Ageism n tọka si iyasoto tabi ikorira si awọn eniyan kọọkan ti o da lori ọjọ ori wọn. Eyi le ṣẹlẹ ni awọn ọna oriṣiriṣi, gẹgẹbi iyasoto ibi iṣẹ nibiti ẹnikan le ma gba iṣẹ tabi awọn igbega nitori ọjọ ori wọn. Agbalagba jẹ ọkan ninu awọn apẹẹrẹ ti ọjọ ori, eyiti o jẹ nigbati awọn agbalagba ba tọju awọn ọdọ ni aiṣedeede tabi ko gba wọn ni pataki. Ọjọ ori oni nọmba n ṣẹlẹ nigbati awọn agbalagba ti yọkuro tabi aṣemáṣe ni lilo imọ-ẹrọ tabi iraye si.
Miiran fọọmu ni visual ageism, igba ti ri ni media bi Hollywood, ibi ti stereotypes nipa ori iye anfani fun olukopa tabi awọn oṣere. Ọjọ ori paapaa ni ipa lori iwadii iṣiro, nibiti awọn ẹgbẹ ọjọ-ori kan le jẹ aṣemáṣe tabi ṣapejuwe. O tun wa ni ilera, nibiti awọn eniyan agbalagba le ma gba itọju to dara tabi akiyesi.
Awọn olugbagbọ pẹlu ọjọ ori le jẹ alakikanju. O le ni ipa lori ilera ọpọlọ, iye ara ẹni, ati awọn inawo. Sibẹsibẹ, awọn ọna wa lati koju rẹ. Eyi pẹlu igbega imo, nija itọju aiṣododo, ati igbega isọdọmọ ni awọn aaye iṣẹ ati igbesi aye ojoojumọ. Diduro lodi si ọjọ-ori le ṣe iyatọ ni ṣiṣẹda awujọ ti o bọwọ ati ododo fun awọn eniyan ti gbogbo ọjọ-ori.
Kini Ageism?
Ageism jẹ nigbati awọn eniyan ṣe idajọ tabi tọju awọn ẹlomiran ni iyatọ nitori ọjọ ori wọn. O ṣẹlẹ ni iṣẹ tabi ni igbesi aye ara ẹni, ti o kan awọn agbalagba agbalagba ati awọn ọdọ. Ṣugbọn awọn agbalagba agbalagba nigbagbogbo dojuko iyasoto diẹ sii nitori pe awujọ wa maa nifẹ si ọdọ diẹ sii.
Iyatọ yii bẹrẹ ni kutukutu. Paapaa bi awọn ọmọde, a kọ pe jijẹ agbalagba ko dara ati pe awọn agbalagba ko le ṣakoso awọn nkan daradara. A rii eyi ni awọn ipolowo ti n ṣe ileri lati jẹ ki awọn wrinkles parẹ tabi awọn ifihan TV ti n ṣe afihan awọn agbalagba bi aibikita. Awọn awada ati awọn asọye lati ọdọ ẹbi ati awọn ọrẹ tun le tan awọn imọran ọjọ-ori.
Ageism ti wa ni ti ri bi diẹ dara ju ẹlẹyamẹya tabi sexism, sugbon o jẹ tun ńlá kan isoro. Ṣiṣe atunṣe kii yoo ṣẹlẹ ni alẹ kan, sibẹ aibikita rẹ kii ṣe idahun. O le ṣe awọn nkan lati jagun ti ọjọ ori. Nipa gbigbe igbese, o jẹ ki igbesi aye dara julọ fun ara rẹ ati ṣe iranlọwọ ṣẹda aṣa ti o dara julọ nibiti awọn stereotypes ṣe pataki ti o kere si ati iyasoto n ṣẹlẹ diẹ sii nigbagbogbo.
