Ndeipi Mienzaniso yeMedia Literacy? Munguva yemazuva ano inotsanangurwa nekuwanda kwenhepfenyuro itsva, uko vachengeti vemagedhi vechinyakare veruzivo vari kushomeka, kukosha kweruzivo rwezvenhau kwakura zvakanyanya. Izvozvi zvakakosha kuti vanhu kubva kuvadzidzi kusvika kumapundits nevatori venhau vave nehunyanzvi uhu.
Kudzidza nevezvenhau kunosanganisira hunyanzvi hwakasiyana, hwakadai sekugona kusiyanisa masosi enyanzvi kubva kune vasiri nyanzvi, kuongorora zvinokurudzira zvevanyori, uye kuziva hunyengeri hune musoro hunoshandiswa nevezvenhau kugadzira nharo dzinogona kuongororwa.
Kuwedzera kugona kuverenga nezvinobudisa nhau, takanyora runyoro rwemienzaniso 15 inoshanda inoratidza kushanda kwayo, irwo rwakatsanangurwa pazasi.
Chii chinonzi Media Literacy?
Media literacy is a multifaceted seti yeunyanzvi hunopa vanhu simba rekuita, kuongorora, kushandura, uye kunyange kugadzira akasiyana siyana ezvinyorwa zvenhau. Pakati payo, kuverenga nevezvenhau kunosimudzira kufunga kwakadzama uye hungwaru paunosangana neruzivo mune zvenhau. Izwi rekuti "media" rinosanganisira dzakasiyana siyana dzemidzimu, senge internet, mafirimu, mimhanzi, redhiyo, terevhizheni, mitambo yemavhidhiyo, uye zvakadhindwa zvinyorwa.
Kuti munhu aonekwe seanogona kunyora nenhau, munhu anofanira kuve nekwaniso yekududzira mameseji enhau, ayo anosanganisira kunzwisisa zvese zvirimo uye svikiro raanofambiswa nawo. Uyezve, ruzivo rwezvenhau runosanganisira kuongorora kuti mameseji aya anobata sei manzwiro, pfungwa, uye maitiro emunhu. Muzera redhijitari riri kukurumidza kubuda, zvakakoshawo kuita zvenhau zvine hungwaru uye zvine hungwaru, izvo zvinosanganisira kugadzira uye kuparadzira zvemukati zvemidhiya.
Kupfuura hunyanzvi uhu hwakakosha, vanhu vanogona kubatsirwa zvakanyanya nekuziva ruzivo rwemidhiya ruzivo. Ichi chikamu chepamusoro chekuverenga nevezvenhau chinosanganisa kwete chete kunzwisisa kuti midhiya inogadzirwa sei uye inoparadzirwa sei asiwo kufambisa nzvimbo yakakura yeruzivo rwunowanikwa pamapuratifomu akasiyana. Ruzivo rweMedia ruzivo rwekuverenga runoshongedza vanhu nezvishandiso zvekuongorora kuvimbika, kurerekera, uye chokwadi chezvinyorwa, zvichivagonesa kuita sarudzo dzine ruzivo uye kutonga munguva inoratidzwa nemafashama eruzivo.
Kazhinji, kuverenga nenhau inyanzvi ine hunyanzvi hwakasiyana-siyana hunopa vanhu simba rekufamba nenyika yakaoma yezvenhau, kunyatsoongorora mameseji avanosangana nawo, uye kuita zvine hungwaru nenhau muzera redhijitari. Kudzidzira ruzivo rweMedia kunotora hunyanzvi uhu kuenda padanho rinotevera, zvichiita kuti vanhu vakwanise kuve vatengi vanonzwisisa uye vagadziri veruzivo munharaunda ine ruzivo.
Uyewo Verenga: 25 Best Passion Mienzaniso
Chii chinonzi Media uye Ruzivo Kuverenga (MIL):
Media and Information Literacy (MIL) inzira yakazara yakanangana nekupa vanhu hunyanzvi hwekuongorora uye kuongorora ruzivo uye midhiya yavanosangana nayo. Zvinoenderana netsanangudzo yeUNESCO yeruzivo rwezvenhau uye ruzivo, chinangwa chayo chikuru ndechekupa vanhu simba kuti vave vatori vechikamu vanoshingaira munharaunda dzavanogara uye kuita kutonga kwakanaka. Tichifunga nezvekuomerwa kwemamiriro enhau emazuva ano, kuve nehunyanzvi hwenhau neruzivo kwawedzera kukosha. Kungave kuona kuvimbika kwezvinyorwa zvenhau kana kuongorora huchokwadi hwezvirimo, MIL inokurudzira kufunga kwakadzama kana uchifunga kuti ndiani uye chii chekuvimba.
