United States, e nang le baahi ba fetang limilione tse 330 ba hasaneng literekeng tsa eona tse 50 le Washington DC, e tobane le mathata a fapaneng a sechaba. Tšusumetso ea lipolotiki le setso sa Amerika e atoloha lefatšeng ka bophara, e susumetsa batho lefatšeng ka bophara.
Ho bohlokoa ho ela hloko lintlha tse ling tse hlahelletseng tse amang sechaba. Re buisane ka tse ling tsa litaba tsa sechaba le mehlala ho u thusa ho utloisisa litaba tse teng.
Sekoloto sa baithuti ke bothata bo atileng, bo imetsa batho ba bangata ba batlang thuto. Ho se lekane ha meputso ke taba e 'ngoe, e bontšang ho se lekane ha meputso har'a lihlopha tse fapaneng. Tlhokomelo ea bophelo le bolulo li hlahisa mathata, tse amang boiketlo ba baahi le phihlello ea bolulo.
Khethollo ea morabe e ntse e le bothata bo tebileng, bo amang likarolo tse fapaneng tsa sechaba sa Amerika. Ho elelloa le ho rarolla mathata ana a leshome ho bohlokoa bakeng sa ho theha sechaba se nang le tekatekano le toka, eseng feela bakeng sa Maamerika empa le bakeng sa sechaba sa lefats'e se anngoeng ke mathata ana.
Tsoela pele ho bala ha u ntse u ithuta haholoanyane ka mehlala ea litaba tsa sechaba US e hlokang tlhokomelo e potlakileng.
Mehlala ea Litaba tsa Sechaba US
1. Phephetso ea Bolulo bo Affordable
Ho fumana matlo a theko e tlaase United States ho ntse ho thatafala le ho feta. A 2021 Pew Research Tlaleho e senola hore 49% ea Maamerika a nka bolulo bo theko e tlaase e le "bothata bo boholo" metseng ea bona, e tšoaeang keketseho ea 10% ho tloha qalong ea 2019.
Bothata bona bo amana haufi-ufi le meputso e emeng, e leng se bakang ngongoreho e ntseng e eketseha naheng ka bophara.
Tlaleho ea 2021 ea National Low Income Housing Coalition e totobatsa ntlha e tšoenyang: ha ho mosebeletsi naheng efe kapa efe ea ka khonang ho reka ntlo ea khiriso ea likamore tse peli ka beke e tloaelehileng ea ho sebetsa ea lihora tse 40. Libakeng tse kang New York, California le Texas, boemo bo bobe haholo.
New York, motho o hloka ho sebetsa lihora tse 94 ka beke ho moputso oa mmuso oa $ 12.50 / hora ho lefella khiriso ea kamore e le 'ngoe. California, moputso o tlase oa $ 1 / hora o hloka lihora tse 14.00 tsa mosebetsi ka beke bakeng sa se tšoanang. Le Texas, ka moputso oa eona oa $ 89 / hora, khiriso ea kamore e le 'ngoe e hloka mosebetsi o makatsang oa lihora tse 7.25 ka beke.
Meputso e sa tsitsang, likoloto tse ntseng li phahama, le litheko tse ntseng li phahama le tsona li senya toro ea ho ba le matlo, haholo-holo bakeng sa Lilemo tse Sekete.
Ho ea ka Lethathamo la Lifolete, 18% ea bahiri ba lilemo tse sekete ba tobane le litšitiso tse kholo tsa ho kena 'marakeng oa matlo, e leng se eketsang phephetso e batsi ea theko ea matlo ka har'a naha.
2. Ntoa ea ho Tsamaisa Bophelo bo Botle bo Thekoang
Ho finyella tsamaiso ea bophelo bo botle e sebetsang hantle le e theko e tlaase e ntse e le phephetso United States.