Awọn apẹẹrẹ Ageism
1. Iyatọ Ni Ibi Iṣẹ
Ageism ni ibi iṣẹ jẹ ọkan ninu awọn apẹẹrẹ olokiki julọ. o ni lati ṣe pẹlu itọju aiṣedeede si awọn eniyan agbalagba ni iṣẹ ati pe Loretto ṣe afihan ni 2000. Palmore fi kun pe awọn alakoso nigbagbogbo n pe awọn oṣiṣẹ agbalagba gẹgẹbi alagidi nipa iyipada, kii ṣe ẹda pupọ, ati alakikanju lati kọ ẹkọ, gẹgẹbi iwadi 1999 rẹ.
Nibayi, awọn obinrin ba pade irẹjẹ ọjọ-ori diẹ sii bi wọn ṣe jẹbi igbagbogbo lati lọ kuro ni iṣẹ nigbati wọn ba ni awọn ọmọde. Iyatọ yii le ṣe idinwo awọn aye iṣẹ ati ni ipa bi a ti rii ati tọju awọn oṣiṣẹ agbalagba, ti o jẹ ki o ṣoro fun wọn lati dagba ninu awọn iṣẹ ṣiṣe wọn.
Kii ṣe nipa jijẹ ododo nikan; o jẹ nipa aridaju gbogbo eniyan ni o ni a shot ni ṣiṣe daradara ni wọn ise, laibikita ọjọ ori wọn tabi iwa. Ti o ni idi ti titari wa fun awọn aaye iṣẹ lati gba oniruuru ati tọju gbogbo eniyan ti o da lori awọn ọgbọn ati awọn agbara wọn, dipo awọn aiṣedeede tabi awọn arosinu ti o da lori ọjọ-ori tabi akọ-abo.
Tun Ka: 15 Ingroup Iyatọ Apeere
2. Ori-orisun Stereotypes
Awọn stereotypes ti o da lori ọjọ-ori jẹ eyiti o wọpọ, pataki ni ifọkansi si awọn eniyan agbalagba. Awọn eniyan nigbagbogbo ṣe aami igbagbe ni awọn agbalagba bi “akoko agba,” botilẹjẹpe ẹnikẹni le gbagbe awọn nkan. Awọn gbolohun ọrọ ti o ni ipalara bi "ọkunrin arugbo idọti" tabi "ewe keji" ṣe alabapin si ọjọ ori, ti n ṣe bi a ṣe rii awọn agbalagba.
Nibẹ ni ani a oro, "sexpiration ọjọ,"Ni iyanju a ojuami lẹhin eyi ti ẹnikan ti wa ni ti ri bi kere wuni ni ibaṣepọ . Awọn stereotypes wọnyi ṣẹda awọn idajọ aiṣododo nipa awọn ẹni-kọọkan ti ogbo, ti wọn ro pe gbogbo wọn gbagbe tabi ko ṣe iwunilori mọ. Wọn foju wo awọn agbara alailẹgbẹ ati awọn iriri ti eniyan kọọkan, ni aiṣododo akojọpọ wọn da lori ọjọ-ori.
O ṣe pataki lati koju awọn stereotypes wọnyi, ni mimọ pe ọjọ ori ko ṣe asọye iye tabi awọn agbara ẹnikan. Gbogbo eniyan, laibikita ọjọ-ori, tọsi ọwọ ati itọju ododo, ni ominira lati awọn aropin ati awọn igbagbọ ti ko pe. Gbigba oniruuru ni awọn iriri ati awọn ara ẹni laarin awọn ẹni-kọọkan agbalagba le ṣe iranlọwọ lati fọ awọn stereotypes ipalara wọnyi.
