Kev nkag siab txog kev thuam hauv zej zog yog qhov tseem ceeb heev kom pom lub ntiaj teb los ntawm ntau qhov kev xav thiab thawb kom muaj lub neej ncaj ncees. Nws suav nrog kev tshuaj xyuas thiab hais txog cov teeb meem hauv peb cov zej zog. Kev thuam hauv zej zog tsis yog qhia txog teeb meem xwb; nws tseem hais txog kev tawm tswv yim daws teeb meem.
Muaj ntau hom kev thuam hauv zej zog. Qee qhov tsom mus rau qhov tsis sib xws xws li kev ntxub ntxaug lwm haiv neeg lossis kev tsis sib haum xeeb ntawm kev lag luam. Lwm tus delve rau hauv cov qauv kev nom kev tswv lossis kab lis kev cai uas tej zaum yuav tsis ncaj ncees lossis ua rau muaj kev phom sij rau qee pawg.
Kev thuam tuaj yeem los ntawm ntau qhov chaw, xws li phau ntawv, tsos, lossis txawm tias kev sib tham ntawm cov phooj ywg. Nws pab peb nug tej yam uas peb feem ntau xav tau thiab txhawb kom peb xav txog yuav ua li cas peb thiaj li ua tau tej yam zoo dua rau txhua tus.
Los ntawm kev koom nrog kev thuam hauv zej zog, peb qhib peb tus kheej kom kawm paub ntau ntxiv txog lub ntiaj teb thiab nkag siab txog cov kev paub sib txawv ntawm tib neeg. Nws yog lub cuab yeej rau kev hloov pauv, thawb peb mus ua haujlwm rau lub zej zog uas txhua tus muaj lub sijhawm sib luag thiab muaj cai.
Social Criticism yog dab tsi?
Kev thuam hauv zej zog saib seb lub zej zog txoj kev teeb tsa ua rau muaj teeb meem li cas. Tus neeg thuam kev sib raug zoo tsis yog taw qhia cov teeb meem no nkaus xwb tab sis kuj qhia txog txoj hauv kev los kho lawv. Tej zaum lawv yuav tawm tswv yim hloov pauv kom ua tau zoo dua lossis tseem hu rau kev hloov pauv loj, xws li kev kho dua tshiab ntawm txoj kev ua haujlwm.
Hom kev thuam no tshuaj xyuas seb tej yam xws li kev cai, kab lis kev cai, lossis lub hwj chim muaj feem cuam tshuam rau tib neeg li cas. Nws yog hais txog kev nkag siab yog vim li cas qee pawg yuav ntsib kev ntxub ntxaug lossis tawm tsam kom nkag mus rau hauv lub sijhawm. Piv txwv li, tus neeg thuam kev sib raug zoo yuav tham txog yuav ua li cas kev lag luam nyiam qee qhov thiab ua rau lwm tus tsis zoo, ua rau muaj kev tsis sib xws.
Qee lub sij hawm, kev thuam hauv zej zog tsom rau me me, pom zoo hloov pauv. Lwm lub sij hawm, nws thawb rau kev hloov pauv, xws li kev hloov pauv loj rau cov cai lossis cov qauv hauv zej zog. Lub hom phiaj yog ua kom lub zej zog zoo dua, ncaj ncees, thiab ntau dua rau txhua tus. Social critics ua raws li lub suab rau cov uas tej zaum yuav tsis muaj ib tug hais thiab thawb rau kev txhim kho uas muaj txiaj ntsig zoo rau tib neeg.
Qhov zoo ntawm Social Criticism hauv Society
Kev thuam kev thuam coj ntau yam txiaj ntsig rau tib neeg. Nws pab qhia txog cov kev xav tau ntawm cov pab pawg marginalized thiab muaj ntau yam zoo dua:
Ua ntej, nws ua rau pom kev tawm tsam ntawm cov pab pawg neeg raug tsim txom. Kev koom nrog kev thuam hauv zej zog tso cai rau cov tib neeg tuaj yeem nkag siab ntau qhov kev xav, tshwj xeeb tshaj yog cov uas feem ntau tsis suav nrog cov ntsiab lus tseem ceeb.