Ho latela tlhahlobo ea KFF ba sebelisa lintlha tsa mmuso, hoo e ka bang motho a le mong ho batho ba baholo ba 1 o imetsoe ke mokoloto oa bongaka, 'me batho ba limilione tse 10 ba kolota chelete e fetang $3. Ba anngoeng haholo ke likoloto tse kholo tsa bongaka ba kenyelletsa batho ba baholo ba Batho ba Batšo, batho ba nang le bokooa, le ba phelang hantle. Ka kakaretso, Maamerika ka kakaretso a kolota lidolara tse libilione tse makholo.
Tšusumetso ea seoa sa COVID-19 e boetse e senola mefokolo tsamaisong ea tlhokomelo ea bophelo. Sengoloa sa 2021 se totobalitse litaba tse tšoarellang joalo ka litšitiso tsa phihlello ea tlhokomelo ea bophelo bo botle, litheko tse phahameng, ho se lekane, ho se tsotelle bophelo ba sechaba, le matšoenyeho a boleng, tsohle tse mpefalitsoeng ke seoa sena. Sistimi e teng ea tlhokomelo ea bophelo e ipakile e sa lekana ho sebetsana le koluoa ena ka nepo.
Bakeng sa United States ho sebetsana le mafu a seoa a kamoso le bophelo bo botle ba letsatsi le letsatsi le bophelo bo botle ba baahi ba eona, ho hlokahala phetoho e felletseng ea tsamaiso ea bophelo bo botle.
Hape Bala: Khalemelo ea Sechaba ke Eng? Mefuta ea Khalemelo ea Sechaba
3. Ho Hola Ho Hloka Tekatekano Moputso
Phuputso e sa tsoa etsoa ke Economic Policy Institute e senotse mokhoa o amanang le ho se lekane ha meputso ho tloha ka 1979 ho isa ho 2020.
Meputso ea ba kaholimo ho 1.0% e nyolohile ka 179.3%, ka keketseho e makatsang le ho feta ea 389.1% bakeng sa ba kaholimo ho 0.1%. Ho fapana le hoo, meputso ea ba tlase ho 90% e hotse ka 28.2%.
Karohano ena e ntseng e hola ea chelete e lebisitse boemong bo tšosang moo, ka 2020, karolo e tlase ea 90% e amohetseng feela 60.2% ea meputso eohle - karolo e tlase haholo ho tloha ha ho lateloa ha data ho qala ka 1937.
Ka 2021, karohano ea leruo e ile ea tsoela pele ho hola ha karolo ea 10 lekholong ea Maamerika e tšoere karolo e makatsang ea 70% ea leruo lohle la Amerika. Ho feta moo, lekhalo lipakeng tsa meputso ea CEO le meputso ea basebetsi ba tloaelehileng e totobatsa ho se lekane ho hoholo ka har'a naha.
Pakeng tsa 1978 le 2018, moputso oa CEO o ile oa nyoloha ka 900%, ha mosebeletsi ea tloaelehileng a bone keketseho e fokolang ea 11.9% feela. Lintlha tsena li totobatsa 'nete ea hore barui ehlile ba ntse ba rua haholo United States, e leng se mpefatsang taba ea ho se lekane ha meputso.
4. Sekoloto sa Seithuti
Sekoloto sa baithuti e lula e le e 'ngoe ea mehlala e holimo ea litaba tsa sechaba US.
Sehloohong sa 2022, Forbes e totobalitse mabapi le lintlha tse mabapi le mokoloto oa likalimo tsa baithuti United States. Kakaretso ea mokoloto oa baithuti, e kopanyang likalimo tsa mmuso le tsa poraefete, li lekana le $1.75 trillion. Ka karolelano, motho ka mong o alima chelete e ka bang $29,000.