3. Agbalagba
Agbalagba jẹ nigbati awọn agbalagba ba ni ojurere lori awọn ọdọ, ati pe ojuṣaaju wa si awọn ọmọde ati awọn ọdọ. Àwọn èèyàn sábà máa ń rò pé àwọn ọ̀dọ́ kò lè ṣètọrẹ púpọ̀ kí wọ́n sì kọbi ara sí àwọn èrò wọn. Awọn ọdọmọkunrin tun nireti lati ṣe ni awọn ọna kan pato nitori pe wọn jẹ ọdọ. Ero miiran ti o jọmọ ni “agbalagba,” nibiti awujọ gbagbọ pe awọn agbalagba nikan ni o dagba ati pe o ni idiyele ni akawe si awọn ọdọ. Eyi tumọ si pe awọn agbalagba gba agbara ati ipa diẹ sii nitori ọjọ ori wọn.
Iyatọ yii le ni ipa lori ọpọlọpọ awọn ẹya ti igbesi aye, bii bii a ṣe tọju awọn ọdọ ni ile-iwe, awọn idile, ati agbegbe. Ó lè dín àǹfààní tí wọ́n ní láti sọ èrò wọn jáde tàbí kí wọ́n ṣèpinnu, tí wọ́n rò pé wọn kò ní èrò tó níye lórí. Àwọn àgbàlagbà lè máà fọwọ́ pàtàkì mú wọn nítorí ọjọ́ orí wọn, èyí tó lè mú káwọn ọ̀dọ́ nímọ̀lára pé àwọn kò wúlò.
O ṣe pataki lati ni oye ati koju awọn aiṣedeede wọnyi lati ṣẹda awọn aye ododo fun gbogbo eniyan, laibikita ọjọ-ori wọn. Nipa riri ati ibowo fun awọn iwoye ti awọn ọdọ, a le ṣẹda agbegbe ti o ni itọsi ati atilẹyin fun wọn lati dagba ati ṣe alabapin daadaa si awujọ.
4. Ẹ̀tanú onínúure
“Ẹ̀tanú onínúure,” ọ̀rọ̀ kan tí wọ́n ń lò nínú àwọn àyíká ọ̀rọ̀ ẹgbẹ́ òun ọ̀gbà, ṣàpèjúwe irú ojúsàájú kan níbi tí wọ́n ti ń fi inú rere wo àwọn ẹgbẹ́ ọjọ́ orí kan, àti àwọn ọ̀dọ́ àtàwọn àgbàlagbà, àmọ́ tí wọ́n tún máa ń rí bí ẹni tí kò lè tóótun tàbí tí kò tóótun. Iwa yii kan gbigbe wọn si bi ọrẹ ṣugbọn kii ṣe agbara patapata. Fun apẹẹrẹ, a iwadi waiye nipasẹ Age ibakcdun fi han wipe 48% ti awọn idahun ri eniyan lori 70 lati wa ni ore, nigba ti nikan 27% wi kanna nipa awon labẹ 30. Bibẹẹkọ, igboro 26% woye awọn lori-70s bi o lagbara.
Ẹ̀tanú yìí sábà máa ń wá láti inú àwọn stereotypes ti àwùjọ tí ó so àwọn ẹgbẹ́ ọjọ́ orí kan mọ́ra pẹ̀lú àwọn àbùdá pàtó kan. Awọn eniyan le rii awọn agbalagba bi o gbona ati igbadun ṣugbọn gbagbọ pe wọn ko ni agbara lati mu awọn iṣẹ ṣiṣe tabi ṣe awọn ipinnu pataki. Lọ́nà kan náà, wọ́n lè máa wo àwọn ọ̀dọ́ bíi ọ̀rẹ́, àmọ́ kí wọ́n má ṣe fọwọ́ pàtàkì mú àwọn èèyàn torí pé wọ́n mọ̀ pé wọ́n ní ìrírí tàbí pé wọn ò dàgbà dénú.
Awọn aibikita wọnyi, botilẹjẹpe o dabi ẹni pe o daadaa, tun le ṣe idinwo awọn aye ati ṣẹda awọn ireti aiṣedeede ti o da lori ọjọ-ori nikan. Sisọ ẹta'nu oninuure pẹlu riri awọn arosinu wọnyi ati rii daju pe awọn ẹni-kọọkan ti gbogbo ọjọ-ori jẹ iye fun awọn agbara ati awọn ifunni wọn dipo ki a ṣe idajọ nikan da lori awọn aiṣedeede ti o ni ibatan ọjọ-ori.
