Mehlala ea ho Bala le ho Ngola Mecha ea litaba ke efe? Mehleng ea sejoale-joale e hlalosoang ke ho ata ha mecha ea litaba e mecha, moo balebeli ba liheke tsa setso ba haellang, bohlokoa ba tsebo ea ho bala le ho ngola bo eketsehile haholo. Hona joale ho bohlokoa hore batho ka bomong ho tloha ho liithuti ho ea ho litsebi le baqolotsi ba litaba ho ba le tsebo ena.
Tsebo ea mecha ea litaba e akaretsa litsebo tse fapaneng, tse kang bokhoni ba ho khetholla mehloli ea litsebi ho batho bao e seng litsebi, ho hlahloba maikutlo a bangoli, le ho lemoha liphoso tse utloahalang tse sebelisoang ke mecha ea litaba ho theha likhang tse ka hlahlojoang.
Ho ntlafatsa tsebo ea motho ea ho bala le ho ngola mecha ea litaba, re hlophisitse lethathamo la mehlala e sebetsang e 15 e bontšang tšebeliso ea eona, e qaqisitsoeng ka tlaase mona.
Mecha ea litaba ea ho Bala le ho Ngola ke Eng?
Mecha ea litaba ke tsebo e nang le likarolo tse ngata e matlafatsang batho ho sebelisana le bona, ho lekola, ho laola, esita le ho hlahisa mefuta e fapaneng ea litaba. Motheong oa eona, tsebo ea mecha ea litaba e khothaletsa monahano o tebileng le temoho ha u kopana le litaba tsa media. Lentsoe "media" le akaretsa mefuta e mengata ea liphatlalatso, joalo ka marang-rang, lifilimi, 'mino, seea-le-moea, thelevishene, lipapali tsa video le likhatiso tse hatisitsoeng.
E le hore motho a nkoe e le setsebi sa mecha ea litaba, o tlameha ho ba le bokhoni ba ho manolla melaetsa ea mecha ea litaba, e leng ho akarelletsa ho utloisisa litaba le mokhoa oo e fetisoang ka oona. Ho feta moo, tsebo ea ho bala litaba e kenyelletsa ho lekola hore na melaetsa ena e ama joang maikutlo, mehopolo le boitšoaro. Mehleng ea dijithale e ntseng e fetoha ka potlako, ho bohlokoa hape ho sebelisana le mecha ea litaba ka tsela e bohlale le e nang le boikarabelo, e kenyelletsang tlhahiso le phatlalatso ea litaba tsa media.
Ka ntle ho litsebo tsena tsa mantlha, batho ka bomong ba ka rua molemo haholo ka ho tseba ho bala le ho ngola ka litaba tsa media. Karolo ena e tsoetseng pele ea tsebo ea ho bala le ho ngola ha e akarelletse feela ho utloisisa hore na mecha ea litaba e qaptjoa le ho ajoa joang, empa hape e kenyelletsa ho lekola sebaka se seholo sa tlhahisoleseling e fumanehang lifoleng tse fapaneng. Tsebo ea litaba tsa mecha ea litaba e hlomella batho ka lisebelisoa tsa ho lekola bonnete, leeme, le ho nepahala ha mehloli, e ba nolofalletsang ho etsa liqeto le likahlolo tse nang le tsebo nakong e tsebahalang ka moroallo oa tlhahisoleseling.
Ka kakaretso, tsebo ea ho bala le ho ngola mecha ea litaba ke bokhoni bo nang le likarolo tse ngata tse matlafatsang batho ka bomong ho tsamaea lefatšeng le rarahaneng la mecha ea litaba, ho lekola melaetsa eo ba kopanang le eona ka botebo, le ho sebelisana le mecha ea litaba ka mokhoa o nang le boikarabelo mehleng ea dijithale. Tsebo ea litaba tsa mecha ea litaba e isa litsebo tsena maemong a holimo, e leng se nolofalletsang batho ho ba bareki ba nang le temoho le bahlahisi ba tlhahisoleseling sechabeng se ruileng ka litaba.