Ramba uchiverenga paunowana mamwe emhando yepamusoro yekuverenga midhiya mienzaniso.
15 Mienzaniso Yekudzidzisa Kunyora Nezvenhau
Heino mienzaniso makumi maviri neshanu inoratidza maitiro aungaita kuongorora kuvimbika kweiyo media sosi:
1. Kuongorora Kwakakoshera Kwakavakirwa Pakuenderana Nenguva
- Paunenge uchibata neruzivo rwenguva-inorerekera, koshesa manyuko azvino aripo.
- Muzvirongwa zvedzidzo, mayunivhesiti anowanzo kurudzira vadzidzi kuti vatore zvinyorwa zvakaburitswa mukati memakore gumi apfuura.
- Kune zvinyorwa zvekare, funga nezvekuchinjisa-referenda nezvinyorwa zvitsva kuti uve nechokwadi chekuti ruzivo runoramba rwakarurama.
- Ramba uchifunga kuti dzimwe nyaya dzakasvibira, kana dzakura, dzinogona kuramba dzakakosha.
- Gara uchiyeuka kuti kutsva kwetsime chete hakuvimbisi kururama kwayo.
2. Kuongorora Seminal Source (Relevance)
Imwe yemuenzaniso wakanyanya kukosha wekuverenga midhiya ndeyekuongorora seminal masosi. Nepo mamwe masosi angave akwegura nekufamba kwenguva, anogona kuramba aine kukosha kwakakosha. Funga, semuenzaniso, kunyura muzvinyorwa zvekutanga seizvo zvakanyorwa nevazivi kana magwaro echitendero seBhaibheri; idzi classics dzinogona kuramba dzakakodzera.
Nekune rimwe divi, zvinyorwa zvemazuva ano zvinogona kupa maonero azvino uye ongororo yetsika yezvinhu izvi semina.
3. Kuziva Mazuva Ekuvandudzwa Kwemari (Kutsva)
Paunenge uchiongorora mashandisirwo emari yemavara, zvakakosha kuti usatarise kwete chete zuva rekutanga kubudiswa asiwo kana rakagadziridzwa nguva pfupi yadarika. Kunyange kana chinyorwa chiri chekare, kana chakagadziridzwa munguva pfupi yapfuura, chinogona kuramba chichipa ruzivo rwechizvino-zvino, kusanganisira zvinhu zvichangoburwa uye kuongorora. Izvi zvinonyanya kukosha munzvimbo inogara ichishanduka yeruzivo, uko kurongeka uye kuenderana nenguva kwakakosha.
Uyewo Verenga: 26 Mienzaniso Yakanakisisa Yokutendeseka
4. Kuziva Vateereri Vanotarisirwa Kuongorora Kukoshera
Paunenge uchiongorora kukodzera kwenzvimbo yekutsvagisa kwako kana ruzivo rwechido, zvakakosha kuti utarise vateereri vakatarisirwa venzvimbo iyoyo. Nepo sosi inogona kuvhara musoro wekufarira kwako, inogona kugadzirwa kune yakatarwa huwandu hwevanhu, sevana kana niche subset yehuwandu. Mumamiriro ezvinhu akadaro, ruzivo rwakapihwa runogona kusashanda zvakananga kutsvagiridzo yako kana zvinangwa.
5. Kunzwisisa Contextual Relevance
Mamiriro ezvinhu akakosha pakuongorora kukosha kweruzivo. Izvo zvingaita sezvine basa zvinogona kukurumidza kurasikirwa nekukosha kana zvichiongororwa mumamiriro emufananidzo mukuru. Somuenzaniso, funga nezvenhamba yechatanuro; zvinogona kuita sezvine basa kusvika waona kuti zvine chekuita nekurambana muIndonesia, iwe uchigara kuBrazil. Musiyano mukuru uyu wenzvimbo unogona kuita kuti nhamba ishaye basa kumamiriro ako chaiwo.
Naizvozvo, zvakakosha kuongorora mamiriro ezvinhu umo ruzivo rwunopihwa. Izvi zvinoshanda kwete kuhuwandu chete asiwo kune makotesheni uye mareferensi. Makotesheni, kunyanya, anogona kurasisa kana akatorwa kubva pane awo epakutanga. Kuti uve nechokwadi chekunzwisisa kwakadzama kwechinyorwa, zvakakosha kuti upe mamiriro kana uchitora, kudzivirira kududzira zvisizvo kana kukanganisa kusiri kwemaune kweshoko rakarongwa. Mukuita izvi, tinosimudzira kupanana ruzivo rwakanyanya uye rune musoro.