Tun Ka: Kini Awọn Apeere ti Aidogba Awujọ? (Awọn imọran fun Awọn akẹkọ)
5. Digital Ageism
Digital Ageism jẹ ọkan ninu awọn oguna apẹẹrẹ; o jẹ nigbati awọn eniyan ba ṣe aiṣedeede nitori bi wọn ṣe lo imọ-ẹrọ daradara. Diẹ ninu awọn eniyan ro pe awọn ọdọ nigbagbogbo jẹ nla pẹlu imọ-ẹrọ, ṣugbọn wọn gbagbọ pe awọn agbalagba ko le lo rara. Eyi ṣẹlẹ nitori awọn eniyan agbalagba le ma ni iwọle pupọ si awọn ohun elo ati pe o le ma kọ bi wọn ṣe le lo wọn daradara. Nitori eyi, wọn le ma lero bi igboya nipa lilo imọ-ẹrọ.
Ọjọ ori kii ṣe idi gidi ti ẹnikan le ja pẹlu imọ-ẹrọ. O jẹ diẹ sii nipa ko ni awọn aye kanna lati kọ ẹkọ tabi adaṣe. Fojuinu ti o ba ni lati ṣe ere fidio kan lai ṣe afihan bi awọn iṣakoso ṣe n ṣiṣẹ - yoo jẹ alakikanju lati mu ṣiṣẹ, otun? Iyẹn ni iru bii o ṣe jẹ fun awọn agbalagba ti n gbiyanju lati ro ero imọ-ẹrọ laisi ẹnikẹni ti nkọ wọn.
O ṣe pataki lati ranti pe ẹnikẹni le kọ ẹkọ bi o ṣe le lo imọ-ẹrọ, laibikita ọjọ-ori wọn. Nigba miiran gbogbo ohun ti o gba jẹ iranlọwọ diẹ tabi adaṣe diẹ ninu lati ni idorikodo rẹ. Ọjọ ori oni nọmba n ṣẹlẹ nigbati eniyan ba ro pe ẹnikan ko le kọ ẹkọ nitori pe wọn ti dagba, ati pe ko ṣe deede.
6. Ageism ni Ilera
Ageism, gẹgẹbi a ti ṣe apejuwe nipasẹ Robert Butler, jẹ diẹ sii ju awọn stereotypes nipa ọjọ ori lọ. O jinna ni ipa lori ilera. Ni awọn eto iṣoogun, iyasoto ti o da lori ọjọ-ori ni ipa bi awọn dokita ṣe tọju awọn alaisan. Lati awọn ibojuwo akọkọ si awọn yiyan itọju, ọjọ-ori ṣe ipa kan. Laanu, awọn alaisan agbalagba nigbagbogbo dojuko awọn iwoye ti ko dara lati ọdọ awọn dokita, ti o le rii wọn bi aireti tabi ireti diẹ. Eyi ni ipa lori awọn itọju ti a nṣe, pẹlu awọn dokita nigba miiran jijade fun itọju aladanla, fifi iṣaju iṣakoso arun ni iṣaaju lori igbiyanju fun imularada.
Ọrọ yii le ja si awọn alaisan agbalagba ti ko gba ipele kanna ti awọn itọju ibinu ti awọn alaisan kekere le gba. O jẹ iṣoro nipa iṣoro laarin ilera ti o ni ipa lori bii awọn ẹgbẹ ọjọ-ori oriṣiriṣi ṣe ṣe abojuto ati awọn ipinnu iṣoogun ti a ṣe fun wọn. Iru iyasoto yii le ni ipa lori didara igbesi aye ẹnikan ati iraye si awọn itọju igbala-aye ti o pọju da lori ọjọ ori wọn.
