Fai mai se mea e te mana'o ai e uiga i le faiga o aoga a le malo o loʻo i ai nei, ae e le mafai ona faʻafitia se mea moni faigofie. Ua gaosia e le Iunaite Setete nisi o mafaufau sili ona lelei i le lalolagi. E tele faitioga talafeagai e uiga i aoaoga a le atunuu. Ae ui i lea, e aoga foi le taofi i lea taimi ma lea taimi ma mafaufau i le mamao ua tatou oo i ai.
O ia manatunatuga e mafai ona fesoasoani e aloese ai mai le faia o ni mea sese e faigofie ona aloese mai ai ma iloa auala na matua'i manuia. I lenei tusiga, o le a tatou suʻesuʻeina le talafaasolopito o aoaoga i Amerika.
Mai a'oga fa'akolone e o'o atu i le faiga fa'aonaponei Saienisi, Tekinolosi, Inisinia, ma le Math (STEM) ua tatou maua nei. E tele tala fa'asolopito e fa'amatala, ae o le a tatou va'ava'ai fa'apuupuu i vaitau taua ta'itasi ma suiga taua na aumaia i a'oa'oga.
Vaitaimi o Kolone (17-18 senituri)
O le tulaga lelei o aʻoaʻoga i le taimi o le sefulutolu kolone sa sili ona masalosalo. Sa toaitiiti faiaoga agavaa i le taimi muamua. O Edward Janak, o se polofesa i le Iunivesite o Toledo, na faamatalaina le aoao atu i lea taimi o se "taumafaiga faapisinisi". Soo se tasi lava e mafai ona tuu se faailoga ma amata ona aoao atu.
Na amata lemu ona suia aʻoaʻoga, peitaʻi. I le 1642, na pasia ai le Tulafono Fa'atonu a Massachusetts. E tusa ai ma lea faamatalaga, o le ulu o aiga taitasi e nafa ma le faamautinoaina o fanau i lalo o o latou fale ua aoaoina i le faitautusi, tapuaiga, ma tulafono. O a'oa'oga fo'i i lea taimi sootaga vavalalata ma lotu. O le mafai ona faitau le Tusi Paia sa avea o se faamuamua maualuga mo Puritans.
Na faasolosolo malie, o le taulaiga o aʻoaʻoga na faʻalautele atu i aoaoina fanau i matata ma tomai e ala i aperenitisi. O fa'asalaga fa'aletino sa masani ma o le a tumau pea le masani o se faiga fa'aa'oa'iga e o'o atu i le 20 seneturi.
O le mea e malie ai, o le tele o kolisi tatou te iloa i aso nei na faʻavaeina i lenei vaitau. Kolisi Fou, na faavaeina i le 1636, o le a faʻaauau ona taʻua o Harvard. E faapena foi, Collegiate School, na faavaeina i le 1701, o le a faaauau pea ona lauiloa o Yale. O isi kolisi e pei o Princeton, Columbia, Penn, ma Dartmouth na fananau mai i lenei vaitau.
Faitau foi: 10 sikolasipi mo tagata e iai matatioata
The American Revolution and the Founding Fathers' Vision (faai'uga o le 18 senituri)
O aʻoga i lenei vaitau na matua aʻafia i le vaʻaiga a tama na faavaeina. O Thomas Jefferson, mo se faʻataʻitaʻiga, na manaʻo tamaiti uma e maua avanoa i aʻoaʻoga mo le itiiti ifo ma le tolu tausaga. O lenei aʻoaʻoga o le a taulaʻi atu i le aʻoaʻoina o i latou i le faitau, tusitusi, ma le numera.
E tusa ai ma le Road To The Civil War, na manaʻo Jefferson e lua-vaega auala i aʻoaʻoga. Tasi e fa'apitoa mo le tagata faigaluega ma le tasi mo le a'oa'oina. O i latou na faaalia le folafolaga o le a maua nisi toleniga. E foliga mai e fai si fevaevaea'i i lagona fa'aonaponei, ae na talafeagai i le tala o Amerika anamua.
Na faʻamoemoe Jefferson o lana auala e lua i aʻoaʻoga o le a fesoasoani e fausia ai taʻitaʻi o le atunuʻu i le lumanaʻi.
E faapena foi, Benjamin Rush, o le isi tama na faavaeina, na talitonu o le faamoemoega o aoaoga o le fatuina lea o tagatanuu lelei-ae le o ni tagata atamamai.
O nei manatu sa talafeagai, ona o le utiuti o alagaoa o le taimi ma le manaʻoga e faʻavave le atinaʻeina o le atunuʻu pe a tutoʻatasi.
O le poto masani mo tamaiti aoga na matua fa'alagolago i le tauloto ma le gauai nai lo le atina'eina o mafaufauga ma le malamalama. Peitaʻi, a o faagasolo tausaga, sa iai foʻi suiga na tulaʻi mai na ala mai ai faiga fou.
O nei mea e aofia ai le Pestalozzian system (lea e tetee i le viliina ma le taulotoina) ma le Lancastrian system (lea na faʻaalia ai le manatu o le mataʻituina o tamaiti aoga.)
