Kulesi sihloko, sixoxe ngezibonelo zokungabi nabulungisa kwezenhlalo kanye nendlela yokubhekana nokungabi nabulungisa emphakathini emphakathini wanamuhla.
Kuwo wonke umlando, sibone idlanzana licindezelwa futhi likhishwa inyumbazana emphakathini lapho wonke umuntu kufanele aphathwe ngokulinganayo. Lokhu kwenzekile ngokuhamba kwesikhathi futhi kuyenzeka njengamanje kwezinye izingxenye zomhlaba.
Ukungabi nabulungisa kwezenhlalo kwenza iqembu phakathi komphakathi. Kulimaza imizwa yomuntu futhi kudala igebe phakathi kwabantu.
Ezinye izibonelo zokungabi nabulungiswa emphakathini zihlanganisa isihluku samaphoyisa, ukucwasa okuhleliwe, ukukhetha ubudala, kanye nokusetshenziswa kwezingane ngenkani. Lezi ngezinye zezinto izizwe eziningi emhlabeni ezisalwa nazo.
Singazixazulula kanjani lezi zinkinga futhi lokhu kusithinta kanjani njengabantu? Hlala nathi njengoba sixoxa ngalesi sihloko nokunye okuningi kulokhu okuthunyelwe.
Kuyini Ukungabi Nabulungisa Kwezenhlalo?
Ukungabi nabulungisa emphakathini kwenzeka phakathi komphakathi lapho iqembu labantu liphathwa ngokungenabulungisa. Lokhu kuthinta iqembu elithile labantu, kuvimbela ukufinyelela kwabo emathubeni njengezakhamuzi emphakathini.
Wonke umuntu emhlabeni ufanelwe ukuphathwa ngokulinganayo kungakhathaliseki uhlanga lwakhe. Inkolo, noma ubuzwe.
Sibone amaqembu amancane ehlupheka ngenxa yemithetho nezinqubomgomo ezenziwa uhulumeni. Emazweni amaningana emhlabeni wonke, kunabantu abalijabulelayo ilungelo lokuba ngabeningi.
Ukungalungi komphakathi kukhona emhlabeni wethu namuhla futhi sizobonisa izibonelo.
Funda futhi: Izindlela Ezingcono Ezi-5 Zokubheka Izisebenzi Emsebenzini
Uhlu Lwezinye Izibonelo Zokungabi Nabulungisa Komphakathi
- Ubandlululo Oluhlelekile
- Ubudala
- Ukulethwa Kwesevisi Okungalingani
- Uphahla lwengilazi
- Ubugqila Nokushushumbiswa Kwabantu
- I-Gender Pay Gap
- Ukuhlukaniswa
- Ukuqanjwa kwe-stereotyping
- Ubungqingili
- Ukusetshenziswa Kwezingane Ngempoqo
- Ukucwasa ngokwebala kanye ne-Xenophobia
- Ukushintsha Kwesimo Sezulu
- Umshado Wengane Nokuphoqwa
- Ukucwasa ngokwenkolo
- Ukufinyelela Kwezempilo Yasemakhaya
- Ubumpofu
- Imfundo Yamantombazane
- I-Digital Divide
- Ukucwaswa Kwabakhubazekile
- Iziboshwa Zenkulumo Yamahhala
- I-Colonization
#1. Ubandlululo Oluhlelekile
Ubandlululo oluhlelekile luyinkinga futhi idlanzana yilo elihlushwa yilo. Kubandakanya ukuphathwa ngendlela engafanele kweqembu elithile labantu ngenxa yemithetho nezinqubomgomo ezisetshenziswa yilo lonke uhlelo.
Ngokuvamile, ukucwasa okuhlelekile kungathatha izinhlobo eziningana. Ukuchema kwezobulungiswa, izindlu ezihlukene kanye nemfundo kuyizibonelo zokucwasa okuhleliwe.
Ngokwezibalo, ayisikhombisa kwayishumi amadoda ase-Afrika-Amerika ahlonzwe ngokwebala ngamaphoyisa. Abantu abamnyama eMelika banamathuba amaningi okuthi bamiswe ngamaphoyisa kunabamhlophe baseMelika.
#2. Ubudala
Ubudala buvela lapho abantu bebandlululwa ngenxa yeminyaka yabo. Bangaphezu kuka-50% abasebenzi eMelika babhekane nokucwaswa ngokweminyaka ezindaweni zabo zokusebenza.
Akukhona eMelika kuphela, amazwe omhlaba nawo akhetha abasebenzi phakathi kweminyaka ethile. Izigidi zabantu emhlabeni wonke ziye zakubona lokhu emsebenzini.
