سماجي اڻ برابري هميشه سماج اندر هڪ تشويش رهي آهي ۽ هن مضمون ۾، اسان مثالن، اثرات، ۽ سماجي عدم مساوات جي قسمن تي بحث ڪيو آهي.
سماجي عدم مساوات جي وضاحت ڪئي وئي آهي غير مساوي موقعن جي موجودگي يا مختلف سماجي پوزيشن جي ماڻهن لاءِ انعام يا سماج يا گروهه جي اندر.
عام طور تي، نابرابري هر سماج ۾ موجود هوندي آهي ۽ هر رياست سان ان جا پنهنجا الڳ الڳ طول و عرض هوندا آهن. اهو عام طور تي مڃيو وڃي ٿو ته پهرين دنيا جي ملڪن جا شهري ٽئين دنيا جي ملڪن کان بهتر زندگي گذاري رهيا آهن.
اها حقيقت آهي يا هڪ مفروضو؟ خير، اسان انهي ۽ وڌيڪ تائين پهچنداسين جيئن اسين سماجي عدم مساوات جي مثالن ۽ قسمن تي بحث ڪنداسين.
سماجي اڻ برابري جي تعريف
سماجي عدم مساوات جي وضاحت ڪئي وئي آهي غير مساوي موقعن جي موجودگي يا مختلف سماجي پوزيشن جي ماڻهن لاءِ انعام يا سماج يا گروهه جي اندر.
سماجي اڻ برابري اڄ جي سماج ۾ هڪ وڏي ڳڻتي آهي. Studylecturenotes.com جي مطابق، عدم مساوات مختلف طول و عرض ۾ موجود آهي ۽ هر رياست کي پنهنجي منفرد طول و عرض آهي.
مثال طور آمريڪا کي وٺو جتي ماڻهو هميشه اهو سوچيندا آهن ته ملڪ ۾ رهندڙ ماڻهو دنيا جي ٻين حصن جي اڪثر ماڻهن جي ڀيٽ ۾ بهتر زندگي گذاري رهيا آهن.
اهو سچ ٿي سگهي ٿو پر آمريڪا کي پڻ سماجي عدم مساوات جا پنهنجا مسئلا آهن. Cnbc.com جي مطابق، آمريڪا ۾ رهندڙ تقريبن 11.6 سيڪڙو ماڻهو غريب آهن. رپورٽون ظاهر ڪن ٿيون ته 37 ملين کان وڌيڪ آمريڪي غربت ۾ زندگي گذاري رهيا آهن.
اهو هڪ عام عقيدو آهي ته غريب پنهنجي غربت جا ذميوار آهن. جيئن ته اهي تعليم يافته نه آهن، انهن کي روزگار حاصل ڪرڻ يا ڪاروبار شروع ڪرڻ ڏکيو ٿيندو.
انهي سان گڏ، اسان غربت جي سبب لاء سماج کي الزام ڏئي سگهون ٿا. جيڪڏهن سماج غريب پاڙن ۾ رهندڙ خاندانن جي مدد لاءِ روزگار جا موقعا فراهم ڪري ها ته غربت جي شرح گهٽجي وڃي ها.
سڄي تاريخ ۾، سماجي سطحن جا مختلف قسم ٿيا آهن. هڪ مثال غلامن جي واپار ۽ ذات پات جو نظام آهي. اڄ جي سماج ۾، طبقاتي نظام اسان جي جديد سماج جي نوعيت جو تعين ڪري ٿو.
پڻ پڙهو ٽيڪنالاجي جا منفي اثرات توهان کي ڄاڻڻ گهرجي
سماجي اڻ برابري جا اثر ڇا آهن؟
سماجي اڻ برابري اڄ جي سماج ۾ هڪ وڏي ڳڻتي آهي.
Study.com جي مطابق، گهٽ آمدني وارن خاندانن ۾ پيدا ٿيندڙ ٻارن جي زندگي جي پهرين سال اندر بيمارين، غفلت، حادثي يا تشدد جي ڪري مرڻ جا ٽي ڀيرا وڌيڪ امڪان آهن انهن ٻارن جي ڀيٽ ۾ جيڪي وچين ۽ اعليٰ طبقي جي خاندانن ۾ پيدا ٿين ٿا.
