O a fa'ata'ita'iga o le Media Literacy? I se vaitau fa'aonaponei ua fa'amatalaina i le fa'ateleina o fa'asalalauga fou, lea e tau le maua ai e leoleo faitoto'a o fa'amatalaga tu'ufa'atasi, ua fa'atupula'ia fa'atuputeleina le taua o le faitau ma le tusitusi. Ua matua'i mana'omia nei mo tagata ta'ito'atasi e amata mai i tamaiti a'oga se'ia o'o i le au tusitala ma le au tusitala ona maua lea tomai.
O le a'oa'oina o ala o faasalalauga e aofia ai agavaa eseese, e pei o le agavaa e iloa ai le eseesega o puna'oa mai mea e le o ni tagata a'oa'o, au'ili'ili le faaosofiaga o tusitala, ma iloa manatu sese o lo'o fa'aaogaina e ala o faasalalauga e fausia ai finauga e mafai ona su'esu'eina.
Ina ia faʻaleleia atili le malamalama o le aufaasālalau, ua matou tuufaatasia se lisi o faʻataʻitaʻiga aoga e 15 e faʻaalia ai lona faʻaogaina, lea o loʻo faʻamatalaina i lalo.
O le a le Media Literacy?
O le a'oa'oina o ala fa'asalalau ose fa'avasegaga tele o tomai e fa'amalosia ai tagata ta'ito'atasi e fa'afeso'ota'i, iloilo, fa'aogaina, ma fa'atupuina fo'i ituaiga eseese o mea fa'asalalau. I lona 'autu, o le a'oa'oina o ala o fa'asalalauga e fa'atupuina ai mafaufauga fa'aituau ma le iloatino pe a fa'afeiloa'i fa'amatalaga i le fa'afanua fa'asalalau. O le faaupuga "faasalalauga" e aofia ai le tele o auala, e pei o le initaneti, ata tifaga, musika, leitio, televise, taaloga vitio, ma lomiga lolomi.
Ina ia ta'ua o le au fa'asalalau, e tatau ona iai le tomai e fa'amatala ai fe'au fa'asalalau, lea e aofia ai le malamalama uma i le anotusi ma le ala o lo'o tu'uina atu ai. E le gata i lea, o le a'oa'oina o ala o faasalalauga e aofia ai le iloiloina pe faapefea e nei fe'au ona aafia ai lagona, manatu, ma amioga a se tasi. I se vaitau fa'atekinolosi fa'avavevave, e mana'omia fo'i le fa'afeso'ota'i ma fa'asalalauga i se faiga atamai ma fa'atatau, lea e aofia ai le gaosiga ma le fa'asalalauina o mea fa'asalalau.
I tua atu o nei tomai faʻavae, e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona manuia tele mai le faʻataʻitaʻiina o faʻamatalaga faʻamatalaga tusitusi. O lenei vaega maualuga o le a'oa'oina o ala o faasalalauga e aofia ai e le gata o le malamalama pe faapefea ona fausia ma tufatufa atu ala o faasalalauga ae faapea foi le folauga i le tele o laufanua o faamatalaga o loo maua i luga o tulaga eseese. O le a'oa'oina o fa'amatalaga fa'asalalau e fa'aauupegaina tagata ta'ito'atasi i meafaigaluega e iloilo ai le fa'amaoni, fa'aituau, ma le sa'o o puna'oa, e mafai ai ona latou faia fa'ai'uga ma fa'ai'uga fa'apitoa i se vaitau o lo'o fa'aalia e le tele o fa'amatalaga.
I se tulaga lautele, o le faitautusi o le aufaasālalau o se tomai faʻapitoa e faʻamalosia ai tagata taʻitoʻatasi e faʻatautaia le lalolagi lavelave o faʻasalalauga, iloilo faʻapitoa feʻau latou te fetaiaʻi, ma faʻatasi ma le faʻasalalauga i le vaitau numera. O le a'oa'oina o fa'amatalaga fa'asalalau e ave ai nei tomai i le isi la'asaga, e mafai ai e tagata ta'ito'atasi ona avea ma tagata fa'atau ma fa'aputuina fa'amatalaga i totonu o se sosaiete e mauoa fa'amatalaga.
