emphakathini futhi kulesi sihloko, sixoxe ngezibonelo, imiphumela, kanye nezinhlobo zokungalingani komphakathi.
Ukungalingani komphakathi kuchazwa ngokuba khona kwamathuba angalingani noma imivuzo yabantu bezikhundla noma izikhundla ezihlukene emphakathini noma eqenjini.
Ngokuvamile, ukungalingani kukhona kuyo yonke imiphakathi futhi kunezilinganiso ezihlukahlukene ngesifunda ngasinye esinobukhulu baso obuhlukile. Kukholakala kabanzi ukuthi izakhamizi ezivela emazweni omhlaba wokuqala ziphila kangcono kunezamazwe omhlaba wesithathu.
Ingabe lokho kuyiqiniso noma umcabango? Hhayi-ke, sizofika kulokho nokunye njengoba sixoxa ngezibonelo nezinhlobo zokungalingani kwezenhlalo.
Incazelo Yokungalingani Komphakathi
Ukungalingani komphakathi kuchazwa ngokuba khona kwamathuba angalingani noma imivuzo yabantu bezikhundla noma izikhundla ezihlukene emphakathini noma eqenjini.
Ukungalingani kwezenhlalakahle kuyinkinga enkulu emphakathini wanamuhla. Ngokusho kwe-Studylecturenotes.com, ukungalingani kukhona ngezilinganiso ezihlukene futhi zonke izifunda zinendawo yazo ehlukile.
Ngokwesibonelo, cabanga nge-United States lapho abantu abahlala khona becabanga ukuthi labo abahlala kulelo zwe bajabulela ukuphila okungcono kunabantu abaningi abavela kwezinye izingxenye zomhlaba.
Lokho kungase kube yiqiniso kodwa iMelika nayo inezinkinga zayo zokungalingani kwezenhlalo. Ngokusho kwe-Cnbc.com, cishe u-11.6% wabantu abahlala eMelika bampofu. Imibiko ikhombisa ukuthi bangaphezu kwezigidi ezingama-37 abantu baseMelika abadla imbuya ngothi.
Kuyinkolelo evamile ukuthi abampofu yibona ababangela ubumpofu babo. Njengoba bengafundile, kuzoba nzima ukuthola umsebenzi noma ukuqala ibhizinisi.
Futhi, singasola umphakathi ngembangela yobumpofu. Ukube umphakathi ubuhlinzeka ngamathuba emisebenzi ukuze wondle imindeni ehlala ezindaweni ezimpofu, ngabe lehlile izinga lobubha.
Kuwo wonke umlando, kube nezinhlobo ezahlukene zokuhlukaniswa komphakathi. Isibonelo ukuhweba ngezigqila kanye nohlelo lwe-caste. Emphakathini wanamuhla, uhlelo lwezigaba lunquma uhlobo lwemiphakathi yethu yesimanje.
Funda futhi: Imiphumela emibi yobuchwepheshe okufanele uyazi
Iyini Imithelela Yokungalingani Komphakathi?
Ukungalingani kwezenhlalakahle kuyinkinga enkulu emphakathini wanamuhla.
Ngokwe-Study.com, izingane ezizalelwa emindenini ehola kancane zisemathubeni aphindwe kathathu okubulawa yizifo, ukunganakwa, ingozi noma udlame onyakeni wokuqala wokuphila kwazo kunezingane ezizalwe emindenini ephakathi nephezulu.
Lesi bekuyisiphetho sezingane ezihlala ezindaweni ezihlwempu kulo lonke elaseMelika.
Ukwengeza, labo abasesigabeni esiphakathi noma esiphezulu baphila isikhathi eside kunalabo abahola kancane. Ngokwesilinganiso, baphila iminyaka emihlanu isikhathi eside kunabantu abahola kancane.
Izinhlobo Zokungalingani Komphakathi
Ngokuvamile, kunezinhlobo ezahlukene zokungalingani kwezenhlalakahle ezihlanganisa;
Ukungalingani Kwezombangazwe
Lokhu ukungalingani lapho kungekho ukulingana komphakathi phambi komthetho.