Qhov thib ob, nws nyuaj rau tsim kev ntseeg. Yog tias tsis muaj kev thuam, cov tswv yim tsis tu ncua lossis teeb meem yuav tshwm sim tsis pom. Kev thuam hauv zej zog pab cov neeg nrog cov cuab yeej los ua kom pom lub zej zog zoo dua thiab nkag siab tias cov txheej txheem hauv zej zog ua haujlwm li cas.
Tsis tas li ntawd, nws ua rau muaj kev hloov pauv hloov tau. Qhov tseem ceeb, kev ua haujlwm ntawm kev thuam hauv zej zog, zoo li Upton Sinclair's tshiab 'Lub Hav Zoov', ua rau muaj kev txhim kho kev cai lij choj hauv cov cai tswj kev nyab xeeb khoom noj. Ib yam li ntawd, cov ceg ntawm txoj kev xav tseem ceeb xws li kev xav tseem ceeb ntawm haiv neeg thiab kev cai lij choj feminist tau ua rau muaj kev sib tham txog kev tsis sib xws hauv txoj cai lij choj.
Thaum kawg, kev thuam kev sib raug zoo txuas nrog txoj kev xav thiab kev ua. Nws lub hom phiaj yog los tsim kom muaj kev ncaj ncees hauv zej zog, txhawb kev sib tham thiab txhawb cov tib neeg los daws lawv txoj kev tsim txom.
Txoj kev sib txawv Social Criticism coj zoo
Kev thuam hauv zej zog tuaj yeem ua rau ntau yam. Nws yog ib txoj kev uas tib neeg qhia lawv txoj kev xav txog tib neeg. Qee hom muaj xws li:
1. Kev xav tseem ceeb
Thaum ntxov xyoo 1900, ib pab pawg hu ua Frankfurt Tsev Kawm Ntawv hauv Tebchaws Yelemees tau qhia txog txoj kev xav tseem ceeb, ib txoj hauv kev saib hauv zej zog thiab nws cov teeb meem. Lawv ntseeg tias lub tswv yim tuaj yeem siv los txheeb xyuas thiab daws teeb meem hauv zej zog. Kev cuam tshuam los ntawm Karl Marx thiab Sigmund Freud, cov neeg xav nyiam Jürgen Habermas thiab Theodor Adorno: XNUMX Lab tus kiv cua tos koj rau Webtalk! los ntawm Frankfurt Tsev Kawm Ntawv tau xav tias kev xav tsis yog kev paub txog kev paub xwb. Hloov chaw, lawv pom nws yog ib txoj hauv kev los tso tib neeg los ntawm kev tsim txom siv cov kev paub tau txais.
Txij li xyoo 1970, txoj kev xav tseem ceeb tau nthuav dav mus rau ntau yam xws li kev xav, kev tshawb fawb txog kev xav, kev xav, kev coj noj coj ua, thiab kev cai lij choj. Nws tau faib mus rau hauv cov chaw tshwj xeeb xws li cov kev xav tseem ceeb ntawm haiv neeg thiab poj niam txiv neej txoj kev xav. Cov chaw tshwj xeeb no tsom rau kev nkag siab txog kev sib koom ua ke ntawm kev sib txawv pab pawg.
Interestingly, qee cov theorists tseem ceeb nyiam koom ncaj qha rau hauv kev sib raug zoo es tsis tham txog kev xav hauv kev kawm. Lawv ntseeg hauv qhov kev ua tau zoo dua li kev sib cav tswv yim.
Txoj kev xav tseem ceeb tseem yog lub cuab yeej muaj zog rau kev tshuaj xyuas thiab nkag siab txog cov teeb meem kev sib raug zoo, muab cov lo ntsiab muag sib txawv los ntsuas thiab muaj peev xwm daws tau kev sib tw ntsib los ntawm ntau pawg.