6. Kuongorora Mabviro Types - Primary vs. Sekondari (Relevance)
Kuona rudzi rwenzvimbo, ingave yekutanga kana yechipiri, ine basa rakakosha mukuongorora chiremera chayo uye kuvimbika. Kazhinji, zvinyorwa zvekutanga zvinotakura masimba makuru zvichienzaniswa neyechipiri masosi. Chikonzero chiri shure kweizvi chiri mukuswedera kwavo kune ruzivo rwepakutanga kana chiitiko. Sezvo isu tichienda kure kure nekwakatanga, huchokwadi uye kuvimbika kweruzivo kunowedzera kudzikira.
Zvinyorwa zvekutanga zvinobatana zvakananga kune nyaya yavanokurukura. Ndidzo zvinhu zvekutsvagisa kana kutapa nhau, zvakaita semagwaro ekutanga, nhoroondo dzemunhu azvionera, uye mishumo yevakaona. Aya masosi anopa maonero asina kusefa, ega ega pachiitiko kana musoro, zvichiita kuti ive nemvumo.
Kune rimwe divi, zvinyorwa zvechipiri kududzira kana ongororo yezvinyorwa zvekutanga. Izvi zvinogona kusanganisira zvinyorwa, mabhuku, kana mishumo inopfupikisa, inoongorora, kana kupa mamiriro kuruzivo rwekutanga. Nepo echipiri masosi anogona kuve akakosha pakunzwisisa misoro yakaoma, iwo nhanho imwe chete inobviswa kubva kune yekutanga data, iyo inogona kuderedza masimba avo uye kuvimbika.
7. Kuongorora Zvinyorwa zveMunyori (Chiremera)
Kuongorora magwaro emunyori ndeimwe yemuenzaniso wakanyanya kukosha wekuverenga nenhau uye chimwe chinhu chakakosha chekuongorora kwakabva, kunyanya pakuona simba rekwakabva. Zvikwaniriso zvemunyori uye nhoroondo yehunyanzvi zvinogona kukanganisa zvakanyanya kuvimbika kweruzivo rwunopihwa. Heano mamwe makuru ekufungisisa:
- Vatori venhau: Vatori venhau, kunyanya avo vanoshandirwa nemasangano ezvenhau ane mukurumbira, vanotarisirwa kutevedzera tsika nemaitiro ekutapa nhau. Aya mazinga anosanganisira kuongorora chokwadi, kushuma zvisina tsarukano, uye kubuda pachena mukutsvagisa. Mutori wenhau ane rekodhi yekuvimbika nekururama anogona kubudisa zvinyorwa zvine chiremera.
- Academics: Vanyori vezvidzidzo vanodzidziswa kuti vatevedzere kuomarara kutsvagisa zviyero uye nzira. Vanotarisirwa kuti vape zvakanzverwa, zvine humbowo humbowo mubasa ravo. Zvinyorwa, zvakadai semadhigirii ezvidzidzo, hukama nemasangano anoremekedzwa, uye nhoroondo yezvinyorwa zvinoongororwa nevezera ravo, zvinowedzera simba ravo sevanyori.
- Firsthand Experience: Vanyori vane ruzivo rwokuzviwanira kana kubatanidzwa zvakananga munyaya yacho vanogona kunzi vane chiremera. Kubatanidzwa kwavo pachavo kunogona kupa ruzivo rwakasiyana uye hunyanzvi hunowedzera kudzika uye kuvimbika kubasa ravo.
Uyewo Verenga: 15 Mienzaniso Yemaitiro Anochinjika
8. Kuongorora Authorial Expertise (Chiremera)
- Kana uchitarisa kuvimbika kwemunyori, zvakakosha kutarisa kana vaine magwaro akakodzera mumunda wavari kukurukura, sezvo izvi zvichigona kuwedzera kuvimbika kwavo.
- Munhu anogona kunge ari nyanzvi, asi hunyanzvi hwavo hunofanira kuenderana nenyaya yacho. Semuenzaniso, kuve nePhD muDzidzo hakukodzere kuti munhu anyore zvine chiremera pamisoro yemakemikari.
- Kunyange kukwidza kune vane masimba dzimwe nguva kuchigona kutsigira ruzivo rwemanyepo (kunonzi kukwidza mhosva kune vane masimba), zvakakosha kuti urambe uine maonero akajeka, kunyangwe uchibata nevanyori vane magwaro kana mareferensi kubva kune nyanzvi mumunda.