Faitau foi: 25 Fa'ata'ita'iga Tu'inanau Sili
O le a le Media and Information Literacy (MIL):
Media and Information Literacy (MIL) ose auala atoatoa e fa'atatau i le fa'aauupegaina o tagata ta'ito'atasi ma tomai e iloilo ma iloilo fa'amatalaga ma ala fa'asalalau latou te fetaia'i. E tusa ai ma le faʻamatalaga a le UNESCO o ala o faasalalauga ma faʻamatalaga tusitusi, o lona faʻamoemoe autu o le faʻamalosia o tagata e avea ma tagata auai malosi i totonu o latou nuʻu ma faia faʻamasinoga faʻapitoa. Ona o le lavelave o le tulaga o le aufaasālalau i aso nei, o le umiaina o ala o faasalalauga ma tomai fa'amatalaga ua fa'atuputeleina le taua. Pe o le iloatino o le faʻamaoni o tala fou poʻo le suʻesuʻeina o le saʻo o mea, e faʻamalosia e le MIL le mafaufau loloto pe a filifili po o ai ma mea e faʻatuatuaina.
Fa'aauau le faitau a'o e mauaina nisi o fa'ata'ita'iga sili ona lelei o ala fa'asalalau .
15 Fa'ata'ita'iga o le Ma'itusi Fa'asalalau
O fa'ata'ita'iga nei e 25 o lo'o fa'aalia ai pe fa'apefea ona e su'esu'eina le fa'atuatuaina o se puna'oa fa'asalalau:
1. Su'esu'eina le Fa'atatauga o Puna'oa Fa'atatau ile Taimi
- Pe a feagai ma faʻamatalaga faʻapitoa taimi, faʻamuamua punaoa sili ona lata mai o loʻo maua.
- I tulaga tau aʻoaʻoga, e masani ona faʻamalosia e iunivesite tamaiti aʻoga e faʻasino tusitusiga na lomia i totonu o le sefulu tausaga talu ai.
- Mo fa'amatalaga tuai, mafaufau e fa'afeso'ota'i ma mea fou e fa'amautinoa ai e sa'o pea fa'amatalaga.
- Ia manatua o nisi o autu lanumeamata, a o matua, e mafai lava ona tumau lo latou taua.
- Ia manatua i taimi uma o le fou na'o le puna e le fa'amaonia ai lona sa'o.
2. Su'esu'eina Punaoa Seminal (Tausau)
O se tasi o fa'ata'ita'iga sili ona taua o le fa'asalalau o le su'esu'eina o puna'oa. E ui o nisi fa'apogai e ono tuai i le aluga o taimi, e mafai lava ona fa'amauina le taua tele. Seʻi manatu, mo se faʻataʻitaʻiga, e suʻesuʻe i tusitusiga faavae e pei o na tusia e le au faifilosofia po o tusitusiga paia faalelotu e pei o le Tusi Paia; e mafai ona tumau le taua o nei tala masani.
I le isi itu, o puna'oa fa'aonaponei e mafai ona ofo mai ai manatu fa'aonaponei ma fa'aleaganu'u au'ili'iliga o nei mea fa'amasani.
3. Iloaina o Aso Fa'afou mo Tupe (Freshness)
Pe a su'esu'eina le tupe o se tusitusiga, e mana'omia le mafaufau e le gata i lona ulua'i aso fa'asalalau ae fa'apea fo'i pe na fa'afou talu ai nei. Tusa lava pe tuai se tusitusiga, afai e leʻi leva ona toe faʻaleleia, e mafai lava ona maua ai faʻamatalaga sili ona lata mai, e aofia ai faʻamatalaga lata mai ma auʻiliʻiliga. E taua tele lenei mea i le faʻaleleia o le laufanua o faʻamatalaga, lea e sili ona taua le saʻo ma le taimi.