2. Kev thuam kev sau ntawv
Kev thuam kev sau ntawv yog hais txog kev kawm cov phau ntawv thiab cov dab neeg kom nkag siab tias lawv txuas nrog lub ntiaj teb nyob ib puag ncig peb li cas. Kev thuam hauv zej zog yog ib hom - nws saib seb cov ntaub ntawv qhia txog tib neeg li cas. Thaum cov kws tshuaj ntsuam xyuas phau ntawv, lawv kuj xav txog tus sau qhov chaw hauv lawv lub neej thiab phau ntawv cuam tshuam rau tib neeg lub sijhawm ntawd li cas. Piv txwv li, kev thuam Marxist tsom rau seb phau ntawv txhawb lossis tawm tsam qhov tsis ncaj ncees hauv cov chav kawm sib raug zoo.
Lwm hom yog kev thuam postcolonial, uas saib seb cov ntaub ntawv qhia txog kev ua nom ua tswv, qhov twg ib lub tebchaws tswj hwm thiab siv lwm tus. Cov neeg thuam yuav kawm li cas cov dab neeg no qhia txog lub neej ntawm cov neeg colonized.
Cov neeg thuam tsis yog tshuaj xyuas cov phau ntawv uas twb muaj lawm - lawv kuj tsim cov dab neeg uas tshawb txog cov teeb meem hauv zej zog. Qee qhov piv txwv nto moo yog cov dab neeg dystopian zoo li Brave New World los ntawm Aldous Huxley or Tsiaj Tsiaj los ntawm George Orwell. Keeb kwm dab neeg zoo li Lub Zos Ntawm Ob Lub Nroog los ntawm Charles Dickens thiab Lub hav zoov los ntawm Upton Sinclair kuj qhia txog cov teeb meem hauv zej zog.
Los ntawm kev kawm cov phau ntawv no thiab tsim cov tshiab, cov neeg thuam pab peb nkag siab thiab xav txog lub ntiaj teb uas peb nyob.
3. Suab paj nruag ua ib qho cuab yeej rau kev thuam
Qee hom suab paj nruag, xws li punk, rap, thiab qee hom hlau, muaj cov hauv paus hauv kev thuam hauv zej zog. Lawv tham txog cov teeb meem nrog tsoom fwv, kev tsim txom, thiab kev poob siab ntawm txoj kev. Siv zaj nkauj "Zoo nkauj Ncua" los ntawm Sex Pistols, piv txwv li. Nws yog ib lub suab paj nruag punk uas hais txog yuav ua li cas cov tub ntxhais hluas xav tias tsis muaj kev cuam tshuam txog kev kub ntxhov hauv tebchaws Askiv thaum xyoo 1970.
Lwm qhov piv txwv muaj zog yog 2Pac's “Brenda's Got a Baby” Cov nkauj rap no ua rau pom kev tsis ncaj ncees thiab kev tsis ncaj ncees uas tau ntsib los ntawm qee lub zej zog. Nws qhia zaj dab neeg ntawm ib tug ntxhais hluas ntsib cov xwm txheej nyuaj, qhia txog cov teeb meem kev sib raug zoo uas muaj nyob hauv zej zog.
Dhau li ntawm cov no, ntau zaj nkauj thoob plaws ntau hom ua lub platform rau cov kws ua yeeb yam los qhia kev tsis txaus siab lossis kev thuam ntawm kev coj noj coj ua hauv zej zog. Cov kws ntaus nkauj no siv lawv cov nkauj thiab suab paj nruag los txhawb kev xav thiab kev sib tham txog cov teeb meem uas tib neeg ntsib, txhawm rau tsim kev paub thiab ua rau muaj kev hloov pauv. Daim ntawv suab paj nruag no tseem yog ib qho cuab yeej muaj zog rau kev tawm tswv yim thiab tawm tswv yim tawm tsam ntau yam teeb meem hauv zej zog.
Sau ntawv cia Ncua