Awọn ipa ti Ageism
Ageism lọ kọja awọn ọrọ ipalara nikan; o le ni awọn ipa nla lori bi o ṣe rilara, ilera rẹ, igbesi aye awujọ rẹ, ati paapaa owo rẹ. Ti a tọju rẹ lọna aiṣododo nitori ọjọ ori rẹ le fa ọpọlọpọ awọn iṣoro.
Awọn ipa ti ara
Ageism le kosi ṣe eniyan ku kékeré. Ìwádìí kan fi hàn pé àwọn àgbàlagbà tí wọ́n rò pé àwọn ò já mọ́ nǹkan kan tàbí pé wọn ò wúlò kò kúkúrú ní ìfiwéra pẹ̀lú àwọn tó ní ojú ìwòye tó dáa nípa dídàgbà. Rilara buburu nipa ọjọ ori rẹ tun le jẹ ki o ṣaisan nigbagbogbo ati ki o jẹ ki o ṣoro fun ọ lati ni ilọsiwaju nigbati o ba ṣaisan.
Awọn idi diẹ wa ti eyi fi ṣẹlẹ. Ti o ba ni ibanujẹ nipa ara rẹ, o le ma ṣe itọju ara rẹ daradara. O le jẹ ounjẹ buburu, mu siga, mu ọti pupọ, tabi ko gba oogun rẹ bi o ṣe yẹ. O tun le jẹ ki o nira lati pada sẹhin nigbati awọn ohun buburu ba ṣẹlẹ nitori pe o ko ni atilẹyin to lati ọdọ awọn miiran.
Nigba miiran, awọn dokita le ṣe itọju awọn agbalagba yatọ nitori ọjọ-ori wọn, ati pe eyi le jẹ ki ilera wọn buru si. Wọn le ma gba awọn itọju kanna tabi jẹ apakan ti awọn ẹkọ lati ṣe iranlọwọ fun wọn lati wa ni ilera. Ko ni anfani lati sọrọ daradara pẹlu awọn dokita tun le jẹ ki awọn nkan buru si, bii ko mu oogun ni ọna ti o tọ.
Awọn ipa Ilera Ọpọlọ
Awọn asọye ọjọ-ori lati ọdọ ẹbi tabi awọn alabaṣiṣẹpọ le jẹ ki o ni rilara buburu nipa ararẹ ati jẹ ki o beere idiyele rẹ. Awọn ijinlẹ fihan pe ọjọ ori le jẹ ki ilera ọpọlọ buru si ati paapaa fa ibanujẹ. Àjọ Ìlera Àgbáyé rò pé nǹkan bí mílíọ̀nù mẹ́fà ìṣẹ̀lẹ̀ ìsoríkọ́ jákèjádò ayé lè jẹ́ nítorí ọjọ́ orí.
Nigbati o ba gbagbọ awọn ohun buburu nipa ti dagba, o le jẹ ki ọpọlọ ṣiṣẹ buru. O le bẹrẹ sii gbagbe awọn nkan diẹ sii nitori pe o bẹru lati jẹ bi awọn ohun buburu ti eniyan sọ nipa ọjọ ogbó. Iberu yii le jẹ ki o ṣe buru lori awọn iṣẹ-ṣiṣe, bii iranti nkan.
Awọn ipa lori Igbesi aye Awujọ
Ageism le jẹ ki o lero nikan. Ti awọn eniyan ba ṣe si ọ ni buburu nitori ọjọ ori rẹ, o le yago fun lilo akoko pẹlu awọn ọrẹ ati ẹbi. O le paapaa da lilọ si awọn iṣẹlẹ tabi awọn aaye nitori pe o bẹru tabi aifẹ.
Nigba miiran, awọn eniyan ro pe awọn eniyan agbalagba ko yẹ ki o jẹ timotimo tabi jade lọ, nitorina wọn ya ara wọn sọtọ. Eyi le jẹ ki o lero nikan ati ibanujẹ.