Faitau foi: 26 Fa'ata'ita'iga Fa'amaoni Sili
4. Fa'ailoaina o Tagata Fa'atatau mo Su'esu'ega Fa'atatau
A'o su'esu'eina le talafeagai o se puna mo au su'esu'ega po'o mana'oga fa'amatalaga, e taua le mafaufau i le au fa'amoemoe o lena puna. E ui o se puna e mafai ona aofia ai le autu e te fiafia i ai, e mafai ona faʻatulagaina mo se faʻataʻitaʻiga faʻapitoa, e pei o tamaiti poʻo se vaega faʻapitoa o le faitau aofaʻi. I ia tulaga, o faʻamatalaga tuʻuina atu atonu e le fetaui tonu i au suʻesuʻega poʻo sini.
5. Malamalama i Faiga Fa'atatau
E taua le anotusi pe a su'esu'eina le talafeagai o fa'amatalaga. O le mea e foliga mai e talafeagai i le taimi muamua e mafai ona vave leiloa lona taua pe a suʻesuʻeina i le tulaga o se ata tele. Mo se faʻataʻitaʻiga, mafaufau i se fuainumera e uiga i teteʻa; atonu e foliga mai e taua sei vagana ua e iloa e faatatau i teteaga i Initonesia, a o e nofo i Pasila. O lenei eseesega tele i fa'afanua fa'afanua e mafai ona fa'aleaogaina ai le fuainumera i ou tulaga fa'apitoa.
O le mea lea, e taua tele le faʻamaonia o le faʻamatalaga o loʻo tuʻuina atu ai faʻamatalaga. E le gata i fuainumera, ae faapena foi i upusii ma mau. O upusii, aemaise lava, e mafai ona faaseseina pe a maua mai i latou mai le latou talaaga muamua. Ina ia mautinoa le malamalama atoatoa i le mataupu, e taua le tuʻuina atu o faʻamatalaga pe a sii mai, puipuia le faʻauiga sese poʻo le faʻaseseina le mafaufauina o le feʻau faʻamoemoeina. I le faia o lena mea, matou te faʻalauiloaina se fefaʻasoaʻiga sili atu ona saʻo ma anoa o faʻamatalaga.
6. Iloiloina o Ituaiga Punavai – Primary vs. Secondary (Tagata)
O le fuafuaina o le ituaiga puna, pe muamua pe lua, e faia se sao taua i le iloiloina o lona pule ma le faʻamaoni. E masani lava, o puna muamua e sili atu le pule fa'atusatusa i puna lona lua. O le mafuaʻaga o loʻo taoto i lo latou vavalalata i faʻamatalaga muamua poʻo mea na tupu. A'o tatou aga'i mamao ese mai le puna muamua, o le sa'o ma le fa'atuatuaina o fa'amatalaga e foliga mai e fa'aitiitia.
O puna muamua e feso'ota'i sa'o i le mataupu latou te talanoaina. O mea ia o suʻesuʻega poʻo tusitala, e pei o uluai pepa, tala faʻapitoa, ma lipoti molimau. O nei fa'apogai e ofoina atu se va'aiga e le'i fa'avasegaina, fa'atasi i se mea na tupu po'o se autu, ma fa'atupuina ai le pule.
I le isi itu, o punaoa lona lua o faʻamatalaga poʻo suʻesuʻega o punaoa autu. O nei mea e mafai ona aofia ai tala, tusi, poʻo lipoti e aoteleina, auʻiliʻili, pe tuʻuina atu faʻamatalaga i faʻamatalaga muamua. E ui o puna lona lua e mafai ona aoga mo le malamalama i mataupu lavelave, e tasi lava le laasaga e aveese mai faʻamaumauga muamua, lea e mafai ona faʻaitiitia ai le latou pule ma le faʻamaoni.
7. Su'eina o Fa'amaumauga a le Tusitala (Pulega)
O le iloiloina o fa'amaoniga a le tusitala o se tasi lea o fa'ata'ita'iga sili ona taua o le fa'asalalauga ma le isi itu taua o su'esu'ega fa'apogai, aemaise i le fa'amautuina o le pule a le puna. O agavaa o le tusitala ma tomai fa'apitoa e mafai ona matua a'afia ai le fa'amaoni o fa'amatalaga o lo'o tu'uina atu. O nisi nei o manatu taua:
- Journalists: O le au tusitala, aemaise lava i latou o loʻo faʻafaigaluegaina e faʻalapotopotoga faʻasalalau taʻutaʻua, e faʻamoemoe e tausisi i tu ma aga masani faʻasalalau. O nei tulaga e aofia ai le siakiina o mea moni, lipoti le fa'aituau, ma le manino i le sailia. O se tusitala o lo'o i ai se fa'amaumauga o le amio sa'o ma le sa'o e sili atu ona fa'atupuina fa'amatalaga fa'amaonia.