9. Kuongorora Chiremera chemuparidzi
Paunenge uchiongorora simba renzvimbo, zvakakosha kufunga nezvemukurumbira uye kuvimbika kwemuparidzi. Chiremera chinogona kugadzwa nenzira dzakasiyana-siyana, dzakadai semhando nekuremekedzwa kwemuparidzi. Hezvino zvinhu zviviri zvakakosha zvekuchengeta mupfungwa:
- Hunhu uye Vanoremekedzwa Vaparidzi: Imwe nzira yokuyera nayo simba renzvimbo ndeyokutarira muparidzi. Semuyenzaniso, webhusaiti yenhau inoratidza zvine mukurumbira dhizaini yakanyatsotsanangurwa ingangove ine chiremera kupfuura blog yemunhu. Vabudisi vanoremekedzwa kazhinji kacho vakagadza mipimo yekururama, kuongorora chokwadi, uye kutapa nhau kwetsika, izvo zvinoita kuti vavimbike.
- Domain Extensions Matter: Chimwe chiratidzo chechiremera chinogona kuwanikwa mudura rekuwedzera rewebhusaiti URL. Semuyenzaniso, mayunivhesiti ane .edu domains anowanzo takura huremu hwakawanda maererano nekuvimbika zvichienzaniswa nemawebhusaiti ane .com domains. Izvi zvinodaro nekuti masangano edzidzo ane akaomesesa edzidzo zviyero uye anoonekwa seakavimbika masosi ekutsvagisa uye ruzivo.
10. Tarisa kune Vachengeti vemagedhi (Chiremera)
Kana zvasvika pakuparadzira zvemukati, vachengeti vemagedhi vanoshanda sezviremera zvakakosha zvine basa rekusimudzira hunhu uye huchokwadi mwero. Sechivanhu, vachengeti vemagedhi ava vanosanganisira vapepeti, vanonyatsoongorora vezera, uye dzimba dzekutsikisa dzakasvinurira. Basa ravo guru nderekuita sevachengeti, vachinyatsoongorora zvirimo kudzivirira kuparadzirwa kweruzivo rwakaderera kana rwusina chokwadi.
Nekudaro, munzvimbo inogara ichishanduka yedhijitari, mapuratifomu akadai se Twitter nemabloggi anoshanda pasina kuvepo kwevachengeti vemikova. Kunyange izvi zvichikurudzira kutaurirana kwakavhurika uye kuita demokrasi kusikwa kwemukati, zvinosimudzawo kunetseka nezve kuvimbika kweruzivo rwakagovaniswa. Pasina vachengeti vemagedhi, njodzi yeruzivo rwenhema, nganonyorwa dzakarerekera, uye zvikumbiro zvisina kusimbiswa zvinowanda zvisina kutariswa zvinova zvakakurumbira, zvichisimbisa kukosha kwevatengi vanonzwisisa mukufambisa gungwa rakakura rezvinyorwa zvepamhepo.
11. Kusimbisa kuburikidza nePeer Wongororo (Kugadzira Kuvimbika)
Ongororo yevezera inzira yakakosha umo munhu ane mukurumbira anoongorora zvine hungwaru uye kuona-chokwadi zvirimo. Kuongorora kwakasimba uku kunovimbisa kuvimbika kwezviri mukati uye kunaka. Zvinoshamisa kuti, ongororo yemapofu, yakaitwa nenyanzvi dzisingazive zita remunyori wemabviro, inomiririra nhanho yekusimbisa kunaka mune zvinyorwa zvedzidzo. Ongororo dzakadaro dzisina rusaruro dzinotsigira mwero wepamusoro wekuvimbika uye kusarerekera, zvichisimbisa kuvimbika kweruzivo rwenyanzvi.
12. Kuona chokwadi chemufananidzo (Credibility Assessment)
Paunenge uchiongorora kuvimbika kwezviri mukati, kunyanya mumamiriro ezvinhu apo ruzivo rwekutanga rwakakosha, kushandiswa kwemifananidzo yepakutanga kunobata zvakakosha. Iyi mifananidzo, yakatorwa nevagadziri vemukati pachavo, inotakura huremu hwechokwadi. Semuenzaniso, mumamiriro ekuongororwa kwechigadzirwa, kusanganisirwa kwemifananidzo inoratidza muongorori achishingairira kushandisa chigadzirwa hakungotsigire kuvimbika kweongororo asi zvakare kunopa humbowo hunobatika hweruzivo rwavo rwakananga. Kuvimba nemifananidzo yestock kana yechitatu-bato mifananidzo inogona kuderedza kuvimbika kwezviri mukati.