Hape Bala: 25 Mehlala e Molemo ka ho Fetisisa ea Maikutlo
Mecha ea litaba le ho bala le ho ngola (MIL) ke eng:
Mecha ea litaba le ho bala le ho ngola (MIL) ke mokhoa o felletseng o reretsoeng ho fa batho litsebo tsa ho sekaseka le ho lekola tlhahisoleseling le mecha ea litaba eo ba kopanang le eona. Ho ea ka tlhaloso ea UNESCO ea mecha ea litaba le tsebo ea ho bala le ho ngola, sepheo sa eona sa mantlha ke ho matlafatsa batho ho ba bankakarolo ba mafolofolo metseng ea bona le ho etsa likahlolo tsa boitšoaro. Ka lebaka la ho rarahana ha mokhoa oa kajeno oa mecha ea litaba, ho ba le litsebo tsa mecha ea litaba le boitsebiso ho se ho le bohlokoa le ho feta. Hore na ke ho lemoha ho ts'epahala ha mehloli ea litaba kapa ho lekola bonnete ba litaba, MIL e khothaletsa monahano o tebileng ha o etsa qeto ea hore na o tšepe mang le eng.
Tsoela pele ho bala ha u ntse u fumana e meng ea mehlala e metle ka ho fetisisa ea ho sebelisa mecha ea litaba.
15 Mehlala ea ho Bala le ho Ngola Mecha
Mehlala e 25 ke ena e bontšang kamoo u ka hlahlobang botšepehi ba mohloli oa litaba:
1. Ho Lekola Mohloli oa Bohlokoa o Thehiloe ho Nako
- Ha u sebetsana le litaba tse sa tsotelleng nako, etelletsa pele mehloli ea morao-rao e fumanehang.
- Libakeng tsa thuto, hangata liunivesithi li khothaletsa baithuti ho bala lingoliloeng tse hatisitsoeng lilemong tse leshome tse fetileng.
- Bakeng sa mehloli ea khale, nahana ka litšupiso tse fapaneng le lisebelisoa tse ncha ho netefatsa hore litaba li lula li nepahetse.
- Hopola hore lihlooho tse ling tse lulang li le setala, ha li se li tsofetse, li ntse li ka boloka bohlokoa ba tsona.
- Kamehla hopola hore ho nchafala ha mohloli feela ha ho tiise ho nepahala ha oona.
2. Ho Fuputsa Mehloli ea Seminal (Relevance)
E 'ngoe ea mehlala ea bohlokoa ka ho fetisisa ea ho bala le ho ngola mecha ea litaba ke ho hlahloba mehloli ea litaba. Le hoja mehloli e meng e ka 'na ea tsofala ha nako e ntse e feta, e ntse e ka ba le bohlokoa ba bohlokoa. Ka mohlala, nahana ka ho hlahloba litemana tsa motheo tse kang tse ngotsoeng ke bo-rafilosofi kapa mangolo a bolumeli a kang Bibele; li-classics tsena li ka lula li le bohlokoa.
Ka lehlakoreng le leng, mehloli ea sejoale-joale e ka fana ka maikutlo a hajoale le litlhahlobo tse amanang le setso tsa lisebelisoa tsena tsa semina.
3. Ho Lemoha Matsatsi a Nchafatso ea Chelete (Bocha)
Ha ho hlahlojoa chelete ea mongolo, ho bohlokoa hore u se ke ua nahana feela ka letsatsi leo e hatisitsoeng ka lona empa hape le hore na e sa tsoa ntlafatsoa. Esita le haeba temana e le ea khale, haeba e sa tsoa ntlafatsoa, e ka ’na ea fana ka boitsebiso ba morao-rao, ho akarelletsa lintlha tsa morao-rao le tlhahlobo. Sena se bohlokoa haholo-holo tikolohong e lulang e fetoha ea tlhahisoleseling, moo ho nepahala le ho ba teng ka nako e leng tsona tsa bohlokoa.