- Tamaʻitaʻi: Ua a'oa'oina tusitala fa'aa'oa'oga e tausisi i fa'ata'ita'iga ma faiga su'esu'e. E fa'amoemoe latou te tu'uina atu su'esu'ega lelei, fa'amatalaga fa'avae fa'amaoniga i la latou galuega. Fa'ailoga, e pei o tikeri tau a'oa'oga, feso'ota'iga ma fa'alapotopotoga fa'aaloalogia, ma se tala fa'asolopito o fa'asalalauga a tupulaga, e fa'aleleia ai lo latou pule o ni tusitala.
- Aafiaga Muamua: O tusitala e iai le poto masani poʻo le sao saʻo i le mataupu e ono manatu e sili atu le pule. O lo latou auai patino e mafai ona maua ai faʻamatalaga tulaga ese ma tomai e faʻaopoopoina le loloto ma le faʻamaoni i la latou galuega.
Faitau foi: 15 Fa'ata'ita'iga o Amioga Fetuuna'i
8. Iloiloga Fa'apitoa Fa'atonu (Pulega)
- Pe a iloiloina le fa'amaoni o le tusitala, e taua le siaki pe o iai ni fa'amatalaga talafeagai i le matā'upu o lo'o latou talanoaina, aua e mafai ona fa'aleleia atili ai lo latou fa'atuatuaina.
- O se tagata e moni lava o se tagata poto, ae o latou tomai e tatau ona ogatusa ma le mataupu. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le iai o se PhD i Aʻoaʻoga e le agavaa ai se tasi e tusi faʻamaonia i mataupu kemisi.
- E ui o talosaga i le pulega e mafai i nisi taimi ona faʻamalosia faʻamatalaga sese (faʻatatau o le apili i le faʻaseseina o le pule), e taua tele le faatumauina o se manatu taua, tusa lava pe feagai ma tusitala faʻamaonia poʻo faʻamatalaga mai tagata atamamai i le matata.
9. Iloiloina o le Pule Lomitusi
Pe a iloiloina le pule o se puna, e taua le mafaufau i le talaaga ma le faʻamaoni o le tagata faʻasalalau. E mafai ona faʻavaeina le pule i auala eseese, e pei o le lelei ma le faʻaaloalo o le tagata faʻasalalau. O mea taua nei e lua e teu i lou mafaufau:
- Tulaga Lelei ma Fa'aaloalogia: O se tasi o auala e fuaina ai le pule o se puna o le vaʻavaʻai i le tagata talaʻi. Mo se fa'ata'ita'iga, ose upegatafa'ilagi talafou e fa'aalia manino ai se faiga fa'atonu fa'atonu e foliga mai e sili atu le pule nai lo le blog a le tagata lava ia. O tagata fa'asalalau fa'aaloalogia e masani ona fa'atūina tulaga mo le sa'o, su'esu'eina o mea moni, ma fa'asalalauga fa'apitoa, lea e saofagā i lo latou fa'amaoni.
- E taua le fa'aopoopoga ole laiga: O le isi fa'ailoga o le pule e mafai ona maua i le fa'alauteleina o le fa'alapotopotoga ole URL ole upega tafa'ilagi. Mo se fa'ata'ita'iga, iunivesete ma .edu domains e masani lava ona sili atu le mamafa i tulaga o le fa'amaoni pe a fa'atusatusa i upegatafa'ilagi ma .com domains. E mafua ona o fa'alapotopotoga fa'aa'oa'oga o lo'o i ai tulaga fa'aa'oa'oga fa'aa'oa'oga ma e fa'atatau i puna maufaatuatuaina mo su'esu'ega ma fa'amatalaga.