13. Kudzokorora Reference List yeKururama uye Kuvimbika
Kududza zvinyorwa ndeimwe yemienzaniso yakakosha yekuverenga nenhau, sezvo ichiita basa rakakosha mukugonesa vaverengi kuti vaone chokwadi chezvirimo uku vachikurudzira kubuda pachena mubasa renyanzvi. Zvakakosha kuve nechokwadi chekuti zvinyorwa zvinongedzerwa hazvina kungotaurwa zvakanaka chete asi zvakare zvinobva kune zvinozivikanwa, zvinyorwa zvekutanga kana zvinyorwa zvedzidzo. Nokuita kudaro, tinosimudzira kuvimbika kwezvinyorwa zvedu, tichisimbisa kuvimbika kwebasa redu.
Kuvimba nemanyuko anoremekedzwa kunosimbisa hwaro hwetsvagiridzo yedu kana nharo, zvichiita kuti dzive dzakasimba uye dzakavimbika. Saka, kunyatsotarisisa kunaka uye kwakabva mareferensi kwakakosha mukuchengetedza kuvimbika kwezvidzidzo kana zveruzivo.
Uyewo Verenga: 30 Mienzaniso Yemhinduro kuVadzidzisi kubva kuvabereki
14. Kuongorora Huchokwadi hweUmboo Hwakanyorwa:
Mukuongorora kuvimbika kweruzivo, zvakakosha kuongorora zvinyorwa zvakapihwa, izvo zvinogona kusanganisira data uye makotesheni ekutanga. Mashoko aya anoshanda senzira yekusimbisa chokwadi che data rinopihwa. Humbowo hwakadudzwa nemazvo hahungopi kuvimbika kuruzivo chete asiwo hunobvumira vaverengi kutsvaga kwaanobva, vachikurudzira kubuda pachena uye kuvimba neruzivo rwuri kufambiswa. Iyi tsika yakakosha pakuona chokwadi uye kuvimbika kwezviri mukati.
15. Tora Kanguva Kufunga Zvakarerekera Pamunhu uye kukosha kweKururama:
Kuti usimudzire maonero akatenderedzwa, zvakakosha kusiyanisa nzvimbo dzako dzekuverenga. Chengetedza kusarura kwekusimbisa, musungo wekuziva apo munhu anongodya zvemukati zvinoenderana nekutenda kwagara kuripo. Nekushingairira kutsvaga ruzivo kubva kwakasiyana-siyana, haungowedzere kunzwisisa kwako chete asi zvakare kuderedza njodzi yekuumba pfungwa dzakarerekera pahwaro hwesarudzo yekusimbisa maonero. Dzidzira pfungwa dzakavhurika kuburikidza nemaitiro akasiyana ekuverenga kuti uwane huroyi hwakakura mukunzwisisa kwako nyika.
mhedziso
Muzera ranhasi redhijitari, kugona kuverenga nezvinobudisa nhau kwave hunyanzvi hunokosha. Izvo zvakakosha pakufamba kwete chete zvechinyakare midhiya senge mapepanhau asiwo yakakura nzvimbo yemapuratifomu matsva nesocial media. Ingave munhu ari kushandisa ruzivo kubva munhau ine mukurumbira, bhurogu, vhidhiyo yeYouTube, kana tweet yakapusa, kugona kuongorora nekududzira zvirimo munhau kwakakosha uye chinangwa chemienzaniso yekuverenga midhiya inoratidzwa muchinyorwa chino ndechekubatsira. unoita izvozvo.
Kudzidza nevezvenhau kunogonesa vanhu kuti vaone pakati pezvakavimbika zvinyorwa uye zvisizvo, kuona zvakarerekera, uye kunzwisisa zvinogona kuitika zvenhau munharaunda. Munyika iri kuramba ichidyidzana, kusimudzira ruzivo rwezvenhau kwakakosha pakuva mugari ane ruzivo uye kushandisa zvine hunyanzvi ruzivo.
Zvinorayirwa:
- 10 Mienzaniso Yekuda Nyika
- Rondedzero yeMienzaniso yeKuzvibata muPsychology
- 10 Mienzaniso Yekudzidzira Kwakadzama
- 10 Affirmative Action Mienzaniso
- 12 Extrinsic Motivation Mienzaniso
Leave a Reply