Hape Bala: 26 Mehlala e Molemo ka ho Fetisisa ea Botšepehi
4. Ho Khetholla Bamameli ba Lebeletsoeng bakeng sa Tekolo ea Bohlokoa
Ha u lekola ho tšoaneleha ha mohloli bakeng sa lipatlisiso tsa hau kapa litlhoko tsa tlhaiso-leseling, ho bohlokoa ho nahana ka bamameli ba reriloeng ba mohloli oo. Leha mohloli o ka bua ka taba eo u e ratang, e ka etselitsoe palo e itseng ea batho, joalo ka bana kapa karolo e nyane ea baahi. Maemong a joalo, tlhahisoleseling e fanoeng e kanna ea se sebetse ka kotloloho lipatlisisong kapa lipakaneng tsa hau.
5. Ho Utloisisa Kamano ea Temana
Boemo bo bohlokoa ha ho hlahlojoa bohlokoa ba tlhahisoleseding. Seo qalong se ka 'nang sa bonahala se le molemo se ka lahleheloa ke bohlokoa ba sona ka potlako ha se hlahlojoa moelelong oa setšoantšo se seholoanyane. Ka mohlala, nahana ka lipalo-palo tse mabapi le litekanyetso tsa tlhalo; e kanna ea bonahala e le bohlokoa ho fihlela u fumana hore e amana le tlhalo Indonesia, ha u ntse u lula Brazil. Phapang ena e hlakileng ea tikoloho e ka etsa hore lipalo-palo li se be teng maemong a hau a ikhethileng.
Ka hona, ho bohlokoa ho netefatsa taba eo tlhahisoleseling e hlahisoang ho eona. Sena ha se sebetse feela lipalo-palo empa hape le ho qotsa le litšupiso. Litlhaloso, haholo-holo, li ka khelosa haeba li ntšitsoe moelelong oa tsona oa pele. Ho netefatsa kutloisiso e batsi ea taba, ho bohlokoa ho fana ka moelelo oa taba ha u qotsa, ho thibela tlhaloso e fosahetseng kapa khopamiso e sa reroang ea molaetsa o reriloeng. Ka ho etsa joalo, re khothaletsa phapanyetsano e nepahetseng haholoanyane le e nang le morero ea litaba.
6. Ho Hlahloba Mefuta ea Mehloli - Primary vs. Secondary (Relevance)
Ho khetha mofuta oa mohloli, ebang ke oa mantlha kapa oa bobeli, ho na le karolo ea bohlokoa ho lekola matla le ts'epo ea ona. Ka kakaretso, mehloli ea mantlha e na le matla a maholo ha a bapisoa le mehloli ea bobeli. Lebaka la sena ke ho ba haufi le tlhahisoleseling kapa ketsahalo ea mantlha. Ha re ntse re tsoela pele ho tloha mohloling o ka sehloohong, ho nepahala le ho tšepahala ha boitsebiso ho atisa ho fokotseha.
Mehloli ea mantlha e hokahana ka kotloloho le taba eo ba buang ka eona. Ke lisebelisoa tsa patlisiso kapa boqolotsi ba litaba, tse kang litokomane tsa pele, litlaleho tsa motho ka mong, le litlaleho tsa lipaki tse boneng ka mahlo. Mehloli ena e fana ka pono e sa sefshoang, ea motho ka mong mabapi le ketsahalo kapa sehlooho, e leng se etsang hore e be matla a phahameng.
Ka lehlakoreng le leng, mehloli ea bobeli ke litlhaloso kapa tlhahlobo ea mehloli ea mantlha. Tsena li ka kenyelletsa lingoliloeng, libuka, kapa litlaleho tse akaretsang, tse sekasekang, kapa tse fanang ka moelelo oa litaba tsa mantlha. Le hoja mehloli ea bobeli e ka ba ea bohlokoa bakeng sa ho utloisisa lihlooho tse thata, ka tlhaho ke mohato o le mong o tlosoa ho data ea mantlha, e ka fokotsang bolaoli le botšepehi ba bona.