The Baby Boomer Era (ogatotonu o le 20th Century)
I le vaitau o le 1950 ma le 1960, na oʻo ai Amerika i le faʻateleina o le faitau aofaʻi o tagata. O le Taua Lona Lua a le Lalolagi e leʻi leva talu ai, ma na faʻauʻuina le aʻoga si'itia i luga ole 30%. E leʻi sauni Amerika e taulimaina le faʻatupuina o le siitaga i totonu tamaiti o le vasega, ma mo sina taimi, sa lofituina uma aoga ma faiaoga.
Sa masani ona fa'aaoga fa'asalaga fa'aletino ona sa faigata i faia'oga ona taofiofia potu a'oga ma le to'atele o tamaiti a'oga e pulea.
I le itu tau a'oa'oga, sa iai se vaega na taumafai le a'oa'oga e fa'atatau i a'oa'oga aga'i i luma ma le 'ato'atoa. O lenei mea na faʻataʻamilo i le sailiga e faʻaosofia le tuputupu aʻe faaletino, mafaufau, ma lagona. Na sili atu ona ta'uta'ua vasega o filosofia a'o nofo i tua a'oa'oga faigata.
Ae ui i lea, o nei mea uma na faia i le 1957, ina ua molimauina e tagata Amerika le manuia o le taamilosaga a Sputnik, le satelite Soviet. Na amata ona fefefe le toʻatele o Amerika ua faʻaogaina faʻatekonolosi e le Soviets.
O lea, o le siva pu'upu'u fa'atasi ai ma a'oa'oga 'ato'atoa na fa'amuta. O le Cold War o loʻo lumanaʻi o le a faʻamautinoa ai o le a taulaʻi atu le aʻoga a Amerika i le faʻaosoina o saienitisi ma inisinia e tauva ma Soviets.
Faitau foi: 20 Fa'ata'ita'iga Sili o Aganu'u (Fautuaga mo Tamaiti A'oga)
A'oa'oga Fa'aonaponei e Fa'atatau i le STEM (Aso nei)
Ina ua manumalo Amerika i le taua malulu ma avea ai ma malo malosi e tasi o le lalolagi, na oo i aoaoga i totonu o le atunuu se suiga. O lea ua lava le tele o punaoa ua mafai ai e le toatele o tagata Amerika ona maua avanoa i aoga a le malo e lua ma e mafai foi ona filifili aoga tumaoti totogi.
Nai lo le alu mo se a'oa'oga tu'ufa'atasi, a'oa'oga a le atunu'u, e tofu le setete ma ana lava mataupu ma ta'iala. Ae ui i lea, o le 2010s na vaʻaia le faʻalauiloaina o le "Tulaga Faʻavae masani a le Setete." O se taumafaiga lea ina ia fa'ata'atia a'oa'oga i isi setete eseese.
O le Common Core e leʻi aunoa ma se feeseeseaiga, e ui i lea, ma e tele faitioga o le faiga e faʻaalia ai manatu taua. I taimi talu ai nei, o nisi setete ua filifili e tuua le faiga. E aofia ai Indiana, Oklahoma, Arisona, Louisiana, ma West Virginia.
O tagata Amerika i aso nei e tele naua filifiliga i tulaga o filifiliga a'oga. O lo'o iai le lagolago fa'apitoa mo a'oa'oga, ma o le tu'ufa'atasia o tekonolosi i totonu o a'oa'oga ua fa'atupuina ai le tele o mea fou ma le tuputupu a'e.
E le'i sili atu le taulaiga a le STEM ma o lo'o fa'amamafaina tele i mataupu a'oa'oga a le tele o a'oga. O lo'o fa'atupula'ia fo'i le aofa'i o a'oga e fa'atatau i le STEM o lo'o fa'amoemoe e saunia tamaiti a'oga mo a'oa'oga maualuluga ma galuega i matata e feso'ota'i ma STEM.
Faatasi ai ma le siʻitia o AI ma le amataga o le tele o suʻesuʻega avanoa, o le taua o tekinolosi, vaʻalele vaalele, ma vaʻaiga vateatea e foliga mai o le a vaaia le faʻatupulaia i tausaga a sau. E saogalemu le fai atu o le taulaʻi ile STEM o le a faʻatupulaia malosi mai iinei i fafo.
Faitau foi: Greek Theatre – 7 Fa'amatalaga Fa'aaogā mo Tamaiti A'oga
iʻuga
Ioe, o lo'o i ai pea le avanoa e fa'aleleia atili ai le faiga o a'oa'oga. E mafai ona tatou faʻamoemoe i taimi uma mo tulaga maualuga ma tulaga lelei. O nisi taimi, atonu e foliga mai ua tele mea sese ua tatou faia i le taimi ua tuanai.
Ae ui i lea, pe a tatou toe tepa i tua i le tala faasolopito o aʻoaʻoga i Amerika, e taua le teu i le mafaufau o le tala faasolopito. O le tele o filifiliga e foliga mai e le talafeagai i aso nei sa avea ma se mea tatau i na taimi.
I le tele o tausaga mai le taimi nei, atonu tatou te toe tepa i tua i la tatou aʻoaʻoga o loʻo faʻatatau i le STEM ma iloa ai mea sese tatou te le o matauina nei. Ma le isi, e faapena le natura o le vaai i tua.
Tuua se tali