Likalimo tsa Federale tsa baithuti li kenya letsoho ho 92% ea sekoloto sa kakaretso sa baithuti, mme sekhahla sa kholo se feta keketseho ea lithuto ka 353.8%. Ho sa tsotellehe boiteko ba liphallelo ba ’muso, bothata bo ntse bo tsoela pele. Ka 2020, mokoloto o kopaneng oa baithuti o eketsehile ka ho feta 8%, e siea ba alimang ba bangata ba sokola ho lefa.
Litlamorao tsa ho salla morao litefong tsa likalimo li fetela ka ntle ho mathata a lichelete. Ho theoha ha lintlha tsa mokitlane ho etsahala, ho sitisa ho fumana mekhoa e meng ea ho imolla likoloto. Taba e ntseng e tsoela pele e mpefatsoa ke ho haella ha melata e eketsehileng ea mokoloto, e lebisang batho ho teba ka har'a melato.
Litefiso tse ntseng li phahama tsa thuto li na le karolo e kholo, empa chelete e fokotsehileng ea naha bakeng sa thuto e phahameng le meputso e sa thekeseleng le tsona li tlatsetsa bothateng bona. Le hoja thuso ea hang-hang e ka finyelloa ka ho hlakoloa ha likoloto, mokhoa o pharaletseng oa hlokahala, ho sebetsana le litšenyehelo tsa thuto, ho fokotseha ha lichelete, le meputso e sa tsitsang ho sebetsana ka katleho le bothata ba likoloto tsa liithuti.
5. Khethollo ea morabe
Khethollo ea morabe e ’nile ea e-ba bothata United States ka lilemo tse ngata. Ka 2020, ho bile le boipelaetso bo boholo ba litokelo tsa botho, bo boholo ho tloha ka bo-1960. Empa, ha se bohle ba tšehetsang boiteko ba ho ntlafatsa.
Batho ba bang ba hanana le libuka tse buang ka morabe le khethollo ea morabe, haholo-holo likolong. Sena se etsa hore ho be thata hore bana ba ithute ka litaba tsena tsa bohlokoa.
Khethollo ea morabe e boetse e bonahala ka litsela tse mabifi. Ka May, motho ea lilemo li 18 o ile a bolaea batho ba 10 ba Batšo ka boomo. O ile a ngola manifesto a hlalosa hore na ke hobane'ng ha a entse joalo. O ne a lumela khopolo e bitsoang Great Replacement Theory, e reng Makhooa a nkeloa sebaka.
Phuputsong e fumane hore hoo e ka bang ba 7 ho ba 10 ba Rephabliki, e leng sehlopha sa lipolotiki, ba nahana hore bo-ralipolotiki ba lokolohileng ba batla matla a eketsehileng ka ho nkela bakhethi ba Makhooa ba chesehang. Sena ha se bolele hore batho bohle ba Rephabliki ba ka etsa ntho e mabifi, empa ho bontša hore maikutlo a khethollo ea morabe a ntse a tloaelehile. Re hloka ho fumana mekhoa ea ho fetola mehopolo ena le ho etsa hore naha e be betere bakeng sa bohle.
6. Mathata a Litokelo tsa ho Vouta
Tlhaselo ea litokelo tsa ho vouta ke e 'ngoe ea mehlala e meholo ea litaba tsa sechaba le ho ameha haholo United States hobane e ama litaba tse ling tse ngata. Brennan Center For Justice e boloka tlaleho ea lithibelo, 'me ho tloha ka la 1 Pherekhong ho isa la 7 Tšitoe 2021, linaha tse 19 li fetisitse melao e 34 e thibelang phihlello ea ho vouta.
Rephaboliki esale a batla melao e thata ea ho vouta, empa kamora polelo ea bohata ea hore Joe Biden o utsoitse likhetho tsa mopresidente, litlhaselo tsa bona li eketsehile.
Setsi se fumane hore ho tloha ka la 4 Mots'eanong 2022, bonyane likoloto tse 34 tse nang le melao e thibelang li ne li ntse li feta makhotleng a molao a 11. Ho pholletsa le seboka sa molao sa 2022, linaha tse 39 li tla shebana le likoloto tse ka bang 400 tse thibelang likhetho.