7. Ho hlahloba mangolo a Sengoli (Bolaoli)
Ho hlahloba mangolo a mongoli ke e 'ngoe ea mehlala ea bohlokoa ka ho fetisisa ea ho bala le ho ngola mecha ea litaba le ntlha e 'ngoe ea bohlokoa ea tlhahlobo ea mohloli, haholo-holo ho fumana matla a mohloli. Litšoaneleho tsa mongoli le semelo sa profeshenale li ka ama haholo ts'epahalo ea tlhahisoleseling e hlahisitsoeng. Mona ke lintlha tse ling tsa bohlokoa:
- Baqolotsi ba litaba: Baqolotsi ba litaba, haholo-holo ba hiriloeng ke mekhatlo e tsebahalang ea boralitaba, ba lebelletsoe ho latela melao le litekanyetso tse tiileng tsa boralitaba. Litekanyetso tsena li kenyelletsa tlhahlobo ea 'nete, tlaleho e hlokang leeme, le pepeneneng ea ho fumana. Moqolotsi oa litaba ea nang le tlaleho ea botšepehi le ho nepahala ho ka etsahala hore a hlahise litaba tse nang le matla.
- Liithuti: Bangoli ba thuto ba koetliselitsoe ho ikamahanya le maemo le mekhoa e matla ea lipatlisiso. Ba lebelletsoe ho fana ka lintlha tse batlisisitsoeng hantle, tse thehiloeng bopaking mosebetsing oa bona. Litšupiso, joalo ka mangolo a thuto, likamano le litsi tse hlomphuoang, le nalane ea lingoliloeng tse hlahlobiloeng ke lithaka, li matlafatsa matla a tsona joalo ka bangoli.
- Boiphihlelo ba Pele: Bangoli ba nang le phihlelo ea bona kapa ba amehang ka ho toba tabeng ena ba ka nkoa e le ba nang le matla a ho feta. Ho kenya letsoho ha bona ho ka fana ka temohisiso e ikhethang le boiphihlelo bo eketsang botebo le ts'epo mosebetsing oa bona.
Hape Bala: 15 Mehlala ea Boitšoaro bo Fetohang
8. Ho Lekola Boitsebi ba Bolaoli (Bolaoli)
- Ha ho nahanoa ka bots'epehi ba sengoli, ho bohlokoa ho lekola hore na ba na le mangolo a nepahetseng tšimong eo ba buang ka eona, kaha sena se ka matlafatsa ts'epo ea bona.
- Motho e ka 'na ea e-ba setsebi, empa tsebo ea bona e lokela ho lumellana le taba eo ho buuoang ka eona. Mohlala, ho ba le PhD in Education ha ho tšoanelehe hore motho a ngole ka matla lihloohong tsa k'hemistri.
- Le hoja boipiletso ho ba boholong ka linako tse ling bo ka tšehetsa tlhahisoleseding ea bohata (e hlalosoang e le boipiletso bo fosahetseng ba bolaoli), ho bohlokoa ho boloka pono e tebileng, leha u sebetsana le bangoli ba nang le mangolo kapa litšupiso tse tsoang ho litsebi lefapheng lena.
9. Ho Lekola Bolaoli ba Mohatisi
Ha ho hlahlojoa matla a mohloli, ho bohlokoa ho nahana ka botumo le botšepehi ba mohatisi. Bolaoli bo ka thehoa ka mekhoa e fapaneng, joalo ka boleng le tlhompho ea mohatisi. Lintlha tse peli tsa bohlokoa tseo u lokelang ho li hopola ke tsena:
- Bahoeletsi ba Boleng le ba Hlomphehang: Tsela e 'ngoe ea ho lekanya matla a mohloli ke ka ho sheba mohoeletsi. Mohlala, sebaka sa marang-rang sa litaba se bonts'ang leano le hlalositsoeng hantle la bohlophisi e kanna ea ba le matla ho feta blog ea motho. Bahatisi ba hlomphuoang hangata ba behile melao-motheo ea ho nepahala, ho hlahloba lintlha, le boqolotsi ba litaba ba boitšoaro, e leng se tlatsetsang ho tšepahaleng ha bona.
- Taba ea Katoloso ea Domain: Pontšo e 'ngoe ea matla e ka fumanoa ho katoloso ea domain ea URL ea sebaka sa marang-rang. Ka mohlala, liunivesithi tse nang le libaka tsa .edu hangata li na le boima bo bongata ho latela botšepehi ha li bapisoa le libaka tsa marang-rang tse nang le libaka tsa .com. Lebaka ke hobane litsi tsa thuto li na le litekanyetso tse tiileng tsa thuto 'me li nkuoa e le mehloli e tšepahalang ea lipatlisiso le tlhaiso-leseling.