10. Siaki mo leoleo faitoto'a(Pulega)
A o'o i le fa'asalalauina o anotusi, e avea leoleo faitoto'a o ni pulega taua e nafa ma le fa'amautuina o tulaga lelei ma le sa'o. I le masani ai, o nei leoleo faitotoʻa e aofia ai faʻatonu, suʻesuʻega a tupulaga, ma fale lomitusi mataala. O la latou matafaioi autu o le galue o ni leoleo, su'esu'e ma le filiga mea e taofia ai le fa'asalalauina o fa'amatalaga maualalo po'o fa'amatalaga le sa'o.
Ae ui i lea, i le faʻasolosolo faʻasolosolo mataʻutia, tulaga faʻapitoa e pei o Twitter ma blogs e faʻaogaina e aunoa ma le i ai o leoleo faitotoʻa masani. E ui o lenei mea e faʻaleleia ai fesoʻotaʻiga matala ma faʻatemokalasi le fatuina o mea, e faʻatupu ai foi popolega e uiga i le faʻamaoni o faʻamatalaga faʻasoa. A aunoa ma leoleo faitotoʻa, o le lamatiaga o faʻamatalaga sese, tala faʻaituau, ma faʻamatalaga le faʻamaoniaina faʻateleina e leʻi siakiina e sili atu ona iloga, faʻamamafaina le taua o le iloatino o tagata faʻatau i le faʻatautaia o le sami tele o mea i luga ole laiga.
11. Fa'amaoniga e ala ile Iloiloga a tupulaga (Fa'amauina le Fa'amaoni)
O le iloiloga a tupulaga o se faiga taua lea e iloilo toto'a ai e se puna ta'uta'ua ma su'esu'eina mea moni. O lenei su'esu'ega malosi e fa'amautinoa ai le fa'amaoni ma le lelei o mea. Fa'ailogaina, o iloiloga fa'alua-tauaso, fa'atautaia e tagata tomai fa'alilolilo e le o iloa le fa'asinomaga o le tusitala muamua, o lo'o fa'atusalia ai le tumutumuga o le fa'amautinoaga lelei i puna'oa a'oa'oga. O ia su'esu'ega le fa'aituau e fa'amauina tulaga maualuga o le fa'amaoni ma le le fa'aituau, fa'amalosia le fa'amaoni o fa'amatalaga fa'apitoa.
12. Fa'amaonia le Fa'amaoni Ata (Su'esu'ega Fa'amaoni)
Pe a su'esu'eina le fa'amaoni o mea o lo'o i totonu, aemaise lava i mataupu e taua tele ai le malamalama muamua, o le fa'aogaina o ata muamua e taua tele. O nei ata, na pu'eina e le au fai mea na latou faia, o lo'o tauaveina le mamafa o le fa'amaoni. Mo se faʻataʻitaʻiga, i le tulaga o se iloiloga o oloa, o le faʻapipiʻiina o ata o loʻo faʻaalia ai le tagata suʻesuʻe o loʻo faʻaaogaina le oloa e le gata e faʻamalosia ai le faʻamaoni o le iloiloga ae e maua ai foi faʻamaoniga mautinoa o latou poto masani. O le faʻalagolago i ata faʻatau poʻo ata lona tolu e mafai ona faʻaitiitia ai le faʻatuatuaina o mea.
13. Toe iloilo le Lisi Fa'asino mo le Sa'o ma le Fa'amaoni
O le ta'ua o fa'apogai o se tasi lea o fa'ata'ita'iga sili ona taua i le fa'asalalauga, ona o lo'o i ai sona sao taua i le fa'atagaina o le au faitau e fa'amaonia le sa'o o le anotusi a'o fa'alauiloa le manino i galuega fa'apitoa. E taua tele le fa'amautinoaina o fa'apogai o lo'o fa'asino i ai e le gata ina sa'o le ta'ua ae e sau fo'i mai ta'uta'ua, puna muamua po'o tusitusiga fa'aa'oa'oga. O le faia o lea mea, matou te faʻaleleia ai le faʻamaoni o matou faʻamatalaga, faʻamalosia le faʻamaoni o la matou galuega.