Jije ṣoki le fa ọpọlọpọ awọn iṣoro miiran paapaa, bii aapọn diẹ sii, oorun ti o buru, ati nini aisan nigbagbogbo. O le paapaa jẹ ki awọn ọran ilera ọpọlọ buru si ati jẹ ki ọpọlọ ṣiṣẹ kere si daradara.
Owo gaju
Ageism le idotin soke rẹ owo ipo ju. O le ma gba awọn iṣẹ to dara julọ tabi ikẹkọ nitori awọn eniyan tọju rẹ ni oriṣiriṣi. Diẹ ninu awọn ile-iṣẹ le paapaa gba ọ lọwọ diẹ sii fun awọn nkan bii iṣeduro nitori pe o ti dagba.
Pẹlupẹlu, nitori diẹ ninu awọn eniyan ro pe awọn eniyan agbalagba ko ni oye pẹlu owo, wọn le gbiyanju lati tan ọ jẹ. Ja bo fun awọn ẹtan wọnyi le fa ki o padanu owo ati ki o lero buburu nipa rẹ.
Bawo ni lati Gbajumo Ageism
Mimu awọn ọjọ ori jẹ pẹlu gbigba otitọ ti nini dagba. Awọn ayipada n ṣẹlẹ bi a ṣe n dagba - boya ara rẹ ko yara bi iṣaaju, oju rẹ tabi igbọran le rẹwẹsi, ati awọn wrinkles le han. O jẹ adayeba lati ni idunnu tabi aidaniloju nipa awọn iyipada wọnyi. Ma ko foju awon ikunsinu; o dara lati lero bẹ.
Ṣugbọn ranti, diẹ sii wa fun ọ ju awọn iyipada ti ọjọ-ori lọ. Pelu ohun ti awujọ le sọ nipa ti ogbo, o tun ni ọpọlọpọ ni iwaju rẹ. O di ọgbọn ati awọn iriri ti o niyelori mu. Ma ṣe jẹ ki awọn igbagbọ ti ọjọ ori, boya lati inu ara rẹ tabi lati ọdọ awọn ẹlomiran, ṣe idinwo rẹ.
Lati koju ọjọ ori, bẹrẹ nipasẹ gbigba awọn imọran wọnyi:
- Gbigba ara-ẹni: Gba awọn ayipada ki o jẹ aanu si ara rẹ.
- Irisi: Fojusi lori ohun ti o le ṣe, kii ṣe lori awọn idiwọn nikan.
- Ilowosi: Ṣe idanimọ iye rẹ - o ni ọpọlọpọ lati pese.
- Ipenija Awọn Itumọ-ọrọ: Maṣe jẹ ki awọn igbagbọ ti ọjọ ori da ọ duro.
- Alagbeka Support: Yi ara rẹ ka pẹlu awọn eniyan ti o ṣe pataki fun ọ fun ẹniti o jẹ.
Ageism le wa, ṣugbọn ko ṣe alaye rẹ. Gba ọjọ-ori rẹ mọra lakoko ti o kọ lati jẹ ki awọn stereotypes sọ igbesi aye rẹ. O tun kun fun agbara ati iye, laibikita ọjọ-ori.
To jo:
- Butler, RN (1969). "Age-ism: Miiran fọọmu ti bigotry". Onimọ-jinlẹ Gerontologist. Oxford University Press.
- Iversen, TN; Larsen, L.; Solem, PE (2009). "A ero igbekale ti ageism". Nordic Psychology. Taylor & Francis Ltd.
- Kleyman, Paulu. (2002). "Awọn aworan ti Ogbo." Encyclopedia ti Agbo. Macmillan Reference USA.
- Loretto, W.; Duncan, C.; Funfun, PJ (2000). "Ọjọ ori ati iṣẹ: Awọn ariyanjiyan, ambiguities, ati awọn iwoye ti awọn ọdọ”. Ti ogbo & Awujọ. Ile-iwe giga University of Cambridge.
Fi a Reply