10. Sheba Balebeli ba Liheke (Bolaoli)
Ha ho tluoa tabeng ea phatlalatso ea litaba, balebeli ba liheke ba sebetsa e le balaoli ba bohlokoa ba ikarabellang bakeng sa ho boloka litekanyetso tsa boleng le ho nepahala. Ka tloaelo, balebeli bana ba liheke ba kenyelletsa bahlophisi, bahlahlobisisi ba lithaka ba hlokolosi, le litsi tsa khatiso tse seli. Mosebetsi oa bona o ka sehloohong ke ho sebetsa e le bahlokomeli, ho hlahlobisisa litaba ka hloko ho thibela ho phatlalatsoa ha boitsebiso ba boleng bo tlaase kapa bo sa nepahaleng.
Leha ho le joalo, tikolohong ea dijithale e lulang e fetoha, li-platform tse kang Twitter le li-blogs li sebetsa ntle le boteng ba balebeli ba liheke ba setso. Le hoja sena se khothalletsa puisano e bulehileng le ho etsa demokrasi pōpong ea litaba, e boetse e hlahisa matšoenyeho mabapi le ho tšepahala ha boitsebiso bo arolelanoang. Ntle le balebeli ba liheke, kotsi ea ho fana ka lintlha tse fosahetseng, litlaleho tse leeme, le litlaleho tse sa netefatsoang tse ntseng li ata li sa hlokomeloe li totobala le ho feta, e leng se totobatsang bohlokoa ba bareki ba nang le temoho ha ba tsamaisa leoatle le leholo la litaba tsa inthanete.
11. Netefatso ka Tlhahlobo ea Lithaka (Ho Theha Botšepehi)
Tlhahlobo ea lithaka ke ts'ebetso ea bohlokoa eo mohloli o tsebahalang o hlahlobang litaba ka hloko le ho lekola litaba. Tlhahlobo ena e matla e tiisa hore litaba li tšepahala le boleng ba tsona. Ka ho hlakileng, litlhahlobo tse foufetseng habeli, tse entsoeng ke litsebi tse sa tsejoeng tse sa tsebeng boitsebiso ba mongoli oa pele, li emela sehlohlolo sa tiisetso ea boleng mehloling ea thuto. Litlhahlobo tse joalo tse se nang leeme li tšehetsa litekanyetso tse phahameng ka ho fetisisa tsa ho tšepahala le ho hloka leeme, tse tiisang botšepehi ba boitsebiso ba litsebi.
12. Netefatsa Boteng ba Litšoantšo (Tlhahlobo ea Botšepehi)
Ha ho hlahlojoa bonnete ba litaba, haholo-holo maemong ao ho 'ona ho leng bohlokoa ho tseba ka bobona, tšebeliso ea litšoantšo tsa pele e na le bohlokoa bo boholo. Litšoantšo tsena, tse nkiloeng ke baetsi ba litaba ka bobona, li na le boima ba 'nete. Mohlala, maemong a tlhahlobo ea sehlahisoa, ho kenyelletsoa ha litšoantšo tse bonts'ang mohlahlobi a sebelisa sehlahisoa ka mafolofolo ha ho tiise boitšepo ba tlhahlobo feela empa hape ho fana ka bopaki bo hlakileng ba boiphihlelo ba bona bo tobileng. Ho itšetleha ka linepe tsa stock kapa litšoantšo tsa mokha oa boraro ho ka fokotsa ho ts'epahala ha litaba.
13. Ho hlahloba Lethathamo la Litšupiso bakeng sa ho Nepaha le ho Tšepahala
Mehloli ea ho qotsa ke e 'ngoe ea mehlala ea bohlokoahali ea ho tseba ho bala le ho ngola ka mecha ea litaba, kaha e na le karolo ea bohlokoa ho thusa babali ho netefatsa ho nepahala ha litaba ha ba ntse ba khothaletsa ponaletso mosebetsing oa borutehi. Ho bohlokoa ho etsa bonnete ba hore mehloli eo ho buuoang ka eona ha e qotsoe hantle feela empa hape e tsoa mehloling e tsebahalang, mehloling ea mantlha kapa lingoliloeng tsa thuto. Ka ho etsa joalo, re matlafatsa ho tšepahala ha litšupiso tsa rōna, re tiisa botšepehi ba mosebetsi oa rōna.