O le faʻalagolago i punaoa faʻaaloalogia e faʻamalosia ai le faʻavae o a tatou suʻesuʻega poʻo finauga, ma faʻamalosia atili ai ma faʻatuatuaina. O lea la, o le va'ai toto'a i le lelei ma le amataga o fa'amatalaga e taua tele i le fa'atumauina o le fa'amaoni o mataupu tau a'oa'oga po'o fa'amatalaga.
Faitau foi: 30 Faataitaiga o Manatu mo Faiaoga mai Matua
14. Iloiloina le Sa'o o Fa'amatalaga Fa'asino:
I le iloiloina o le faʻamaoni o faʻamatalaga, e taua tele le suʻesuʻeina o faʻamatalaga o loʻo tuʻuina atu, e ono aofia ai faʻamaumauga ma upusii muamua. O nei fa'amatalaga e fai ma auala e fa'amaonia ai le sa'o o fa'amaumauga o lo'o tu'uina atu. O fa'amatalaga sa'o o lo'o ta'ua e le gata e tu'uina atu ai le fa'amaoni i fa'amatalaga ae fa'ataga ai fo'i le au faitau e su'e puna'oa, fa'atupuina le manino ma le fa'atuatuaina o fa'amatalaga o lo'o momoli mai. O lenei faiga e fa'avae mo le fa'amautinoaina o le sa'o ma le fa'amaoni o mea.
15. Fa'aalu sina taimi e Mafaufau ai i Faiga Fa'apitoa ma le taua o le Sa'o:
Ina ia fa'atupuina se va'aiga e sili atu ona atoatoa, e taua tele le fa'avasegaina o au puna faitau. Puipui mai le faʻaituau faʻamaonia, o se mailei faʻapitoa e naʻo le tasi e faʻaaogaina mea e ogatusa ma talitonuga sa iai muamua. E ala i le su'esu'eina ma le malosi o fa'amatalaga mai le tele o fa'apogai, e le gata ina e fa'aleleia lou malamalama ae fa'aitiitia ai fo'i le fa'atupuina o manatu fa'aituau e fa'atatau i le fa'aalia o le fa'amaonia o manatu. Atiina se mafaufau matala e ala i mausa faitau eseese e ausia ai le saʻo sili atu i lou malamalama i le lalolagi.
iʻuga
I le vaitau fa'atekinolosi i aso nei, o le a'oa'oina o ala o fa'asalalauga ua avea ma tomai e mana'omia. E taua tele mo le faʻatautaia e le gata o faʻasalalauga masani e pei o nusipepa ae faʻapea foʻi le tele o laufanua o faʻasalalauga fou ma faʻasalalauga lautele. Pe o loʻo faʻaaogaina e se tasi faʻamatalaga mai se tala faʻasalalau taʻutaʻua, se blog patino, se vitio YouTube, poʻo se tweet faigofie, o le mafai ona iloilo ma faʻamatalaina mea faʻasalalau e sili ona taua ma o le faʻamoemoe o faʻataʻitaʻiga a le aufaasālalau o loʻo faʻaalia i lenei tusiga o le fesoasoani lea. e te faia lena mea.
O le a'oa'oina o ala fa'asalalau e fa'amalosia ai tagata ta'ito'atasi e iloatino le va o fa'apogai fa'atuatuaina ma fa'amatalaga sese, fa'ailoa le fa'aituau, ma malamalama i le a'afiaga e ono a'afia ai ala fa'asalalau i sosaiete. I se lalolagi ua fa'atupula'ia feso'ota'iga, o le fa'atupuina o le tomai fa'asalalau e taua tele mo sitiseni malamalama ma le fa'aaogaina tatau o fa'amatalaga.
Fautuaga:
- 10 Faataitaiga o le Lotunuu
- Lisi o Fa'ata'ita'iga o Amio ile Psychology
- 10 Fa'ata'ita'iga Fa'ata'ita'i Fa'ata'ita'i
- 10 Fa'ata'ita'iga Fa'atino Fa'amaonia
- 12 Fa'aa'oa'oga Fa'aosofiaga Tulaga
Tuua se tali