Iholo kanye Nokungalingani Kwengcebo
Lona umphumela noma umphumela osekelwe ngokuyinhloko emalini etholwa abantu abangabodwana bezigaba ezihlukahlukene zomphakathi.
Ukungalingani Kokwelashwa kanye Nesibopho
Asiwunaki kancane lo mbono kodwa udala izinkinga eziningi ejensi nasekubophezeleni.
Ukungalingani Kwempilo
Lokhu kusho ukungalingani kwamathuba emphakathini. uma wonke umuntu ethola ithuba elilinganayo, lokhu kungathuthukisa indlela yokuziphilisa.
Ukungalingani Kobulungu
Ukungalingani kobulungu kukhona ebulungwini bomndeni, ukholo kanye nesizwe.
Izibonelo Zokungalingani Komphakathi
Ukungalingani kwezenhlalakahle kuyinkinga yomphakathi ethinta amazwe amaningi namuhla. Kunezibonelo eziningana zokungalingani komphakathi futhi zihlanganisa;
Ukungalingani Kwemali Engenayo
Wonke umuntu ufanelwe inkokhelo efanelekile inqobo nje uma ezimisele ukusebenzela iholo lakhe. Ukungalingani kweholo kusho ukwabiwa kwamaholo okungalingani phakathi kwabasebenzi.
Muva nje, umehluko wamaholo phakathi kwabanikazi bamabhizinisi nezisebenzi zabo uye wanda.
Kwesinye isikhathi abasebenzi bafuna ukwenyuselwa amaholo kanye nezimo zokusebenza ezingcono. Izimfuno zabo azinakwa abaqashi babo futhi ukuze bangalahlekelwa umsebenzi, bazoqhubeka nokusebenza ngaphansi kwemibandela eqinile.
Ukungalingani Kokufinyelela Ezempilo
Ngenxa yokuthi singamalungu ezigaba ezahlukene zomphakathi, kunegebe lapho kuziwa ekutholeni ukunakekelwa kwezempilo okuhle. Abantu abahlala ezindaweni zasemakhaya abalutholi usizo lwezempilo.
Bahlala ezindaweni zasemakhaya lapho kufanele baye emadolobheni ukuze bathole usizo lwezempilo olwanele.
Ukungalingani kwezempilo kuvame kakhulu emazweni asazosebenzisa uhlelo lokunakekelwa kwezempilo lomhlaba wonke.
Ngokwesibonelo, cabanga nge-United States. Ngenxa yokuthi uhlelo lwezwe lokunakekelwa kwezempilo luyimfihlo, ukuthola ukufinyelela ekunakekelweni kwezempilo kuncike kakhulu emalini yezomnotho yomuntu.
E-United States, ukunakekelwa kwezempilo kuyimpahla engathengwa ngezinkampani zomshwalense ezizimele. I-United States ihlela ukunakekelwa kwayo kwezempilo ngendlela efaka isandla ekungalinganini kokunakekelwa kwezempilo okusekelwe esimweni senhlalo-mnotho, uhlanga, nobulili.
Funda futhi: Izifunda ezingu-9 Ezingenayo Intela Yemali Engenayo Ngo-2023
Ukungalingani Komnotho
Umcebo udala igebe phakathi kwabantu bezigaba ezahlukene zomphakathi. Abacebile bazithola kalula izinsiza, kuyilapho abampofu kufanele bazithole bezabalaza ngenxa yazo.
Emazweni omhlaba, abacebile bangakwazi ukufinyelela kalula kubantu abaphethe. Banethonya futhi bangathola cishe noma yini abayifunayo.
Ukungalingani Kwezizukulwane
Ukungalingani phakathi kwezizukulwane kwenzeka lapho isizukulwane esithile emphakathini sijabulele ukufinyelela ezinsizeni ngaphezu kwabanye ezindaweni ezifanayo ezimpilweni zabo.