Ho itšetleha ka mehloli e hlomphuoang ho tiisa motheo oa lipatlisiso tsa rona kapa likhang, ho etsa hore e be matla le ho tšepahala. Kahoo, tlhokomelo e hlokolosi ea boleng le tšimoloho ea litšupiso ke ea bohlokoa ho bolokeng botšepehi ba litaba tsa thuto kapa tsa tlhahisoleseling.
Hape Bala: Mehlala e 30 ea Maikutlo ho Matichere ho tsoa ho Batsoali
14. Ho Lekola ho Nepaha ha Bopaki bo Bopotsoeng:
Ha ho lekoa ho ts'epahala ha tlhahisoleseling, ho bohlokoa ho hlahloba mantsoe a qotsitsoeng, a ka kenyelletsang data le mantsoe a qotsitsoeng ka bobona. Lintlha tsena tse qotsitsoeng li sebetsa e le mokhoa oa ho tiisa bonnete ba lintlha tse hlahisitsoeng. Bopaki bo qotsitsoeng ka nepo ha bo fane feela ka botšepehi boitsebisong empa bo boetse bo lumella babali ho sala morao mehloling, ho etsa hore pepeneneng le ho tšepa boitsebiso bo fetisoang. Tloaelo ena ke ea bohlokoa bakeng sa ho netefatsa bonnete le bots'epehi ba litaba.
15. Iphe Motsotsoana ho Nahanisisa Litšekamelo tsa Botho le bohlokoa ba ho Nepaha:
Ho matlafatsa pono e phethahetseng, ho bohlokoa ho fapanyetsana mehloli ea hau ea ho bala. Itebele khahlanong le leeme la netefatso, leraba la kelello moo motho a jang feela litaba tse lumellanang le litumelo tse seng li ntse li le teng. Ka ho batla tlhahisoleseling ho tsoa mehloling e mengata, ha o matlafatse kutloisiso ea hau feela empa hape o fokotsa kotsi ea ho theha maikutlo a leeme a ipapisitseng le ho pepesehela maikutlo a nepahetseng. E-ba le kelello e bulehileng ka mekhoa e fapaneng ea ho bala ho fumana ho nepahala ho hoholo kutloisisong ea hau ea lefatše.
fihlela qeto e
Mehleng ea kajeno ea dijithale, tsebo ea ho bala le ho ngola mecha ea litaba e fetohile tsebo ea bohlokoahali. Ho bohlokoa bakeng sa ho tsamaisa eseng feela mecha ea litaba ea setso joalo ka likoranta empa hape le sebaka se seholo sa liforomo tse ncha tsa litaba tsa sechaba. Hore na motho o sebelisa tlhahisoleseling ho tsoa setsing sa litaba se tsebahalang, blog ea motho, video ea YouTube, kapa tweet e bonolo, bokhoni ba ho lekola le ho toloka litaba tsa mecha ea litaba bo bohlokoa haholo mme sepheo sa mehlala ea tsebo ea ho bala le ho ngola e bontšitsoeng sengolong sena ke ho thusa. o etsa seo.
Tsebo ea mecha ea litaba e matlafatsa batho ka bomong ho lemoha pakeng tsa mehloli e tšepahalang le boitsebiso bo fosahetseng, ho khetholla leeme, le ho utloisisa phello e ka bang teng ea mecha ea litaba sechabeng. Lefatšeng le ntseng le tsoela pele ho hokahana, ho matlafatsa tsebo ea mecha ea litaba ho bohlokoa haholo bakeng sa ho ba moahi ea nang le tsebo le tšebeliso e nepahetseng ea tlhahisoleseling.
Litlhahiso:
- 10 Mehlala ea Lerato la Naha
- Lethathamo la Mehlala ea Boitšoaro ho Psychology
- 10 Mehlala ea Boitlhakiso e Felletseng
- Mehlala e 10 e Ikemetseng
- 12 Mehlala ea Tšusumetso e Ntle
Leave a Reply