هي هميشه آمريڪا جي غريب پاڙن ۾ رهندڙ ٻارن جي قسمت آهي.
اضافي طور تي، جيڪي وچين يا مٿئين طبقي سان تعلق رکن ٿا، انهن جي ڀيٽ ۾ گهٽ آمدني وارن جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ رهن ٿا. سراسري طور تي، اهي گهٽ آمدني وارن ماڻهن جي ڀيٽ ۾ پنج سال وڌيڪ رهن ٿا.
سماجي اڻ برابري جا قسم
عام طور تي، سماجي عدم مساوات جا مختلف قسم آهن جن ۾ شامل آهن؛
سياسي عدم مساوات
هي هڪ اهڙي عدم مساوات آهي جتي قانون جي سامهون شهري برابري ناهي.
آمدني ۽ دولت جي عدم مساوات
هي اهو نتيجو يا نتيجو آهي جيڪو بنيادي طور تي مختلف سماجي طبقن سان تعلق رکندڙ ماڻهن جي آمدني تي ٻڌل آهي.
علاج ۽ ذميواري جي عدم مساوات
اسان هن خيال تي گهٽ ڌيان ڏيون ٿا پر اهو ايجنسي ۽ ذميواري ۾ وڌيڪ مسئلا پيدا ڪري ٿو.
زندگي جي اڻ برابري
اهو سماج ۾ غير مساوي موقعن ڏانهن اشارو ڪري ٿو. جيڪڏهن سڀني کي برابر موقعا ملن ته ان سان معيشت بهتر ٿي سگهي ٿي.
رڪنيت جي عدم مساوات
رڪنيت جي عدم مساوات خاندان، ايمان ۽ قوم جي رڪنيت ۾ موجود آهي.
سماجي اڻ برابري جا مثال
سماجي عدم مساوات هڪ سماجي مسئلو آهي جيڪو اڄ ڪيترن ئي ملڪن کي متاثر ڪري ٿو. سماجي عدم مساوات جا ڪيترائي مثال آهن ۽ انهن ۾ شامل آهن؛
آمدني جي اڻ برابري
هرڪو منصفانه ادا جو مستحق آهي بشرطيڪ اهي پنهنجي پگهار لاء ڪم ڪرڻ لاء پرعزم آهن. آمدني جي عدم مساوات افرادي قوت جي اندر تنخواه جي غير مساوي تقسيم ڏانهن اشارو آهي.
تازن وقتن ۾، ڪاروبار مالڪن ۽ انهن جي ملازمن جي وچ ۾ اجرت جو فرق وڌي ويو آهي.
مزدور ڪڏهن ڪڏهن تنخواه ۾ اضافو ۽ بهتر ڪم ڪندڙ حالتن جو مطالبو ڪندا آهن. انهن جي مطالبن کي اڪثر ڪري انهن جي ملازمن طرفان نظرانداز ڪيو ويو آهي ۽ انهن جي نوڪري نه وڃائڻ لاء، اهي سخت حالتن ۾ ڪم جاري رکندا.
صحت جي رسائي جي اڻ برابري
ڇاڪاڻ ته اسان جو تعلق مختلف سماجي طبقن سان آهي، اتي هڪ خال آهي جڏهن اها سٺي صحت جي رسائي تائين پهچندي آهي. ڳوٺاڻن علائقن ۾ رهندڙ ماڻهن کي صحت جي سهولتن تائين رسائي مشڪل آهي.
اهي ڳوٺاڻن علائقن ۾ رهن ٿا جتي انهن کي مناسب صحت جي سهولت حاصل ڪرڻ لاءِ شهرن ڏانهن سفر ڪرڻو پوندو آهي.
صحت جي عدم مساوات انهن قومن ۾ تمام گهڻي پکڙيل آهي جيڪي اڃا تائين هڪ عالمگير صحت جي سار سنڀار واري نظام کي لاڳو ڪرڻ وارا آهن.