Melao ena e ikemiselitse ho fokotsa ho vouta ka mangolo, ho thibela likhetho tsa Sontaha, ho hlahisa melao e mecha kapa e thata ea ID ea likhetho, le tse ling. Melao ena ha e thibele feela phihlello ea bakhethi empa hape e tšehetsa liqoso tse fosahetseng mabapi le botšepehi ba likhetho, e felisang tšepo ea bakhethi liphethong.
7. Phephetso ea Mathata a Baphaphathehi
Koluoa ea baphaphathehi, e leng sepheo se seholo ka selemo sa 2019, e ntse e le ngongoreho e kholo ho ba amehileng ka kotloloho.
Go ya ka Lekgotla la Ditšhaba Tse di Kopaneng, palo e e iseng e ko e bonwe ke batho ba ba nnang mo nageng e e farologaneng le kwa ba tsholetsweng kwa go yone. Batho ba ka bang limilione tse 70.8 ba qobelletsoe ho tloha mahaeng a bona, 'me ba ka bang limilione tse 30 ba khethiloe e le baphaphathehi. Ho makatsang ke hore karolo e fetang halofo ea baphaphathehi lefatšeng ka bophara ke batho ba ka tlaase ho lilemo tse 18.
Sechaba sena se tlohileng mahae se tobane le litšitiso tse fapaneng, ho kenyelletsa phihlello e fokolang ea thuto, tlhokomelo ea bophelo bo botle, menyetla ea mesebetsi le lisebelisoa tsa bohlokoa. Ebang ba phonyoha likhohlano kapa likoluoa tsa tlhaho linaheng tsa habo bona, baphaphathehi ba hloka thuso e eketsehileng bakeng sa ho laola mathata ao ba tobanang le ’ona mabapi le tsamaiso, kelello le maikutlo.
Basebeletsi ba boiketlo ba sechaba, ba nang le litsebo tsa bona tse ikhethang, ba hlomelloa hantle ho fana ka tšehetso e hlokahalang ho thusa batho bana ho sebetsana ka katleho le ho hlōla mathata a maemo a bona. Tlhokahalo ea boikitlaetso bo kopanetsoeng ba ho rarolla mathata a mangata a pota-potileng bothata ba baphaphathehi e ntse e le ntho e ka sehloohong ho netefatsa boiketlo le botsitso ba ba amehileng.
Hape Bala: 10 Kaho ea Sechaba ea Bokooa
8. Taba ea Thibelo ea Libuka Likolong
Likhoeling tsa morao tjena, batho ba bangata ba tsotellang thuto, ba kang basebetsi ba laeborari le matichere, ba tšositsoe ke palo e ntseng e eketseha ea lithibelo tsa libuka tse etsahalang likolong ho pholletsa le United States.
PEN Amerika, palong ea eona ea pele ea molao ea libuka tse thibetsoeng, e ile ea hlokomela liketsahalo tse fetang 1,500 26 tsa hore libuka ka bomong li thibetsoe ka likhoeli tse robong feela. Lithibelo tsena li etsahetse literekeng tse 86, tse amang litereke tsa likolo tse 3,000 mme li amme likolo tse ka bang 2 tse nang le baithuti ba fetang limilione tse peli.
Leha liphephetso tsa libuka lilaeboraring tsa sekolo li se li ncha, se khethollang mokhoa ona ke hore 41% ea lithibelo tse tlalehiloeng ho PEN's Index li hokahane le liofisiri tsa mmuso kapa baetsi ba molao ba khethiloeng, e leng "phetoho e neng e sa lebelloa." Libuka tse tobaneng le mathata hangata li ama litaba tse kang thuto ea thobalano, boitsebahatso ba LGBTQ+, le thuto ea morabe le khethollo ea morabe.