Isibonelo, abakwa-baby boomers e-Australia nase-UK bajabulela imfundo ephakeme yamahhala. Ngakolunye uhlangothi, izizukulwane ezizayo azizange ziphathwe ngendlela efanayo futhi kwakudingeka zikhokhele imfundo ephakeme.
Ukungalingani phakathi kwezizukulwane kungenye yezibonelo eziyinhloko zokungalingani kwezenhlalakahle.
Ukufinyelela Emfundweni Eyisisekelo
Abantu abahlala ezindaweni ezicebile bayakwazi ukuthola izikole zamabanga aphansi ezingcono, kanti labo abahlala ezindaweni ezimpofu abakwazi ukuya esikoleni.
Wonke umuntu ufanelwe ithuba lokuthola imfundo. Nokho, ukuhlala endaweni ecebile kungenza umehluko omkhulu uma kuziwa ukufunda ezikoleni ezihamba phambili.
Ukungalingani kweminyaka
Ukungalingani ngokweminyaka kwaziwa nangokuthi i-ageism futhi isho ukucwaswa kwabantu ngenxa yeminyaka yabo. Ezimbonini ezimbalwa, kunzima ukuthi labo abaneminyaka engaphezu kwengama-50 baqashwe.
Bathathwa njengabadala kakhulu ngabanye abaqashi.
Ukufinyelela Emfundweni Ephakeme
Ezweni elifana neMelika, kunzima ukuthola a umsebenzi okhokha kakhulu ngaphandle kweziqu zasekolishi.
Phakathi kwalabo abahlala ezindaweni ezicebile kanye nabantu abahlala ezindaweni ezimpofu, ubani ongakwazi ukuya ekolishi?
Uma ucabangela izindleko zokuya ekolishi, lapho-ke uyazi ukuthi ubani onethuba elingcono lokufinyelela imfundo ephakeme.
Omakhelwane Abancishiwe
Izindawo ezingomakhelwane ezintulayo ziphakathi kwezibonelo zokungalingani kwezenhlalo. Lokhu kukhombisa ukuthi akubona abantu kuphela abahlupheka ngokungalingani.
Ngokusho kwe-Helpfulprofessor.com, yonke indawo ingathinteka ngokusatshalaliswa okungalingani kwamalungelo nezinsiza. Ukuma kwendawo yendawo kungaphuca abantu abahlala lapho ukufinyelela kalula ekunakekelweni kwezempilo.
Ukungalingani ngokobuhlanga
Sisabhekene nodaba lokucwasa ngokwebala kwezemidlalo, amabhizinisi, nasemphakathini wonkana. Ukucwasa ngokwesistimu kusekhona emazweni ahlukene ahlukene.
Isenzo sokucwasa esiphathe abantu bohlanga oluthile ngokungenabulungiswa. Ukusabela kokungalingani kwezinhlanga kwesinye isikhathi kuholela emibhikishweni emikhulu noma emibhikishweni.
Funda futhi: Izibonelo Eziyi-100 Zezimiso Zomphakathi (Amathiphu Wabafundi) 2023
Ukungalingani Kwezindlu
Ukuhlala endaweni efanelekile noma ukufinyelela endlini kuyimbangela yokungalingani emphakathini. Labo abahlala ezindlini zomphakathi abakwazi ukukhokhela indawo yokuhlala eyanele njengabanye ngenxa yokuthi bangaphansi kwesigaba esithile somphakathi.
Amanani Okuboshwa
Uma ubheka izinga lokuboshwa kanye nezinga lobugebengu obenziwa izinhlanga ezahlukene, uzoqaphela ukuthi abantu bebala bavame ukuboshwa.
Ukungalingani ngokobulili
Ukungalingani ngokobulili kuyinkinga enkulu emhlabeni wonke namuhla. Amadoda abusa kwezombusazwe zanamuhla futhi kade kwaba khona.
Abesifazane babe negalelo elikhulu ngokubamba iqhaza emikhakheni nasezimbonini ezehlukene. Naphezu kwegalelo labo, lisekhona igebe elikhulu lokuhola phakathi kwabesilisa nabesifazane.