مثال طور آمريڪا کي وٺو. ڇاڪاڻ ته ملڪ جي صحت جي سار سنڀار جو نظام خانگي آهي، صحت جي رسائي تائين رسائي حاصل ڪرڻ سختي سان فرد جي اقتصادي سرمائي تي منحصر آهي.
آمريڪا ۾، صحت جي سار سنڀار هڪ سامان آهي جيڪا نجي انشورنس ڪمپنين ذريعي خريد ڪري سگهجي ٿي. آمريڪا پنهنجي صحت جي سار سنڀار کي اهڙي طريقي سان منظم ڪري ٿو جيڪو سماجي معاشي حيثيت، نسل ۽ جنس جي بنياد تي صحت جي سارسنڀال جي عدم مساوات ۾ مدد ڪري ٿو.
پڻ پڙهو 9 رياستون 2023 ۾ انڪم ٽيڪس کانسواءِ
دولت جي اڻ برابري
دولت مختلف سماجي طبقن جي ماڻهن جي وچ ۾ فرق پيدا ڪري ٿي. اميرن کي وسيلن تائين آسان رسائي هوندي آهي، جڏهن ته غريبن کي انهن لاءِ جدوجهد ڪرڻي پوندي آهي.
دنيا جي آس پاس جي ملڪن ۾، امير ماڻهو اقتدار ۾ ماڻهن تائين آسان رسائي حاصل ڪري سگهن ٿا. اهي بااثر آهن ۽ حاصل ڪري سگهن ٿا لڳ ڀڳ جيڪي اهي چاهيون ٿا.
نسلي عدم مساوات
بين الاقوامي نابرابري تڏهن ٿيندي آهي جڏهن هڪ سماج اندر هڪ مخصوص نسل پنهنجي زندگيءَ ۾ ساڳين نقطن تي ٻين کان وڌيڪ وسيلن تائين رسائي حاصل ڪئي هجي.
مثال طور، آسٽريليا ۽ برطانيه ۾ ٻارن جي بومرز مفت اعلي تعليم حاصل ڪئي. ٻئي طرف، مستقبل جي نسلن سان ساڳيو علاج نه ڪيو ويو ۽ اعلي تعليم لاء ادا ڪرڻو پيو.
بين الاقوامي عدم مساوات سماجي عدم مساوات جي بنيادي مثالن مان هڪ آهي.
بنيادي تعليم تائين رسائي
امير پاڙن ۾ رهندڙ ماڻهن کي بهتر پرائمري اسڪولن تائين رسائي حاصل آهي، جڏهن ته غريب پاڙن ۾ رهندڙ ماڻهو مشڪل سان اسڪول وڃڻ جي متحمل ٿي سگهن ٿا.
هر ڪنهن کي تعليم حاصل ڪرڻ جو موقعو آهي. تنهن هوندي، هڪ امير پاڙي ۾ رهڻ تمام گهڻو فرق آڻي سگهي ٿو جڏهن اهو اچي ٿو بهترين اسڪولن ۾ شرڪت.
عمر جي اڻ برابري
عمر جي عدم مساوات کي عمر پرستيءَ جي نالي سان پڻ سڃاتو وڃي ٿو ۽ اهو ماڻهن جي عمر جي ڪري انهن جي خلاف تبعيض ڏانهن اشارو ڪري ٿو. ڪيترن ئي صنعتن ۾، 50 سالن کان مٿي عمر وارن لاءِ ڪم ڪرڻ ڏکيو آهي.
انهن کي ڪجهه ملازمن طرفان تمام پراڻو سمجهيو وڃي ٿو.
اعليٰ تعليم تائين رسائي
آمريڪا جھڙي ملڪ ۾، اھو حاصل ڪرڻ ڪجھ ڏکيو آھي اعلي نوڪريون ڪاليج جي ڊگري کانسواءِ.