Izwe esiphila kulo namuhla lidinga ukuthi abasebenzi babe neminyaka ethile yesipiliyoni somsebenzi emkhakheni othile futhi ngesikhathi esifanayo, abasebenzi akumele babe badala kakhulu.
Lokhu kuthinta intsha kanye nabantu abasebenzayo. Uma usemncane kakhulu, abantu bazokucwasa ngenxa yokuthi awunalwazi futhi awunalwazi. Uma usumdala, uzobonakala njengesisebenzi esingakhiqizi kahle futhi esingakwazi ukuqhubeka.
#3. Ukulethwa Kwesevisi Okungalingani
Esinye sezibonelo eziphambili zokungabi nabulungiswa emphakathini wethu ukungalingani kokulethwa kwezinsiza kungenye yezinto ezihamba phambili. Ezindaweni ezahlukene emhlabeni namuhla, kunamaqembu akhishwe inyumbazane. Ngaphezu kwama-70 imiphakathi yomdabu eCanada ngihlushwa yilokhu. Njengamanje, kunemiphakathi yendabuko ekude ezweni engenawo amanzi okuphuza ahlanzekile.
Amaqembu amaningana emhlabeni jikelele akhishwe inyumbazane endaweni lapho enamalungelo alinganayo njengabo bonke abantu.
Esinye isibonelo sokungalingani kokuhlinzekwa kwezidingongqangi inkinga yamanzi e-Flint ngo-2014. Inkinga yaqala ngo-April walowo nyaka lapho umfula i-Flint uba umthombo wamanzi wedolobha.
Izakhamuzi zakuleli dolobha zithole ukuthi umfula wawungcoliswe umthofu. U-Hey ubikele iziphathimandla ngale ngozi yemvelo, kodwa izikhulu zombuso zaphika noma yisiphi isimangalo sokunukubezeka.
NgoZibandlela (December) wonyaka olandelayo, umbuso wagcina uvumile ukuthi kukhona ukungcola futhi wenza umzamo wokukulungisa.
#4. I-Glass Ceiling
Lokhu kukhomba ukucwaswa kwabesifazane ukuze bathole izikhundla ezithile emphakathini. Nakuba ezinye izizwe emhlabeni wonke zibe nondunankulu noma umongameli wesifazane, i-United States ayikaze ikhethe umongameli wesifazane emlandweni wayo.
Ngokuvamile, abesifazane bakhishwe inyumbazane ekuthatheni izikhundla eziphezulu kwezombusazwe, ezikhungweni, nasezinhlanganweni. Naphezu kwempumelelo yabo, abesifazane basabhekana nohlobo oluthile lokucwaswa.
Cishe u-19% wabesifazane abasezikhundleni eziphezulu futhi lokhu kungenxa yokungabi nabulungiswa kwezenhlalo ezenzweni zokuqasha.
#5. Ubugqila Nokushushumbiswa Kwabantu
Nakuba ubugqila baqedwa eminyakeni eyikhulu edlule, ubugqila nokuhweba kwabantu namuhla kuseyinkinga. Manje ungase ucabange ukuthi lokhu kwenzeka kuphela emazweni omhlaba wesithathu.
Ukushushumbiswa kwabantu kwenzeka e-United States. Izikhathi eziningi kuba abokufika abashushumbisa abantu bakubo nabesifazane e-United States, kodwa futhi sinabaseMelika abashushumbisa abantu baseMelika.
Ngokwemibiko, kunamacala angaphezu kuka-10,000 XNUMX okushushumbiswa kwabantu unyaka ngamunye e-United States.
Izisulu zokushushumbiswa kwabantu imvamisa kuba ngabantu ababalekela impi ezweni labo noma labo abacindezelwe iqembu lamasosha.
Funda futhi: Uhlu Olugcwele Lwezohwebo Zabesifazane ngo-2023
#6. Gender Pay Gap
Igebe leholo lobulili lingesinye sezibonelo zokungabi nabulungiswa emphakathini. Kuyinkulumompikiswano eqhubekayo eMelika, njengoba abesifazane ezweni bafuna iholo elilinganayo. Abesifazane babhekana nokucwaswa okuthile ngenxa yemvelo yabo yokukhulelwa.
Abesifazane basebenza kahle kakhulu emisebenzini ye-white-collar lapho besanda kweva eminyakeni engu-20. Ngenxa yokuthi kufanele babhekane nokukhulelwa nokukhulisa izingane, abesifazane basesimweni esingesihle.