Lihlopha tsa Conservative, tse kang Moms for Liberty, hangata li sebelisa khang ea "litokelo tsa batsoali" ho lokafatsa lithibelo tsena. Ho boetse ho na le ngongoreho ea hore lithibelo tsa libuka li ka fetela ka nģ'ane ho lilaeborari tsa sekolo, joalokaha ho bonoa nyeoeng eo 'muelli oa molao oa Virginia a ileng a qosa Barnes & Noble ho thibela ho rekisoa ha libuka tse peli tseo ho thoeng li nyonyeha ho bana ntle le tumello ea batsoali. Le ha ts'ebetso ena ea lithibelo tsa libuka e batla e le ncha, hajoale ke e 'ngoe ea litaba tse hatellang haholo tsa sechaba US.
9. Phephetso ea Pefo ea Lithunya
Tlhekefetso ea lithunya ke bothata bo boholo United States, 'me litsebi tsa bophelo bo botle li re ho tšoana le bothata bo tebileng ba bophelo bo botle sechabeng. Ha e ame feela batho ba bolaoang; e na le tšusumetso e kholo libakeng tse fapaneng joalo ka bophelo bo botle le litšebeletso tsa batho.
Ho na le mefuta e sa tšoaneng ea pefo ea lithunya, e kang lipolao, pefo ea likenke, ho thunngoa ha batho ba bangata le ho ipolaea.
Ka masoabi, US e na le palo e phahameng ka ho fetisisa ea lipolao tse amanang le lithunya har’a linaha tse tsoetseng pele. Liphello tsa pefo ea lithunya ha li utluoe feela ke ba lahleheloang ke bophelo; batho ba utloang bohloko, ba bonang pefo ea lithunya e etsahala kapa ho lahleheloa ke motho eo ba mo tsotellang le bona ba tobana le mathata a nako e telele likelellong le 'meleng ea bona.
Taba ena e feta lipalo feela; ke taba e amang bophelo ba batho ba bangata ’me e na le liphello tse tebileng bophelong ba batho.
10. Toka ea Boemo ba Leholimo
Toka ea boemo ba leholimo ke e 'ngoe ea mehlala e mahlonoko ka ho fetisisa ea litaba tsa sechaba tseo bo-rasaense le baitseki esale ba li hatisa ka lilemo. Leha ho na le litemoso, ho entsoe ho fokolang ho sebetsana le litlamorao tsa phetoho ea maemo a leholimo.
Hona joale United States e na le liphello tse matla le ho feta, tse bonahalang lifefong tse senyang tsa mariha tsa 2021. Lifefo tsena li ile tsa lebisa ho hloleheng ho hoholo ha mekhoa ea motlakase Texas, e leng se bakileng khaello ea matla, metsi le lijo. Tlaleho e tsoang Lefapheng la Litšebeletso tsa Bophelo bo Botle ba Naha e khethile batho ba 246 ba shoang, empa palo ea 'nete e ka ba holimo.
Lipatlisiso li bontša hore ho futhumala ho bakoang ke ho fetoha ha boemo ba leholimo Arctic ho ka ’na ha amahanngoa le lifefo tsena. Ha boemo ba leholimo bo ntse bo futhumala, seoa sa polar vortex se eketseha, se lebisang ho mofuta oa sefefo se bonoang Texas. Phetoho ea boemo ba leholimo e boetse e kenya letsoho linakong tse telele tsa mello ea hlaha le maqhubu a matla a mocheso, joalo ka ha ho bonoa Pacific Northwest ka Phuptjane 2021, e bakileng mafu a makholo.
Liketsahalo tse joalo tse "sa tloaelehang" ho boleloa esale pele hore li tla etsahala khafetsa, li totobatsa tlhoko e potlakileng ea ho nka khato ho rarolla le ho fokotsa litlamorao tsa phetoho ea maemo a leholimo metseng le tikolohong ea rona.
Leave a Reply