Indlala Yengane
Ubumpofu bezingane buphakathi kwezibonelo eziyinhloko zokungalingani kwezenhlalakahle. Sikhulume ngabantwana abazalelwa emindenini ehola kancane basemathubeni aphindwe kathathu okubulawa yizifo, udlame, noma ingozi kunezingane ezizalwe emindenini esezingeni eliphakathi noma eliphezulu.
Izingane ezizalwe ebuphofini kungenzeka zingondlekile futhi zingakwazi ukufinyelela imfundo efanele.
Isimo Sobuzwe
Abanye abantu bathola ukuvikeleka okulinganiselwe okusekelwe kubo isimo sokuba yisakhamuzi. Isibonelo, kwamukelwa kabanzi ukuthi izivakashi ezivakashela izwe akufanele zibe nokufinyelela ezinsizeni ezithile zomphakathi ezihlinzekwa ngemali yabakhokhi bentela.
Uma abantu abangebona izakhamuzi bengakwazi ukuthola ummeli, singase siqale ukubuza imibuzo mayelana nesimo sokuba isakhamuzi.
Amandla Nesimo Ukungalingani
Abacebile banamandla futhi bafinyelela kalula kubantu abaphethe izikhundla eziphezulu kwezombusazwe. Lokhu kubonisa ukuthi ukuthola ukufinyelela kubantu abanamandla kusatshalaliswa kanjani ngokulinganayo.
imibuzo ejwayelekile ukubuzwa
Ngezansi imibuzo embalwa evame ukubuzwa ngezibonelo zokungalingani komphakathi.
Yiziphi ezinye izibonelo zokungalingani kwezenhlalo?
Ezinye zezibonelo zokungalingani kwezenhlalo ngaphandle kwezibonelo ezihlobene nekilasi ubudala, ukwazi, ukungalingani kwezinhlanga, nokungalingani ngokobulili.
Funda futhi: Yiziphi Izibonelo Zesimo Esizuziwe? (Amathiphu kubafundi)
Isigaba senhlalo sikuthinta kanjani ukungalingani kwezempilo?
Abantu abangaphansi kwesigaba senhlalo ephezulu banokufinyelela ekunakekelweni kwezempilo okungcono, kuyilapho labo abangaphansi kwesigaba esiphansi abakwazi ukukhokhela ukunakekelwa kwezempilo okufanele.
Uhulumeni angakuthuthukisa kanjani ukungalingani kwezigaba zomphakathi?
Uhulumeni angathuthuka ngokusebenzisa izinhlelo zentela eziqhubekayo, akhe amathuba emisebenzi amaningi, kanye nokufinyelela ekunakekelweni kwezempilo okufanele kanye nemfundo.
Isiphetho
Ukungalingani komphakathi kudala igebe emphakathini. Ichaza isigaba senhlalo yabantu abahlala phakathi komphakathi futhi isalokhu iyinkinga enkulu emphakathini wanamuhla.
Wonke umuntu ufanelwe ithuba elilinganayo futhi ukungalingani emphakathini akufanele nakancane kunqume amathuba empilo yabantu.
Izincomo
- Iyini Imiqondo Yezenhlalo? (Amathiphu kubafundi)
- Yiziphi Iqhaza Izibonelo Zokungqubuzana? (Amathiphu kubafundi)
- Ibhalwa Kanjani Incwadi Yokugqugquzela i-Erasmus enezibonelo
- Kuyini Ukuziphatha Okuhlangene Ngezibonelo? (Amathiphu kubafundi)
- Uhlu Lwezinhlelo Ezinhle Zokuhlala Imithi Ephuthumayo Ngo-2023
Okubhekwayo
- https://helpfulprofessor.com/social-inequality-examples/
- https://study.com/academy/lesson/what-is-social-inequality-in-sociology-definition-effects-causes.html
- http://studylecturenotes.com/social-inequality-definition-types-and-examples/
- https://www.studysmarter.us/explanations/social-studies/stratification-and-differentiation/social-class-inequality/
shiya impendulo