Nakuba amadoda eqala ukuhola kakhulu lapho eseneminyaka ephakathi kwengama-30, abanye besifazane bangase bangasebenzi ngenxa yokukhulelwa. Lokhu kunomthelela omubi kwabesifazane kanye nezezimali zabo.
Abesilisa bazoqhubeka nokusebenza isikhathi eside kunabesifazane, begcina imali eningi ngesikhathi bethatha umhlalaphansi.
#7. Ukuhlukaniswa
Ukuhlukaniswa kwenzeka e-United States futhi labo abaye bahlushwa yi-African-Americans. Ngemva kokuqedwa kobugqila ngekhulu le-19, abantu base-Afrika-baseMelika bahlukaniswa futhi kwadingeka babhekane ne-Jim Crow Laws.
Phakathi neminyaka yama-50 no-60, abantu base-Afrika-baseMelika e-United States babengavunyelwe ukuba sezikhungo ezifanayo nabamhlophe baseMelika. Babengavunyelwe ngisho nokusebenzisa indlu yokugezela eyodwa.
Lapho esebhasini, umuntu omnyama kwakudingeka adele isihlalo sakhe kwabamhlophe baseMelika. Abamnyama bebefunda ezikoleni ezahlukene futhi behlala ezindaweni ezithile ngalesi sikhathi.
#8. I-stereotyping
Baningi abantu abake bahlukumezeka ngenxa yalokhu ngoba bengamalungu eqembu elithile. Abanye abantu bayashesha ukwahlulela abanye ngokusekelwe ekubukekeni hhayi okunye.
Ukukholelwa ukuthi bonke abokufika bayizigebengu kuyisibonelo sombono. Ngemuva kokuhlasela kwe-9/11 e-United States, amaSulumane ezweni abhekwa njengezinsongo. Abanye baze bahlaselwa ngenxa nje yokubheka ama-Asian.
Esinye isibonelo se-stereotype ukuhlaselwa kwabantu baseChina ngesikhathi se-Covid 19 Pandemic. Iningi labantu lalikholelwa ukuthi bonke abantu baseChina banegciwane futhi banecala lokufa kwezinkulungwane zabantu.
#9. Ukusetshenziswa Kwezingane Ngempoqo
Lesi ngesinye sezinhlekelele ezithinta abantu emhlabeni namuhla, njengoba kunezisulu ezingaphezu kwezigidi eziyi-150 emhlabeni jikelele.
Unyaka ngamunye, izigidi zezingane okufanele zibe sesikoleni ziphoqeleka ukuba zisebenze ngaphansi kwezimo ezinzima. Bancishwa ithuba lemfundo enhle futhi basebenze ngokuzikhandla beholelwa kancane noma bengaholelwa nhlobo.
Lokhu kuvame ukwenzeka emazweni asathuthuka lapho izinga lobumpofu liphezulu kakhulu. Ngezinye izikhathi lezi zingane ziyathunjwa futhi ziphoqwe ukuba zisebenze amahora amaningi ngaphansi kwezimo ezimbi zokusebenza.
#10. Ukucwasa ngokwebala kanye ne-Xenophobia
Ukucwasa ngokwebala kwenzeka lapho uhlanga oluthile luzibona luphakeme kunolunye uhlanga. Lokhu kutheleleke emiqondweni yabantu izizukulwane ngezizukulwane, ngamaqembu afana ne-Ku Klux Klan kanye ne-Aryan Nation futhi kungenye yezibonelo ezibaluleke kakhulu zokungabi nabulungisa kwezenhlalo.
I-Xenophobia isho ukuzondwa kwabokufika ngabantu bakuleli. I-Xenophobia ingaholela ekubandlululweni nasekuhlukumezeni abokufika.
Muva nje, kube nokuhlasela okuningana kwabokufika eNingizimu Afrika. Kwabulawa abokufika kuleli kwacekelwa phansi nempahla ngabantu bendawo.
#11. Ukushintsha Kwesimo Sezulu
Ukushintsha kwesimo sezulu kuyindaba ephuthumayo edinga ukunakwa, njengoba ukusinda kweplanethi yethu kuncike kukho. Ezikhathini zamuva nje sibone izenzakalo zezulu eziyinqaba ezibangela iziphepho ezinamandla zasebusika, iziphepho, nezikhukhula.
Inani lamagesi abamba ukushisa afakwa emkhathini liyethusa futhi ososayensi bakholelwa ukuthi yisona sizathu sokuguquka kwesimo sezulu. Ukusindisa iplanethi nekusasa lesizukulwane esingakazalwa, sidinga ukunciphisa ukuphuma kwekhabhoni futhi wamukele amandla ahlanzekile.