امير پاڙي ۾ رهندڙن ۽ غريب پاڙن ۾ رهندڙ ماڻهن جي وچ ۾، ڪير ڪاليج ۾ داخلا وٺڻ جو متحمل ٿي سگهي ٿو؟
جڏهن توهان ڪاليج ۾ شرڪت ڪرڻ جي قيمت تي غور ڪيو ٿا، ته توهان کي خبر آهي ته ڪير اعلي تعليم تائين پهچڻ جو بهتر موقعو آهي.
محروم پاڙيسري
محروم پاڙيسري سماجي اڻ برابري جي مثالن مان آهن. اهو ظاهر ڪري ٿو ته اهو صرف ماڻهو نه آهي جيڪي عدم مساوات جو شڪار آهن.
Helpfulprofessor.com جي مطابق، هڪ سڄو علائقو متاثر ٿي سگهي ٿو حقن ۽ وسيلن جي غير مساوي ورڇ کان. ڪنهن جڳهه جي جاگرافيائي بيهڪ اتي رهندڙ ماڻهن کي صحت جي سهولتن تائين آسان رسائي کان محروم ڪري سگهي ٿي.
نسلي عدم مساوات
اسان اڃا تائين راندين، ڪاروبار ۽ سماج ۾ نسل پرستي جي مسئلي سان معاملو ڪري رهيا آهيون. سسٽماتي نسل پرستي اڃا تائين مختلف ترقي يافته ملڪن ۾ موجود آهي.
هڪ تبعيض وارو عمل جيڪو هڪ خاص نسل جي ماڻهن سان ناانصافي سان علاج ڪيو آهي. نسلي عدم مساوات جو جواب ڪڏهن ڪڏهن وڏي مظاهرين يا احتجاجن جو سبب بڻجي ٿو.
پڻ پڙهو سماجي ريتن رسمن جا 100 مثال (شاگردن لاءِ صلاحون) 2023
هائوسنگ عدم مساوات
مناسب جاءِ تي رهڻ يا گهر تائين رسائي حاصل ڪرڻ سماجي اڻ برابري جو هڪ سبب آهي. جيڪي سماجي رهائش ۾ رهن ٿا اهي ٻين وانگر ڪافي رهائش ۾ رهڻ جي متحمل نٿا ٿي سگهن ڇاڪاڻ ته انهن جو تعلق هڪ خاص سماجي طبقي سان آهي.
قيد جي شرح
جڏهن توهان مختلف نسلي گروهن پاران ڪيل قيد جي شرح ۽ ڏوهن جي شرح تي نظر وجهو ٿا، توهان کي خبر پوندي ته رنگين ماڻهن کي قيد ٿيڻ جو وڌيڪ امڪان آهي.
صنف مساوات
صنفي اڻ برابري اڄ سڄي دنيا ۾ هڪ اهم مسئلو آهي. اڄ جي سياست ۾ مردن جو غلبو آهي ۽ اهو ڪافي عرصي کان هلي رهيو آهي.
عورتن مختلف شعبن ۽ صنعتن ۾ حصو وٺي وڏو ڪم ڪيو آهي. انهن جي مدد جي باوجود، اڃا تائين مردن ۽ عورتن جي وچ ۾ وڏي پئماني تي فرق آهي.
Childارن جي غربت
ٻارن جي غربت سماجي عدم مساوات جي بنيادي مثالن مان هڪ آهي. اسان گهٽ آمدني وارن خاندانن ۾ پيدا ٿيندڙ ٻارن جي باري ۾ ڳالهايو آهي جيڪي وچين يا مٿين طبقي خاندانن ۾ پيدا ٿيندڙ ٻارن جي ڀيٽ ۾ بيماري، تشدد، يا حادثي سبب مرڻ جا ٽي ڀيرا وڌيڪ امڪان آهن.
غربت ۾ پيدا ٿيندڙ ٻار غذائي غذائيت جو شڪار هوندا آهن ۽ مناسب تعليم تائين رسائي کان محروم هوندا آهن.