#12. Umshado Wengane Nokuphoqwa
Ukushada kwezingane kwephula amalungelo engane yentombazane futhi kubeka amantombazane amancane emhlabeni wonke odlameni locansi. Ingane yentombazane ikufanele ukufundiswa futhi inikezwe ithuba lokuphishekela imisebenzi yamaphupho.
Kwezinye izingxenye zomhlaba, amantombazane asemancane aneminyaka engu-13 ayaphoqwa ukuba ashade. Ukushada esemncane kangaka kuthinta isimo sengqondo sala mantombazane. Ngokuvamile, la mantombazane asemancane angase ahlukunyezwe.
Ukuganana kwezingane akunampilo enganeni yentombazane futhi kwephula amalungelo abo.
Funda futhi: Imibuzo eyi-107 okufanele uyibuze kuMfundisi wakho Ezikhathini Ezihlukene
#13. Ukucwasa ngokwenkolo
Ukucwaswa ngokwenkolo kuchaza ukuphathwa ngendlela engafanele kweqembu elithile ngenxa yezinkolelo zalo ezingokwenkolo.
Womabili amaKrestu namaSulumane abhekene nokucwaswa okugunyazwe uhulumeni emazweni ahlukene emhlabeni jikelele. Umqashi anganquma ukungamqashi umuntu ngenxa yezinkolelo zakhe.
Muva nje, amaSulumane avela emazweni athile avinjelwe ukungena e-United States. Omunye angathi kwakuwukucwaswa ngokwenkolo kwamaSulumane.
#14. Ukufinyelela Kwezempilo Yasemakhaya
Abantu abahlala ezindaweni zasemakhaya bavamise ukuntula ukunakekelwa kwezempilo okuhle, ugesi, ukutholakala kwamanzi ahlanzekile, njll.
Labo abahlala kulezi zindawo abakwazi ukuthola usizo lwezempilo olwanele. Ukuze bathole ukufinyelela ekunakekelweni kwezempilo, bahamba ibanga elide, kwesinye isikhathi ezindaweni ezinzima.
Ngenxa yezindawo zalezi zindawo zasemakhaya, kuba nzima ngezinye izikhathi ukuyisa ochwepheshe bezempilo kulezi zindawo.
#15. Ubumpofu
Iphesenti elikhulu labantu emhlabeni liphila ngobumpofu.
Abantu abampofu abawatholi amanzi ahlanzekile, ukudla kanye nezindlu. Abaphila kulesi simo basengozini yokuthola izifo. Baphila impilo yabo yansuku zonke bephila ngaphandle kokuthola amanzi ahlanzekile, ukunakekelwa kwezempilo okuhle, imfundo, nokudla.
Ngokwezibalo, zingaphezu kuka-485,000 izingane ezifa minyaka yonke ngenxa yendlala. E-United States, izingane zaboMdabu baseMelika ezingaphezu kwezigidi ezimbili aziwatholi amanzi ahlanzekile.
#16. Imfundo Yamantombazane
Wonke umntwana ufanelwe ukufundiswa kungakhathaliseki ukuthi ubulili buni, uma lokhu kuphazamiseka, kuba ukungabi nabulungisa emphakathini.
Amazwe amaningana emhlabeni anemibono eyahlukene uma kukhulunywa ngemfundo yamantombazane. Emasikweni amaningi emhlabeni wonke, ingane yentombazane kukholakala ukuthi iyisitsha esibuthakathaka, ngakho abafana bathunyelwa ngumkhaya esikoleni.
Bakholelwa ukuthi ukuhambisa ingane yomfana esikoleni kunenzuzo enkulu kunokuyisa ingane yentombazane. Nokho, lokho akulona iqiniso, njengoba kwezinye izindawo amantombazane aye abonakala ehlakaniphe kakhulu kunabafana.
Kwamanye amasiko, amantombazane amancane angafundiswa aze afike ezingeni elithile. Ngemva kwalokho, kufanele bashade futhi baqale ukukhulisa umndeni.
#17. I-Digital Divide
Ukuhlukaniswa kwedijithali kuchaza umehluko phakathi kwabantu abajwayele ubuchwepheshe bekhulu lama-21 futhi abakwazi ukufinyelela ku-inthanethi nalabo abangayijwayele.
Abantu abangenakho ukufinyelela kubuchwepheshe bekhulunyaka lama-21 basesimweni esingesihle uma kuqhathaniswa nalabo abajwayele i-inthanethi. Lesi sakamuva sinenzuzo kunezinye ngokwemfundo nomsebenzi.
#18. Ubandlululo Lokukhubazeka
Ukucwasa ngokukhubazeka akunakugcizelelwa ngokweqile futhi ngeke silunge uma kungafakwanga njengenye yezibonelo zokungabi nabulungiswa kwezenhlalo, ngoba kuwukungabi nabulungisa kwezenhlalo ukucwasa abantu abakhubazekile nokubaphatha ngokungafanele ngenxa yabo. ukukhubazeka ngokomzimba.
Wonke umuntu ufanelwe ukuphathwa ngokulinganayo kungakhathaliseki ukuthi ubukeka kanjani. Inqwaba yabantu abakhubazekile emhlabeni jikelele bacwaswa ngenxa yokungakwazi ukwenza imisebenzi ethile.
Funda futhi: U-AAUW International Fellowships e-USA yabesifazane
#19. Iziboshwa Zenkulumo Yamahhala
Kwamanye amazwe emhlabeni wonke, abantu abakwazi ukukhuluma ngokukhululeka ngokumelene nabaholi abaphethe. Ngisho nezintatheli ebezisenza umsebenzi wazo ziboshiwe noma zibulawe ngokwazi noma zikhulume kakhulu.
Uhulumeni waseSaudi usolwa eminyakeni edlule ngokubulawa kukaJamal Ahmad Khashoggi. Intatheli ye-Al Jazeera, uMahmoud Hussein waboshwa ezweni lakubo e-Egypt iminyaka ngaphambi kokuba akhululwe.
#20. Ikoloni
Ikoloni kungenzeka iphele emashumini eminyaka edlule kodwa imiphumela yako isekhona nanamuhla. Amazwe aseYurophu asenethonya kumakoloni awo angaphambili.
Ngokuvamile, ukwenziwa kwamakoloni kwaba nomthelela amasiko omdabu. Amanye amasiko endabuko asulwa futhi izinto zobuciko zebiwa njengezindondo.
Indlela Yokuqeda Ukungabi Nabulungisa Komphakathi
Kunezixazululo zokuxazulula inkinga yokungabi nabulungisa kwezenhlalakahle futhi zihlanganisa;
Zifundise
Akuhlakaniphile ukuhileleka kunoma yimuphi umnyakazo ngaphandle kokwazi ukuthi yini i-ajenda. Udinga ukufundiswa ukuze uqonde ukuthi yini oyilwelayo futhi ofuna ukuyizuza.
Yenza ucwaningo lwakho, funda izincwadi ezihlaziya i-ajenda yenhlangano yezenhlalo, uqoqe imininingwane yakho, futhi uhlale endleleni.
Sekela Ukuhlukahluka Emsebenzini
Gwema ukucwasa noma ubani ngenxa yesizinda sakhe senhlalo, ubulili, ubulili, uhlanga noma inkolo. Ukwamukela ukuhlukahluka kuthuthukisa ukukhiqiza futhi uma nisebenza ndawonye njengeqembu, ningazuza okwengeziwe.
Isiphetho
Lezi yizibonelo ezimbalwa nje zokungabi nabulungisa kwezenhlalo emhlabeni. Lezi kwakuyizinkinga zasendulo futhi zisekhona emhlabeni nanamuhla.
Ukushada kwezingane, ukugqilazwa kwezingane, ubugqila banamuhla, kanye nokushushumbiswa kwabantu kuyinhlekelele yobuntu edinga ukunakekelwa okuphuthumayo.
Izincomo
- Izibonelo Eziyi-100 Zezimiso Zomphakathi (Amathiphu Wabafundi) 2023
- Incwadi Ekhuthazayo Yesibonelo Sesicelo Somsebenzi 2023
- Izibonelo ezingu-20 Zezinjongo Ezihlakaniphile Zabafundi ngo-2023
- Izibonelo ezingu-20 ezihamba phambili ze-Subculture (Amathiphu kubafundi)
- 15 Amadolobha Ahamba Phambili Abafundi Emhlabeni 2023
Okubhekwayo
- usizoprofessor.com: Izibonelo Zokungabi Nabulungisa Komphakathi
- thepersecuted.org: UKUNGABI NABULUNGISA KOMPHAKATHI: YINI, IZIBONELO, KANYE NEZISOMBULULO
- scalar.case.edu: Kuyini Ukungabi Nabulungisa Kwezenhlalo?
shiya impendulo