شهريت جي حالت
ڪجهه ماڻهو انهن جي بنياد تي محدود تحفظ جو تجربو ڪندا آهن شهريت جو درجو. مثال طور، اهو وڏي پيماني تي قبول ڪيو ويو آهي ته ڪنهن ملڪ جو دورو ڪندڙ سياحن کي ٽيڪس ادا ڪندڙن جي پئسن سان مهيا ڪيل ڪجهه عوامي خدمتن تائين رسائي نه هجڻ گهرجي.
جيڪڏهن غير شهرين کي وڪيل تائين رسائي نه ٿي سگهي، ته پوءِ اسان شهريت جي حيثيت بابت سوال پڇڻ شروع ڪري سگهون ٿا.
طاقت ۽ حيثيت جي عدم مساوات
امير بااثر هوندا آهن ۽ اعليٰ سياسي عهدن تي ويٺل ماڻهن تائين آسان پهچ رکندا آهن. اهو ڏيکاري ٿو ته ڪيئن طاقتور ماڻهن تائين رسائي حاصل ڪرڻ غير مساوي طور تي ورهايو ويو آهي.
وچان وچان سوال ڪرڻ
سماجي نابرابري جي مثالن تي ڪجھ اڪثر پڇيا ويندڙ سوال هيٺ ڏجن ٿا.
سماجي عدم مساوات جا ڪجهه مثال ڇا آهن؟
سماجي عدم مساوات جا ڪجھ مثالن کان علاوه طبقاتي تعلق رکندڙ مثالن ۾ عمر پرستي، قابليت، نسلي عدم مساوات، ۽ صنفي عدم مساوات شامل آهن.
پڻ پڙهو حاصل ڪيل اسٽيٽس جا مثال ڇا آهن؟ (شاگردن لاءِ صلاحون)
سماجي طبقو صحت جي عدم مساوات کي ڪيئن متاثر ڪري ٿو؟
جيڪي ماڻهو مٿئين سماجي طبقي سان تعلق رکن ٿا انهن کي صحت جي بهتر سهولتن تائين رسائي حاصل آهي، جڏهن ته هيٺئين طبقي سان تعلق رکندڙ ماڻهن کي شايد ئي مناسب صحت جي سار سنڀار نه ٿي سگهي.
حڪومت سماجي طبقاتي عدم مساوات کي ڪيئن بهتر بڻائي سگهي ٿي؟
حڪومت ترقي يافته ٽيڪس سسٽم ذريعي بهتر ڪري سگهي ٿي، روزگار جا وڌيڪ موقعا پيدا ڪري، ۽ مناسب صحت ۽ تعليم تائين رسائي.
ٿڪل
سماجي اڻ برابري سماج ۾ خال پيدا ڪري ٿي. اهو سماج جي اندر رهندڙ ماڻهن جي سماجي طبقي کي بيان ڪري ٿو ۽ اڄ جي سماج ۾ هڪ اهم تشويش رهي ٿو.
هرڪو هڪ برابر موقعي جو حقدار آهي ۽ سماجي عدم مساوات ڪنهن به طريقي سان ماڻهن جي زندگي جي موقعن کي طئي ڪرڻ نه گهرجي.
سفارشون
- سماجيات جا تصور ڇا آهن؟ (شاگردن لاءِ صلاحون)
- ڪردار جي تڪرار جا مثال ڇا آهن؟ (شاگردن لاءِ صلاحون)
- مثالن سان گڏ هڪ Erasmus Motivation Letter ڪيئن لکجي
- مثالن سان گڏ اجتماعي رويي ڇا آهي؟ (شاگردن لاءِ صلاحون)
- 2023 ۾ سٺي ايمرجنسي دوائن جي رهائشي پروگرامن جي فهرست
حوالا
- https://helpfulprofessor.com/social-inequality-examples/
- https://study.com/academy/lesson/what-is-social-inequality-in-sociology-definition-effects-causes.html
- http://studylecturenotes.com/social-inequality-definition-types-and-examples/
- https://www.studysmarter.us/explanations/social-studies/stratification-and-differentiation/social-class-inequality/
جواب ڇڏي وڃو